پروتز درمانی

این جای خالی در طولانی مدت باعث به وجود آمدن آسیب‌های روانی می‌شود و گاهی کنار آمدن با این شرایط سال‌ها زمان می‌برد؛ در حالی که امروز انجام پروتز سینه می‌تواند جای خالی این عضو از دست رفته را پر کند و این حس ناخوشایند را تا حدودی التیام بخشد.

دکتر بهزاد رحمانی، فوق تخصص جراحی ریه و سینه و مدیر انجمن علمی جراحان عمومی ایران، ابداع پروتزهای سینه را راه حل خوبی برای افراد مبتلا به سرطان پستان عنوان می‌کند؛ راه حلی که می‌تواند شرایط فیزیکی طبیعی را به فرد بازگرداند.

جایگزینی برای حفظ ظاهر طبیعی

در مورد مصرف واقعی پروتزها که برای جایگزینی در جراحی‌های سرطان پستان ابداع شده است، هیچ نوع تردیدی وجود ندارد.

فقدان پستان بعد از انجام جراحی برای زنان دغدغه‌ای بسیار مهم است و به افراد آسیب‌های روانی وارد می‌کند؛ بنابراین انجام این عمل می‌تواند روی تصویر ذهنی زنان نسبت به خودشان بسیار تاثیرگذار باشد. خوشبختانه امروز، این امکانات در کشور ما فراهم است که در شرایط مشخص، پروتز پستان بعد از جراحی به عنوان جایگزین استفاده شود. البته باید این موضوع را هم در نظر گرفت که خوشبختانه در سال‌های اخیر به دلیل آگاهی زنان از وضعیت سلامت و مراجعه زود هنگام به پزشک، برداشتن پستان کمتر اتفاق می‌افتد.

تشخیص سرطان پستان در مراحل اولیه باعث می‌شود جراحی همراه با برداشتن پستان نباشد و در نهایت ممکن است بخش کوچکی از پستان برداشته شود. از طرف دیگر، همین پروتز در جراحی‌های زیبایی هم استفاده می‌شود. استفاده از پروتز در این شرایط هم تا حدودی تحت تاثیر همان تصویر ذهنی است. گاهی زنان در جریان دوره‌هایی مثل بارداری، شیردهی، یائسگی، کاهش وزن شدید یا افزایش سن، شکل اولیه پستان را از دست می‌دهند. در این موارد راهکارهای مختلفی از جمله جراحی‌های بازسازی پستان و ترمیم افتادگی وجود دارد.

امکان جایگزینی همزمان پروتز سینه

مهم‌ترین دغدغه بعد از برداشتن پستان یا بخشی از آن به دلیل سرطان پستان، یافتن جایگزین است. زمان این جایگزینی هم اهمیت بسیاری دارد. بسیاری از افراد با تصور این که باید بعد از برداشتن پستان، مدتی را با جای خالی آن سر کنند، دچار آسیب‌هایی مثل افسردگی می‌شوند.

اکنون این امکان فراهم شده است پروتز، بلافاصله بعد از برداشتن پستان گذاشته شود و بیمار بعد از به هوش آمدن در ظاهر، عضوی را از دست نداده باشد.

دکتر رحمانی، امکان استفاده از این روش را وابسته به ماهیت و درجه بیماری عنوان می‌کند و در این باره توضیح می‌دهد: اگر برداشتن سینه در شرایطی باشد که پوستی برای قرار دادن پروتز باقی نماند، امکان انجام پروتز حین جراحی برداشتن سینه وجود ندارد. در حقیقت بعد از ترمیم جای پستان بدون برآمدگی با پوستی صاف خواهد بود که جایی برای پروتز ندارد. در این شرایط بعد از گذشتن مدتی با استفاده از متسع‌کننده‌های بافتی (گسترش‌دهنده بافت) بتدریج پوست را بزرگ می‌کنیم و بعد از جا باز کردن پوست، پروتز قرار داده می‌شود.

در مواردی که پوست به مقدار کافی وجود داشته باشد و بیماری در حدی نیست که همه پوست را برداشته باشیم، می‌توان از پروتز همزمان با جراحی برداشتن پستان استفاده کرد. این شرایط برای خود بیمار هم بهتر است.

پروتز می‌تواند در تشخیص سرطان خطا ایجاد کند؟

یکی از دغدغه‌های افراد این بود که در گذشته وجود پروتز باعث ایجاد خطا در ماموگرافی می‌شد. اما امروز استفاده از پروتز پستان تقریبا اثری در گزارش‌های رادیولوژی و سونوگرافی ندارد، چرا که جایگاه پروتز پشت بافت پستان است. بعد از پوست، بافت چربی، سپس بافت مولد و اصلی پستان قرار دارد. پروتز حد فاصل عضله و بافت مولد شیر قرار داده می‌شود و به همین دلیل تغییری در نتیجه گزارش آزمایش‌ها ایجاد نمی‌کند. موضوع مهم در این زمینه، مراقبت و انجام آزمایش‌های دوره‌ای مربوط به بازگشت دوباره سرطان پستان یا تشکیل سرطان پستان جدید است. افرادی که پروتز استفاده می‌کنند نیز حتما مثل زنان دیگر باید به این موضوع توجه داشته باشند. اما در مجموع استفاده از پروتز تقریبا برای زنان بجز در موارد خاص منعی ندارد.

عوارض بعد از عمل

انجام این عمل می‌تواند مثل همه جراحی‌های دیگر، عوارضی مثل عفونت و عوارض بیهوشی داشته باشد. اما به طور خاص انجام پروتز سینه ممکن است باعث ایجاد ورم سینه یا تغییر احساس در نوک سینه به صورت موقت باشد. در موارد نادر ممکن است سیستم دفاعی بدن در دراز مدت پروتز را به عنوان جسم خارجی فرض کند و به آن واکنش نشان دهد. در این حالت، اطراف پروتز سفت و باعث التهاب تغییر شکل سینه می‌شود. البته این عارضه با وجود ایجاد مشکل برای فرد، قابل درمان است.

عمر پروتز سینه

پروتز با اهداف مختلفی گذاشته می‌شود و هر کدام عمر مفید مشخصی دارد و ممکن است بعد از چند سال پایین افتادگی پیدا کند و نیاز به جراحی مجدد باشد، اما معمولا این اتفاق زودتر از هفت هشت سال بعد از گذاشتن پروتز نمی‌افتد.

بعد از گذشت عمر مفید پروتزها نیز نحوه پاره شدن یا خراب شدن آنها در افراد مختلف متفاوت است. معمولا پروتز در افرادی که ورزش حرفه‌ای انجام می‌دهند یا تحرک بیشتری دارند، زودتر فرسوده می‌شود. در شرایط طبیعی معمولا اتفاق خاصی برای پروتز نمی‌افتد و فقط بعد از گذشت چند سال باید از سالم بودن آن اطمینان پیدا کرد و در صورت تغییر شکل پروتز، نسبت به ترمیم آن اقدام شود. تشخیص پارگی یا آسیب دیدن بافت داخلی پروتز معمولا در سونوگرافی مشخص می‌شود و بدون معاینه قابل تشخیص نیست.

توصیه‌ها و مراقبت‌های بعد از پروتز

انجام پروتز تقریبا مراقبت خاصی لازم ندارد و معمولا اجسام نوک تیز هم آسیبی به پروتز وارد نمی‌کند، چون جنس پروتز تقریبا انعطاف‌پذیر است. جنس پروتزها معمولا از ژل سیلیکون و دیواره‌ای از پلیمر سیلیکون بوده که کمی سفت‌تر است. پروتزهای سیلیکونی بافتی نزدیک به بافت طبیعی سینه دارند و به همین دلیل ظاهری طبیعی به سینه می‌دهد و براحتی نیز آسیب نمی‌بیند.

به طور کلی بهتر است تا چند هفته بعد از انجام پروتز، افراد از انجام فعالیت‌های سنگین خودداری کنند که فشار روی عضلات قفسه سینه وارد می‌کند.

سپیده شعرباف - جام‌جم