رفاقت یا رقابت غول‌های فناوری

در صنعت خودروسازی سال‌هاست بنز و BMW دو رقیب دیرینه محسوب می‌شوند، این روند تا امروز هم ادامه داشته و در حوزه فناوری اطلاعات و به‌طور خاص تلفن همراه شاید امروز همه سامسونگ و اپل را رقبایی ببینند که حتی احتمال همکاری بین این دو شرکت بسیار دور از ذهن باشد، اما آیا شرکت‌های بزرگ در حوزه فناوری از دانش یکدیگر استفاده می‌کنند؟ آیا این شرکت‌ها با هم همکاری دارند؟ سودآوری یکی می‌تواند موجب سودآوری دیگری باشد؟

استراتژی‌های سطح بالا

وقتی دو یا چند شرکت در یک حوزه مشخص وارد بازار می‌شوند حضور بدون رقابت شاید بی‌معنی به نظر برسد. مشتریان بین دو یا چند انتخاب موجود قرار است یکی را خریداری کنند و با توجه به استراتژی‌های شرکت‌های مختلف هرکدام علاقه‌مند به جذب میزان مشخصی از بازار هستند. به‌مرور و با اعتماد مشتریان به برخی از برند‌ها، رقبای اصلی درصحنه حاضر می‌شوند و حتی مشتریان به‌وضوح رقابت بین رقبای اصلی بازار را می‌بینند.

اما این ‌همه ماجرا نیست، در بازارهای گذشته تاکنون استراتژی‌های خاصی در سطح بالای مدیریتی اتخاذ می‌شود تا شرکت‌ها بتوانند سودآوری بیشتری نسبت به قبل داشته باشند. اگر تا امروز هدف یک شرکت فروش محصولات خود بوده ممکن است در تصمیم جدیدی قصد همکاری با رقیب خود را داشته باشد تا سودآوری بیشتری به‌دست آورد. این استراتژی‌ها نیز انواع مختلفی دارند و باتوجه به شرایط، مدیران سطح بالا تصمیم خاص خود را اتخاذ می‌کنند.

گاهی شرکت‌های بزرگ، شرکت‌های رقیب را خریداری و تلاش می‌کنند با خرید رقیب، سهم خود را از بازار بیشتر کنند. خرید اینستاگرام توسط فیسبوک و خرید یوتیوب توسط گوگل نمونه‌هایی از این خریدهاست. برخی اوقات کار از این هم قوی‌تر جلو می‌رود و شرکت‌های بزرگ با هم ادغام می‌شوند و تلاش می‌کنند با یک استراتژی واحد و اشتراک مشتریان، قدرت خود را در بازار افزایش دهند.

در چند سال گذشته، شرکت Adobe محصولات مختلفی که در زمینه مالتی‌مدیا مشغول به فعالیت بودند مانند نرم‌افزار فلش از شرکت ماکرومدیا، نرم‌افزار Cool Edit Pro (ویرایشگر صوتی) که بعد از خریداری توسط ادوبی با نام Adobe Audition معرفی شد و برخی نر‌م‌افزارهای دیگر را خریداری و تحت یک برند واحد یعنی Adobe به بازار معرفی کرد. با این روش قدرت شرکت ادوبی در بازار بیش‌ازپیش شد و این شرکت به‌عنوان یکی از مطرح‌ترین شرکت‌ها در حوزه مالتی‌مدیا شناخته‌شده است.

در زمینه تولید تلویزیون‌های خانگی هم بتازگی دو غول این حوزه یعنی ال‌جی و سامسونگ با هم قرارداد همکاری امضا کرده‌اند. ال‌جی دیسپلی که تولیدکننده پنل‌های تلویزیون‌های خانگی است، قرار است به‌عنوان تامین‌کننده این پنل‌ها در تلویزیون‌های سامسونگ مشارکت داشته باشد. شرکت سامسونگ قبل‌تر از پنل‌های VA-type استفاده می‌کرد، ولی از آنجا که ال‌جی تنها شرکت تولیدکننده پنل‌های IPS-type است، سامسونگ تصمیم به تامین این قطعه با همکاری رقیب دیرینه خود گرفته است.

همکاری‌های سودآور

اگر به سال‌های گذشته برگردیم، دو شرکت سونی و اریکسون هرکدام به‌صورت جداگانه وارد بازار تلفن همراه شدند. همزمان با این دو شرکت، نوکیا به‌عنوان یکی از پیشتازان و قدرت‌های مطرح در حوزه تلفن همراه مشغول به فعالیت بود. در آن زمان گوشی نوکیا مشتریان بسیار بیشتری نسبت به دیگر برند‌ها داشت.

سونی و اریکسون با همکاری یکدیگر و ایجاد برند جدید سونی اریکسون و خلق گوشی‌هایی که امکانات جذاب و جدیدی به مشتریان عرضه می‌کرد، توانستند به رقیب سرسختی برای نوکیا تبدیل شوند. این همکاری موجب شد آنها سهم زیادی از بازار تلفن همراه را به دست آورند. پس از گذشت چند سال، حضور گوشی‌های تاچ اسکرین اپل موجب شد مشتریان به سمت استفاده از این گوشی‌ها رفته و سهم بیشتری از بازار فروش تلفن‌های همراه به گوشی‌هایی با قابلیت لمسی اختصاص یابد. به‌مرور شرکت سامسونگ با ارائه خدمات مناسب به مشتریان و عرضه گوشی برای تمام گروه‌های درآمدی با تنوع بالا توانست سهم بزرگی از بازار را به خود اختصاص دهد. طی سال‌های اخیر این دو غول فناوری یعنی اپل و سامسونگ سعی داشته‌اند با معرفی گوشی‌های پرچمدار خود بخش قابل‌توجهی از بازار را به خود اختصاص دهند.

تحقیقات نشان می‌دهد سامسونگ در سال‌های اخیر بجز فروش تلفن همراه در زمینه فروش قطعات نیز بسیار فعال بوده است. این شرکت تأمین‌کننده قطعات مختلف تلفن همراه برای برند‌های دیگر است و از این راه نیز کسب درآمد می‌کند. می‌توان گفت اگرچه در ظاهر بسیاری از شرکت‌ها در حال رقابت با هم هستند، اما در بسیاری از موارد به دانش یکدیگر نیاز دارند.

نقطه عطف همکاری

همان‌طور که گفته شد رقابت بین دو شرکت غول فناوری اطلاعات یعنی اپل و سامسونگ بر کسی پوشیده نیست، اما اتفاقی که در عرضه iPhone X افتاد معادله‌ها را کمی پیچیده کرده است. سامسونگ تأمین‌کننده نمایشگرهای آیفون 10 است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد شرکت اپل تا دو سال پس از عرضه آیفون 10 حدود 130 میلیون آیفون 10 به فروش می‌رساند که سهم سامسونگ از این فروش حدود 14 میلیارد دلار خواهد بود. این در حالی است که پیش‌بینی‌شده سامسونگ از فروش محصول پرچمدار خود یعنی گلکسی 8 فقط 10 میلیارد دلار سود به دست می‌آورد. با این تفاسیر سامسونگ با همکاری با رقیب خود 4 میلیارد دلار بیشتر سود خواهد کرد. پیشتر گفتیم که استراتژی‌های سطح بالا و تصمیم‌هایی که مدیران ارشد شرکت‌های بزرگ اتخاذ می‌کنند گاهی شاید خنده‌دار به نظر برسد. به‌عنوان‌مثال همکاری با رقیب دیرینه شاید کار عقلانی به نظر نرسد، اما پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد سهم سودآوری این همکاری بسیار بیشتر از فروش محصولات خود شرکت است.

اشتراک‌گذاری دانش

دنیای امروز به اشتراک‌گذاری دانش سوق پیداکرده است. اگر سالیان دور شرکت‌ها سعی در حفظ دانش خود داشتند، امروز تصمیمات به سمت استفاده از امکانات و داشته‌های دیگران در حال حرکت است. دیگر صرف زمان زیاد برای به دست آوردن یک فناوری که دیگران به آن رسیده‌اند به‌صرفه نیست. نتایج تحقیقات اقتصادی نشان می‌دهد استفاده از دانش دیگران در بسیاری از موارد می‌تواند بازدهی بهتری داشته باشد.

دو نکته مهم در این‌گونه تصمیمات وجود دارد؛ اول این‌که با اتخاذ این تصمیم صرفه‌جویی زمانی بسیار زیادی انجام خواهد شد، چراکه گاهی صرف کردن وقت برای رسیدن به یک فناوری مساوی است با ناکارآمدی آن فناوری، به‌طور مثال اگر قرار باشد دو سال برای به دست آوردن یک فناوری وقت صرف شود قطعاً با سرعت ‌بالای پیشرفت علمی در جهان امروز، آن فناوری کارایی خود را از دست خواهد داد. دوم این‌که از نظر هزینه اقتصادی نیز در بسیاری از موارد سودآورتر این است که با دیگران همکاری کرد تا با صرف هزینه بالا برای تحقیقات، آن فناوری را به دست آورد. البته باید گفت همیشه این تصمیم مناسب‌ترین تصمیم ممکن نیست و باید تمام شرایط برای اتخاذ اینگونه تصمیمات بررسی شود. در ایران و در سال‌های اخیر شاهد برخی همکاری‌های این‌چنینی با استراتژی‌های مختلف هستیم که خریده شدن زورق توسط علی‌بابا و خریده‌شدن پارس آنلاین توسط های‌وب نمونه‌هایی از این نوع تصمیمات است.

محسن سمسارپور

ضمیمه کلیک جام‌جم