بازی با صدا

میرطاهر مظلومی: داشتن ذهن خیال‌پرداز

بیشتر بازیگران رادیو از بهترین‌های تلویزیون، تئاتر و سینما هستند. در نتیجه مدیوم‌های مختلف را می‌شناسند و می‌دانند نقش‌های متنوع پشت میکروفن چطور باید به واقعیت تبدیل شوند. در عین حال آنچه در رادیوی خودمان کار می‌کنیم، نه‌تنها قابل دفاع است بلکه قابل تحسین در کل خاورمیانه است، زیرا مفاهیم انسانی در درام‌های رادیویی، قابل انتقال به مخاطب است و شکل بین‌المللی دارد. به عبارت بهتر، مرز نمی‌شناسد. نمایش‌های رادیویی یکی از گونه‌های جذاب است که همیشه مورد توجه شنونده قرار گرفته. ضمن این‌که رادیو از زمان تولد تا امروز یکی از رسانه‌های ارزان است و شنونده با صوت، ارتباط برقرار می‌کند. همچنین بر خلاف تلویزیون، تئاتر و سینما تحمیلی در آن نیست.یعنی در رسانه‌های مذکور تصویر، دکوپاژ، فیزیک بازیگر و... را به مخاطب منتقل می‌کنیم، اما رادیو این طور نیست و شنونده همراه با تنالیته صدای ما تخیل می‌کند. همین موارد کار بازیگر را در رادیو مشکل‌تر می‌کند، چون باید به واسطه صدا همه چیز را به شنونده انتقال بدهد. در رادیو بازیگر باید ابتدا خودش کاراکتر را باور کند تا بعد شنونده بتواند همه حس‌های کاراکتر را از طریق صدای بازیگر دریافت کند. بنابراین بازیگر باید درک درستی از متن نمایش داشته باشد و این کار راحتی نیست. بازیگر رادیو باید ذهن خیال پرداز داشته باشد، چراکه شنونده با تخیل و صدا، حس‌ها را دریافت می‌کند. البته معتقدم شنونده در رادیو با ادبیات فاخر روبه‌روست و بازیگر رادیو تحلیل و احساس را کامل به ادبیات تزریق کرده و بعد از خودش عبور می‌دهد و وارد تنالیته صدایش می‌کند.

ایوب آقاخانی: تسلط به ابزارهای بیانی

بازیگر نقش بسزایی در نمایش رادیویی دارد. او باید حس و حال شخصیت دراماتیک قصه را به شنونده منتقل کند. در واقع بازیگر یکی از عوامل مهمی است که در ساخت فضای خیال انگیز مخاطب تاثیر زیادی دارد. او باید نوسانات حسی کاراکتر را با تسلط به ابزارهای بیانی و صدای خودش به نمایش بگذارد. به عبارتی این ابزارها شامل جنس تنفس، مخرج صدا، اندام‌های گفتاری و... است و اگر بازیگر به هر کدام از اینها تسلط نداشته باشد، اجرا بسختی عملی می‌شود. اگر بازیگر صدای خوبی داشته باشد، اما نسبت به مخرج‌های صدا اشراف نداشته یا تنفس او در اختیارش نباشد، مسلما نتیجه ایده‌آل نخواهد گرفت. در کنار اینها درک دراماتیک از متن و انعطاف نشان دادن برای اجرایی که خاستگاه کارگردان در مسیر خلق شخصیت‌هاست، نقش مهمی دارد. در واقع اگر هر کدام از این عوامل لنگ بزند به کل کار آسیب وارد می‌شود.

نازنین مهیمنی: داشتن گوش سوم

بازیگر رادیو باید از تخیل بهره ببرد تا بتواند نقش را درست خلق کند. یعنی خودش را در موقعیت بازی بگذارد تا شنونده هم باور کند. به قول معروف، بازیگر باید گوش سوم داشته باشد. در واقع باید هم دیالوگ‌های خودش، هم دیالوگ‌های نفر مقابلش و هم کل کار را بشنود. بنابراین داشتن گوش سوم اهمیت دارد. بازیگر خوب در رادیو باید بسیار باهوش باشد. به نوعی می‌‌توان گفت هوش و استعداد نقش مهمی در این زمینه دارد که فرد باید از آن برخوردار باشد. در مجموع 70 درصد هوش دخیل است و 30 درصد استعداد موثر که به مرور و با کسب تجربه به دست می‌آید. اگر بازیگر هوش کافی نداشته باشد، پیشرفت نمی کند. کسانی که می‌خواهند وارد این عرصه بشوند، حتما باید دانش خود را به وسیله مطالعه کتاب‌‌های مختلف و نمایشنامه‌خوانی بالا ببرند. ضمن این‌که تمرکز هم اهمیت زیادی دارد.

بیوک میرزایی: تمرکز ایده‌آل در صدا

بازیگر رادیو باید بازیگر باشد مثل بازیگر تلویزیون، تئاتر، سینما و اما ویژگی مشخص در این حرفه، داشتن تمرکز ایده‌ال در صداست. ما در تصویر از ابزار‌های دیگر هم استفاده می‌کنیم، اما در رادیو فقط با تنالیته صدا روبه‌رو هستیم. بنابراین باید اوج تمرکز وجود داشته باشد تا بازیگر را روی نقش متمرکز کند. اگر بازیگر نقش را برای خودش باورپذیر کند، حتما برای شنونده هم قابل لمس خواهد بود. بازیگر رادیو باید دوبلور خوبی هم باشد. ضمن این‌که تخیل‌پردازی هم بداند. در مجموع یک بازیگر رادیو می‌تواند وارد تئاتر، سینما و تلویزیون شود، اما بازیگر تصویر لزوما نمی‌تواند بازیگر رادیو هم باشد. به همین دلیل آن دسته از افرادی که بتازگی می‌خواهند کارشان را با بازیگری در رادیو شروع کنند، حتما باید در رابطه با رشته بازیگری معلومات بالایی را کسب کنند و در کنار آن حوصله زیادی هم به خرج دهند. در عین حال باید به فن بیان هم احاطه داشته باشند.

حمیدرضا هدایتی: درست ادا کردن واژه‌ها

در یک نمایش رادیویی، ابتدا خلاقیت نویسنده مطرح است و بعد از آن بازیگر باید با تمرکز روی صدا، شخصیت‌های قصه را بازی کند. بازی در رادیو ویژگی‌های خودش را دارد، زیرا دست بازیگر بسته است و فقط باید با صدایش همه حس را به شنونده انتقال بدهد. ضمن این‌که این طور نیست بازیگران جلوی میکروفن بنشینند و براحتی مشغول خواندن متن شوند. بازیگری در رادیو نیاز به تمرکز دارد و کار سختی است. جوانانی که می‌‌خواهند این حرفه را دنبال کنند، باید تمرینات ابتدایی را انجام دهند و حتما شناخت کافی از کار داشته باشند. مطالعه زیاد و تماشای فیلم یکی از مهم‌ ترین کارهایی به شمار می‌‌رود که می‌تواند به یک فرد کمک کند تا تکنیک‌های صحیح را یاد بگیرد. بازیگر رادیو باید واژه‌ها را درست بگوید.

فاطمه عودباشی