رابین هودهای سالخورده

جو(جورج برنز)، آل(آرت کارنی) و ویل (لی استراسبرگ) یک روز برای دریافت حقوق بازنشستگی خود به بانک مراجعه می‌کنند و جو پیشنهاد می‌دهد سرقت از بانک و هیجان انجام این کار، به زندگی ملال‌آور آنان، در هر صورت پایان خواهد داد، حتی اگر به زندان بینجامد، باز بهتر از تمیز کردن اتاق و پختن غذای روزانه است.

سرقت از بانک یک تمهید سینمایی است برای شخصیت‌هایی که به آخر خط رسیده‌اند و چیزی برای از دست دادن ندارند. این سه پیرمرد به دنبال رهایی و آزادی در زندگی هستند. پس از سرقت، ویلی از هیجان سرقت فوت می‌کند و دو دوست دیگر برای تفریح به لاس وگاس می‌روند. پس از یک تجربه هیجان‌انگیز در لاس‌وگاس، آل از دنیا می‌رود و در نهایت جو به زندان می‌افتد و حاضر نمی‌شود تا پول را پس بدهد و از زندان آزاد شود. بزرگ‌ترین خوشحالی جو این است که از زندگی ملال‌آور و غذا دادن به پرندگان خلاصی یافته است.

این فیلم پس از 38 سال بازسازی شده است و تئودور ملفی سناریست، پایان ناخوش فیلم را با ظرافت تغییر داده است. در فیلمنامه جدید، استدلال و انگیزه‌های شخصیت‌ها در روایت مدرن تغییر پیدا کرده است. در زمانه‌ای که بیشتر مردم از بانک‌ها متنفر هستند، به زندان افتادن رابین‌هودهای سالخورده، تماشاگر را خوشحال نمی‌کند. نمایش این فیلم اشتیاق و کنجکاوی در سینمادوستان را برخواهد انگیخت و حتی با کنار هم قرار دادن این دو فیلم بسادگی می‌توان دریافت که طرز برخورد با سالمندان در دو مقطع تاریخی از سوی مخاطبان چقدر متفاوت است.

موفقیت سارقان بانک، خبر امیدبخشی در فیلم جدید است. برای سه بازنشسته‌ای که در آپارتمان کوچکی در محله مهاجرنشین کویینز نیویورک، تابستان خود را در پارک به بطالت می‌گذرانند. آنچه سه سالمند را به فکر سرقت از بانک می‌اندازد خبر ناخوشایند تعلیق مستمری‌های بازنشستگی در نتیجه واگذاری مالکیت شرکتی است که این سه در آن کار می‌کردند. همچنین آلبرت (آلن آرکین) یکی از این سه سالمند، سر پیری دست به معرکه‌گیری زده و قصد دارد به‌خاطر عشق جاودانه‌اش آنی (آن مارگارت) تجدیدفراش کند.

«مد روز» برخلاف نسخه قدیمی، فیلمی فقط درباره سالمندان نیست. در نسخه جدید طرح مباحث حساس مسائل اجتماعی مثل قطع مستمری‌های بازنشستگی به‌خاطر مهاجرت شرکت‌ها به خارج از ایالات متحده، بیمه تامین اجتماعی، اعتبار مخدوش شده بانک‌ها پس از رکود 2008، نه تنها برای سالمندان بلکه برای مردم دنیا موضوعات مهمی هستند و به همین دلیل است که در این فیلم سه سالمند تصمیم می‌گیرند، مستمری بازنشستگی را که حق خودشان است از بانک سرقت کنند.

ویلیام (مورگان فریمن)، جو (مایکل کین) و آلبرت (آلن آرکین)، سه پیرمرد نترس و شجاع، اعتقاد دارند بانک‌ها عامل چپاول مردم هستند و بدون ترس از مجازات، هر خلافی که می‌خواهند انجام می‌دهند. این سه پیرمرد تنها چیزی که می‌خواهند، پول خودشان است. فیلم برخلاف نسخه کلاسیک، جنبه سرگرمی فراوانی دارد، ضمن این‌که به فیلمی انتقامی از بانک‌ها تبدیل می‌شود. انتقام از بانک‌هایی که با پس‌اندازهای مردمی آزمندانه دست به قمار می‌زنند و اقتصاد اغلب کشورهای بانک‌محور را به ورطه سقوط می‌کشانند. فیلم جدید پرانرژی‌تر و دارای ریتم سریع‌تری است؛ با موسیقی هیجان‌انگیز و شخصیت‌پردازی خنده‌دارتر.

مارتین برست، فیلمنامه نسخه قدیمی آن را با حوصله بیشتری به نگارش درآورده است. در نسخه کلاسیک قدیمی، فرصت خوبی برای شناختن بیشتر روزمرگی و روحیات سه پیرمرد وجود داشت. تخصص تئودور ملفی، سناریست نسخه جدید تبدیل داستان‌های واقعی به فیلم‌های سرگرم‌کننده هالیودی است. به همین دلیل ملفی شعارهای انتخاباتی دونالد ترامپ را در فیلم منعکس و مسخره می‌کند. پس از بحران مالی سال 2008 بسیاری از شهروندان جامعه آمریکا نتوانستند به زندگی اقتصادی خود سروسامان ببخشند. تعطیلی کارخانه‌ها و کوچ مراکز تولید به مکزیک و سایر کشورهای آمریکای جنوبی، ورشکستگی شهروندان به دلیل ناتوانی در پرداخت وام‌های مسکن، بی‌خانمانی میلیون‌ها نفر و گران شدن خدمات درمانی در فیلم «مد روز» وجود دارد و انگیزه سرقت از بانک فقط بی‌پولی در سنین بحرانی نیست.

اگر بانک زدن 40 سال پیش کار خطرناک و غیرمتحملی برای پیرمردها بود، در شرایط کنونی به مراتب دورتر از ذهن است و همین به باورپذیری داستان لطمه اساسی می‌زند. نسخه تازه فیلم مد روز، تم با نشاطی دارد و از همان ابتدا پیداست که سه پیرمرد رستگار خواهند شد و هیچ تراژدی‌ای در کار نخواهد بود و تم فیلم موجب حدس زدن پایان روایت می‌شود.

لیلا مودت

جام‌جم