صدای مظلومیت ناشنوایان باشید

او عقیده دارد که چون ناشنوایان نمی‌توانند دغدغه‌هایشان را به شکل معمول مطرح کنند، همین موضوع باعث شده مشکلات آنها کمتر دیده شود و به همین دلیل درخواست می‌کند رسانه‌ها، صدای مظلومیت ناشنوایان باشند. گفت‌وگوی جام‌جم با این فعال حقوق ناشنوایان را از نظر می‌گذرانید.

چرا هیچ آمار رسمی از تعداد ناشنوایان ایرانی نداریم؟

عمده دلیلش به این برمی‌گردد که ناشنوایان را چندان جدی نگرفته و در نتیجه نیازی ندیده‌اند که آمار دقیقی از ناشنوایان داشته باشند.

فکر می‌کنید به طور تخمینی، هم‌اکنون چند هزار معلول ناشنوا در کشور داشته باشیم؟

نمی‌توان آمار دقیقی گفت، چون کار میدانی علمی و دقیقی انجام نشده است، اما می‌توانیم تخمین بزنیم حدود یک میلیون ناشنوا و کم‌شنوا در کشور زندگی می‌کنند.

فکر می‌کنید جامعه و مسئولان تا چه حد از مشکلات این گروه یک‌میلیون نفری آگاه هستند؟

ناشنوایان ایرانی در میان دیگر معلولان ایرانی، گروه فراموش‌شده‌تری هستند، چون نه خودشان می‌توانند صدایشان را به گوش جامعه و مسئولان برسانند و نه خیلی‌ها حوصله شنیدن آنها را دارند. از طرفی، آنها انتقاداتشان را صریح و بدون تعارف زبانی معمول بیان می‌کنند که همین صراحت زیاد گاهی کار دستشان می‌دهد و باعث می‌شود عمدا نادیده گرفته شوند.

از طرفی، تهیه سمعک و شرکت در جلسات گفتار درمانی و تربیت شنیداری هم هزینه‌های مضاعفی روی دست خانواده‌های دارای کودک ناشنوا می‌گذارد که از دولت انتظار داریم در تامین این هزینه‌ها، این گروه از خانواده‌ها را حمایت کند.

فکر می‌کنید از چه طریقی می‌شود به درخواست‌های صریح آنها پاسخ داد و کیفیت زندگی ناشنوایان را بالاتر برد؟

در وهله اول باید آموزش علمی و جامعی به ناشنوایان و بخصوص کودکان و نوجوانان ناشنوا داده شود، زیرا اگر از همان ابتدا، آموزش‌های درست به آنها ارائه نشود، همین آموزش ناقص باعث می‌شود که از جامعه خود دور شوند. در این زمینه نیاز است، خانواده‌ها هم آموزش ببینند، زیرا برخی خانواده‌ها که کودک ناشنوا دارند، احساس می‌کنند کودکشان عقب مانده ذهنی است، در حالی که آن کودک، هیچ مشکل ذهنی ندارد و اگر تحت آموزش قرار بگیرد، می‌تواند مثل یک فرد عادی در جامعه زندگی کند و حضور فعال داشته باشد. به دلیل همین اهمیت آموزش، هم‌اکنون حدود 40 هزار ناشنوای بالای 16 سال از آموزش‌های کانون خانواده ناشنوایان بهره می‌برند تا بتوانند راحت‌تر در جامعه زندگی کنند، اما در این زمینه، با مشکلات جدی مواجه هستیم، طوری که مثلا تعداد رابطان شنوایی که به زبان اشاره ناشنوایان تسلط کامل دارند، بسیار انگشت شمار است، در حالی که باید برای هر دو فرد ناشنوا، حداقل یک رابط شنوا وجود داشته باشد.

اوضاع در مدارس چطور است؟ آیا طرح ادغام دانش‌آموزان شنوا و ناشنوا، موفقیتی هم داشته است؟

هم‌اکنون شاهدیم که طرح تلفیقی برای ادغام دانش‌آموزان معلول و غیرمعلول از دانش‌آموزان ناشنوا شروع شده است، در حالی که امکانات و تسهیلات لازم در مدارس ما برای تحصیل بی‌دغدغه فرد ناشنوا وجود ندارد. خیلی از معلمان و دانش‌آموزان درباره نحوه درست برخورد با یک دانش‌آموز ناشنوا توجیه نیستند و آموزش ندیده‌اند. حتی کتاب‌های ویژه برای آموزش ناشنوایان را در اختیار نداریم.

جالب است که استفاده از زبان اشاره را هم در مدارس ممنوع کرده‌اند، چون معتقدند یک فرد ناشنوا باید با هر سطح شنوایی، تلاش کند با کمک همان میزان شنوایی و لب‌خوانی با دیگران ارتباط برقرار کند، اما این مساله، خیلی از دانش‌آموزان ناشنوا را آزار می‌دهد. درست است که ما ناشنوای مطلق نداریم، اما نباید انتظار داشته باشیم، بدون فراهم‌سازی پیش زمینه‌های علمی، بدون آموزش معلمان، بدون در اختیار داشتن کتاب‌های ویژه ناشنوایان و بدون استفاده از زبان اشاره، دانش‌آموز ناشنوا بتواند از همان بدو ورود به مدارس عادی، تعامل مناسبی با سایر دانش‌آموزان برقرار کند.

قانون سهمیه 3 درصد استخدام معلولان در باره ناشنوایان اجرا می‌شود؟ به طور کلی، اوضاع اشتغال ناشنوایان در چه حالی است؟

می‌توانم با صراحت بگویم به یاد ندارم قانون 3‌درصد سهمیه اشتغال معلولان برای ناشنوایان اجرا شده باشد. مشکل اشتغال برای ناشنوایان جدی است و آنها به دلیل قضاوت جامعه و بازار کار، راه سخت‌تری برای اشتغال دارند که امیدواریم با تغییر نگاه جامعه نسبت به ناشنوایان، توانمندی شغلی آنها دیده شود.