رقبای بازار سرمایه

مدتی است کارشناسان اقتصادی نسبت به وضعیت بازار سرمایه هشدار می‌دهند و اخیرا نیز به رئیس منتخب دولت دوازدهم تاکید کرده که باید توجه به بازار سرمایه بیش از گذشته باشد تا خروج از رکود به‌معنای واقعی اتفاق بیفتد. برخی تاکید دارند که کاهش نرخ سود بانکی می‌تواند بازار سرمایه را رونق ببخشد اما کارشناسانی هم هستند که عنوان می‌کنند تا زمانی که کشور از رکود اقتصادی به معنای واقعی خارج نشود انتظاری برای رونق بازار سرمایه نیست؛ ضمن آن‌که بیشتر شرکت‌های فعال اقتصاد کشور در بورس حضور دارند، اما از طرف دیگر نباید فراموش کرد که حتی با آزاد شدن نقدینگی در بازار پول ناشی از کاهش سود سپرده‌های بانکی، به دلیل عدم وجود امید و اعتماد نسبت به روند آتی بورس بسیاری از سرمایه‌گذاران تمایلی به تزریق تقدینگی به بازار سرمایه ندارند و در کنار همه این موارد به نظر می‌رسد متولیان بازار سرمایه می‌بایست چاره‌ای بیاندیشند تا اعتماد بار دیگر به این بازار باز گردد و سرمایه‌های سرگردان جامعه وارد بورس شود. محسن خدابخش، مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس و اوراق بهادار در گفت‌وگویی که با جام‌جم داشت به روند بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: روندی که اکنون شاهد آن هستیم نشانگر رونق بازار سرمایه است و امیدواریم امسال سرمایه‌گذاران این حوزه سود مناسبی کسب کنند. مشروح این گفت‌وگو را بخوانید:

وضعیت بازار سرمایه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ اکنون بزرگ‌ترین رقبای بازار سرمایه کدام بازارها هستند؟

بزرگ‌ترین رقبای بازار سرمایه، مسکن، ارز و نرخ سود بانکی است. در طول سال‌های گذشته مسکن با رکودی عمیق مواجه شد و همین امر دلیلی بر کاهش سرمایه‌گذاری در این صنعت بود. زمانی که یک صنعت سود مورد نظر سرمایه‌گذار کلان را به سرمایه اولیه اضافه نکند، قطعا سرمایه‌گذار بازارهای دیگری را برای خود انتخاب می‌کند که این موضوع در مورد مسکن صادق است. در مورد ارز نیز که یک نوع بازار دلالی محسوب می‌شود و ثبات آن باعث شد تا دیگر سرمایه‌ها به این بخش ورود نکند. زمانی که نرخ ارز روند صعودی را طی کرد سرمایه زیادی وارد این جریان شد و برخی سودهای کلان به دست آوردند و برخی متضرر شدند اما در طول چند سال گذشته ثبات نرخ ارز دلیلی بود تا دیگر سرمایه‌ای به این بخش دلالی وارد نشود. در مورد بازار پول هم باید عرض کنم که شرایط این بازار تعریفی ندارد. نرخ سود بانکی که اکنون بانک‌ها اعلام می‌کنند قابل پرداخت نیست. همچنین پرداخت نرخ سود تسهیلات آنقدر گران شده که متقاضیان عطای دریافت نقدینگی از شبکه بانکی را به لقای آن می‎بخشند. از سوی دیگر مشکلاتی که اخیرا برای برخی موسسات مالی غیرمجاز پیش آمده تردید سرمایه‌گذاران را برای ورود سرمایه‌های خود به شبکه بانکی بیشتر کرده است. در این شرایط همه بازارها با ریسک بالایی مواجه هستند و بازار سرمایه امن‌ترین جایی است که سرمایه‌گذاران می‌توانند سرمایه‌های خود را منتقل کنند. قاعدتا شرایطی که در اقتصاد کشور پیش آمده بازار سرمایه را به رونق خواهد رساند و کسانی که سرمایه‌گذار در این بازار هستند عامل اصلی رونق محسوب خواهند شد.

اگر سودآوری در بازارهای دیگر بیشتر شود دوباره سرمایه‌ها از بازار سرمایه خارج خواهد شد؟

آن چیزی که پیش‌بینی‌شده نشان می‌دهد که رشد بازارهای دیگر نیز زیاد نخواهد بود؛ از این رو بهترین گزینه برای سرمایه‌گذاری بازار سرمایه است.

اکنون زمزمه‌هایی مبنی بر کاهش نرخ سود بانکی شنیده می‌شود. به نظر شما چند درصد این سرمایه‌ها به سمت بازار سرمایه راه خواهند یافت؟

یکی از اهداف بازار سرمایه این است که محل امنی برای سرمایه‌گذاران باشد و همه مدیران این سازمان تلاش می‌کنند تا این هدف را محقق کنند. اکنون به دلیل مسائلی که در بازار پول پیش آمده و نرخ سودهای بالایی که پرداخت و یا وعده پرداخت آن داده شده توان پرداختش نیست و همین موضوع باعث می‌شود تا نقدینگی با ریسک بیشتری وارد این بازار شود یا اصلا ورود پیدا نکند. با توجه به مشکلاتی که برای این بازار به وجود آمده همه متفق‌القول هستند که این نرخ باید کاهش پیدا کند.

اگر نرخ سود بانکی کاهش یابد چه تاثیراتی در بازار سرمایه خواهد داشت؟

کاهش نرخ سود بانکی از دو جنبه برای بازار سرمایه مهم است؛ یکی این‌که شرکت‌هایی که در بازار سرمایه هستند می‌توانند با منابع پایین‌تری اقدام به تامین مالی کنند و از سوی دیگر بازار رقیب بازار سرمایه با کاهش نرخ‌ها باعث می‌شود ورود به این بازار تسهیل شود. به بیان بهتر نقدینگی با سرعت بیشتر از شبکه بانکی به بازار بورس منتقل خواهد شد که تاثیر آن در رشد اقتصادی و افزایش ظرفیت کارخانجات تولیدی خلاصه می‌شود. اثرات مثبت کاهش نرخ سود بانکی در بازار سرمایه به زمان نیاز دارد و این مصوبه باید در تمامی بانک‌ها به صورت کامل اجرایی شود.

سودی که بازار سرمایه به سهامداران می‌دهد چه تفاوتی با سودی است که سپرده‌گذاران در شبکه بانکی دریافت می‌کنند. فاصله این سود چقدر است؟

آخرین آماری که ما داریم این است که بازار سرمایه حدود 5/4درصد نسبت به ابتدای سال بازدهی برای سهامداران داشت. نرخ سود فعلی که وجود دارد و عملکرد بازار سرمایه بهتر از بقیه بازارها بوده و به طور میانگین ماهانه 2 درصد بوده که اگر با همین روند تا پایان سال پیش برود حدود 24 درصد خواهد بود.

نرخ ریسک در بازار سرمایه چقدر است؟

در بازار سرمایه هم شرکت‌های ریسکی وجود دارد که با متغیرهای زیادی حرکت می‌کنند و هم شرکت‌های کم ریسک و این انتخاب سهامداران خواهد بود که وارد کدام یک از بازارها شوند. به طور معمول شرکت‌های پر ریسک نیاز به بررسی بیشتری دارد و همان‌طور که احتمال ضرر در آن بیشتر است احتمال سود نیز کم نخواهد بود، اما در بازارهای کم‌ریسک معمولا همه سهامداران سود می‌کنند، اما سود آن به شرکت‌های پر ریسک زمانی که سود می‌دهند نمی‌رسد.

محمدحسین علی‌اکبری