قمار به سبک محافظه‌کار داونینگ استریت

در حالی که خانم می ‌از آغاز انتخاب نامعمولش به نخست‌وزیری بریتانیا، پس از ناکامی حزب حاکم در همه‌پرسی برای خروج انگلیس از اتحادیه اروپا موسوم به برگزیت و کناره‌گیری دیوید کامرون از نخست‌وزیری، مکررا اصرار فراوان داشت که با همین ترکیب سیاسی و بدون انحلال پارلمان و برگزاری انتخابات زودرس سراسری مذاکرات خروج کشورش را از اتحادیه اروپا به پیش خواهد برد، اکنون این اعلام ناگهانی انتخابات سراسری در 8 ژوئن 2017/ 18خرداد، موجب غافلگیری بسیاری در سپهر سیاسی بریتانیا و اروپا شده است.

در یک نمای کلی شاید بتوان این انتخابات را دور سوم و نوعی پلی‌آف نهایی برای رهبری حزب حاکم محافظه‌کار قلمداد کرد. با پیروزی خیره‌کننده حزب در انتخابات سراسری ماه می ‌2015 و شکست خفت‌بار در همه‌پرسی ماه ژوئن سال گذشته ماندن یا گسستن از اتحادیه اروپا، اکنون مقبولیت و اعتبار حزب و اقتدار رهبری شخص ترزامی‌ در ترازوی انتخابات پیشنهادی پیش رو قرار داده شده است.

علاوه ‌‌بر نیمی از جمعیت مخالف خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا در میان اغلب احزاب عمده سیاسی کشور، چه حزب حاکم، چه احزاب کارگر و لیبرال دموکرات و چه احزاب محلی در اسکاتلند، ایرلند شمالی و ولز، عده زیادی یا به اصل خروج از اتحادیه معترض هستند یا به روند و شیوه مذاکرات لندن با قدرت‌های بزرگ اروپایی برای یافتن ساز و کار محترمانه این خروج انتقاد دارند.

اگر برای رقبای خانم می‌ در خارج از حزب خود اصل خروج از اتحادیه یا نحوه این خروج اهمیت اصلی دارد، برای رقبای درون حزبی او، این مساله به دستاویزی برای به چالش کشیدن اقتدار و جایگاه سیاسی شخص نخست‌وزیر تبدیل شده است.

در شرایطی که در دوران پرتنش و ملتهب پس از استعفای دیوید کامرون، کمتر کسی جسارت نشستن بر کرسی صدارت را برای به ساحل رساندن کشتی شکسته برگزیت داشت، اکنون با فروکش کردن نسبی اوضاع برای ترزامی‌ منتقد و رقیب فراوانی وجود دارد تا سکان کشتی را در ادامه راه از او بربایند و نشان دهند که او فقط مستاجری موقت برای خانه شماره ده داونینگ استریت بوده، نه یک سیاستمدار قابل‌اعتماد برای راه درازمدت برگزیت.

خانم می ‌به‌درستی اذعان کرده در دوران رهبری خود بر حزب حاکم و نخست‌وزیری، در هیچ انتخاباتی پیروز نشده و نخست‌وزیری است که با رای هموندان حزب خود به این سمت گمارده شده است. این مساله در عمل، ضریب و عمق نفوذ سیاسی او را چه در عرصه داخلی و چه در عرصه چانه‌زنی با اتحادیه اروپا کاهش داده است.

شرایط سیاسی کنونی در بریتانیا آن‌قدر مبهم است که کسی جرات پیش‌بینی و گمانه‌زنی دقیق برای نتیجه انتخابات را نمی‌کند. ولی با احتیاط می‌توان گفت رهبری حزب محافظه کار می‌تواند با پیروزی نسبی به ادامه کار دولت خود امیدوار باشد. با این همه، دو تجربه مفتضحانه موسسات نظرسنجی و افکارسنجی در انتخابات 2015 و همه پرسی برگزیت موجب شده کسی انتخابات پیش رو را دقیقا پیش‌بینی نکند.

انتخابات ماه ژوئن یک قمارخود خواسته برای رهبری حزب محافظه‌کار در جهت تثبیت اقتدار داخلی و ادامه مذاکرات خروج از اتحادیه اروپا با مشروعیت سیاسی بیشتر است. برای مخالفان حزب محافظه‌کار، اما این انتخابات مجالی است برای عرض‌اندام در جهت به چالش کشیدن زودهنگام حزب حاکم و حتی پایین کشیدن آن از قدرت.

مجید تفرشی

تاریخ‌نگار و تحلیلگر مسائل بریتانیا