امسال هم سازمان صداوسیما در همه بخشهای خود از معاونتهای سیما و صدا گرفته تا استانها و حتی برونمرزی تمام توان و امکانات سختافزاری و نرم افزاری خود را بهکار گرفت تا بازتاب و انعکاس مناسبی از رویدادها، گردهماییها و مراسم مرتبط با اربعین حسینی داشته باشد. پخش ساعتها برنامه زنده از راهپیمایی عظیم اربعین حسینی و گفتوگو با شرکتکنندگان در این تجمع بزرگ انسانی و همچنین عوامل و دستاندرکاران از جمله راهبردهای اساسی شبکههای تلویزیونی و رادیویی رسانه ملی است که با جدیت هر چه تمامتر دنبال شد. همچنین تولید آثار تلویزیونی در قالبهای مختلف از جمله مستند، نمایشی، ترکیبی و غیره در دستور کار شبکهها بود. برنامههای ترکیبی نیز با دعوت از مهمانان و کارشناسان سعی در پرداختن به ابعاد و زوایای کمتر شناخته شده از واقعه عاشورا و تبیین اهداف امام حسین(ع) از قیام و مقاومت در برابر یزیدیان داشتند.
در مجموع، همه شبکههای تلویزیونی و رادیویی سراسری، استانی و برونمرزی همه هم و غم خود را بر پوشش رسانهای مناسب و مطلوب از اربعین حسینی متمرکز کرده بودند.
رویکرد متفاوت به پوشش مراسم
سید عباس فاطمی نویسی، رئیس مرکز سیمای استان ها درباره عملکرد رسانه در پوشش مراسم اربعین به جام جم گفت: امسال از قبل با مراکز هماهنگی های لازم صورت گرفت و قرار شد رویکرد متفاوتی نسبت به پوشش مراسم اربعین امسال داشته باشیم. بنابراین از حرکت خودجوش مردمی در راهپیمایی اربعین استفاده کردیم و مراکز، این حرکت را در شهرهای مختلف پوشش دادند. در رویکرد دوم به بازگشت زائران توجه کردیم و بهنحو مطلوب این موضوع هم انعکاس داده شد. وی با اشاره به ترویج فرهنگ استقبال از زائران اربعین حسینی توضیح داد: امسال در سیمای استانها تلاش کردیم فرهنگ استقبال را بین مردم نهادینه کنیم. در این میان، همه مراکز از جمله ایلام، اصفهان، خوزستان، خراسان رضوی، فارس، قزوین، کرمانشاه، کرمان، مرکزی، همدان و یزد بسیار خوب ظاهر شدند. البته دیگر مراکز هم با توجه به بضاعتشان مراسم اربعین را بی نظیر پوشش دادند.
رئیس سیمای استانها، حرکت خودجوش مردمی را در راهپیمایی اربعین بسیار چشمگیر توصیف کرد و ادامه داد: امسال مردم حضور بسیار پررنگی در مراسم اربعین داشتند و مساجد، امامزاده ها، تکایا و ... با ازدحام مردمی رو به رو شده بود. مراکز استان ها هم با توجه به امکانات فنی که در اختیار داشتند، این مراسمها را پوشش دادند که البته حضور مردم بیشتر از این سطح پوشش بود که این مساله نشان میدهد که رسانه ملی در ترویج فرهنگ عاشورایی نقش بی بدیلی داشته و دل مردم را عاشورایی و اربعینی کرده است. فاطمی نویسی با مثبت ارزیابی کردن عملکرد رسانه ملی در پوشش مراسم اربعین، عنوان کرد: کارنامه رسانه ملی در این روزها بسیار درخشان بوده است. البته باید این شور حسینی فقط به یک زمان و مقطع خاص منتهی نشود و در طول سال ما شاهد بازخورد شور حسینی در بین مردم باشیم. این نگاه باید در طول سال تداوم داشته باشد. ما آمادگی لازم را برای پوشش مراسم پیاده روی تا مشهد مقدس و حرم امام رضا (ع) هم داریم.
مناسکسازی، وظیفه رسانه ملی
محمد تورنگ، مدیر گروه معارف شبکه پنج درباره پوشش مراسم اربعین گفت: این یک حرکت رسانهای جمعی بود و فقط یک گروه در آن دخالتی نداشت. بعد از تشکیلشدن ستاد اربعین، شبکه پنج به سهم خودش تلاش کرد تا مراسم پرشور اربعین حسینی را به بهترین شکل پوشش بدهد. وی ادامه داد: تلاش کردیم مراسم را به گونه ای پوشش بدهیم تا کسانی که علاقهمند بودند یا دلشان می خواست در مراسم پیاده روی اربعین حضور داشته باشند، اما بنا به دلایلی برایشان میسر نبود، خودشان را در این مراسم سهیم بدانند و دلهایشان همراه زائران باشد. همچنین تلاش کردیم با انتخاب مداحی های مناسب، شورحسینی را به مردم منتقل کنیم. در واقع مداحیهای بسیار وزین انتخاب شد.
مدیر گروه معارف شبکه پنج سیما با اشاره به انعکاس حرکت مردمی از میدان امام حسین(ع) تا شهدا، میدان خراسان، خبابان فداییان اسلام، امامزاده حسن و ... گفت: خوشبختانه واکنش مردم به این مراسم هم بسیار خوب بوده و از طریق پیامک و تلفن اظهار خرسندی کردند. البته نقش نهادهای دیگر در برگزاری این مراسم را نمی توان نادیده گرفت. به عنوان نمونه نقش شهرداری در نظافت مسیرهای پیاده روی بسیار خوب بود. همچنین اورژانس، آتشنشانی، آموزش و پرورش و دیگر دستگاه ها کمک کردند تا این مراسم به بهترین شکل برگزار شود.
وی درباره پویش جاماندگان حسینی گفت: البته ما پیشنهاد کردیم به جای این کلمه از همراهان حسینی استفاده شود که واژه بهتری است. وظیفه رسانه ملی مناسک سازی است، به همین دلیل مناسک سازی باید در کل عالم باشد و این فقط به اربعین حسینی منتهی نشود و در طول سال ادامه داشته باشد.
پوشش اربعین توسط 40 شبکه رادیویی استانی
وحید کمالی، رئیس صدای استان ها با اشاره به اینکه 40 شبکه رادیویی در استانها و دیگر شبکه های محلی مراسم اربعین را پوشش دادند، عنوان کرد: طبق برنامهریزی که از قبل انجام داده بودیم، صدای مراکز استانها به نحو مطلوب این حرکت پرشور را انعکاس دادند. گزارشگران استانها در جاهای مختلف مستقر بودند و حال و هوای مردم را توصیف می کردند.
وی ادامه داد: بسیاری از برنامه های صدای استان ها هم از شبکه های سراسری رادیو روی آنتن رفت و این نشان می دهد که عملکرد صدای مراکز بسیار خوب بوده که با اقبال زیاد مردم رو به رو شده است. «شب های ایران» عنوان یکی از برنامه هایی است که به شکل ویژه به مراسم پیاده روی مردم میپردازد. هرشب یک استان میزبان این برنامه است و سایر مراکز ساعت 12 بامداد آن را پوشش میدهند.
پوشش مراسم عظیم اربعین حسینی با 30 گزارشگر
رضا کوچک زاده تهمتن، مدیر رادیو اربعین با اشاره به اقبال بسیار گسترده مخاطبان از این رادیو عنوان کرد: 500 هزار پیامک دریافت کردهایم و 30 گزارشگر مراسم عظیم اربعین حسینی را در ایران و عراق تا به امروز پوشش دادهاند. خبرنگاران و گزارشگران در اقصی نقاط ایران و عراق مستقر بودند. وی ادامه داد: تا به امروز علاوه بر مباحث کارشناسی، سخنرانی و دیگر برنامه های ترکیبی و ... در رادیو اربعین در 900 نوبت ارتباط تلفنی با مسئولان ستاد مرکزی اربعین حسینی داشتهایم. ضمن اینکه اقبال مردم به کانال تلگرامی رادیو اربعین هم بسیار خوب است. یعنی تعامل بسیار خوبی با مردم در شبکه های اجتماعی داشتیم و این علاقه مندی مردم را به رادیو اربعین می رساند. مدیر رادیو اربعین با اعلام آمادگی پوشش پیادهروی به سمت مشهد مقدس گفت: رادیو اربعین تا پایان ماه صفر به فعالیتش ادامه خواهد داد و مراسم پیاده روی مشهد مقدس را هم انعکاس میدهیم، زیرا یکی از رویکردهای رادیو اربعین، فرهنگسازی است. ما تلاش کردیم علاوه بر اطلاعرسانی به موضوعاتی همچون تبیین فلسفه اربعین، احکام زیارت، آداب زیارت و ... هم بپردازیم.
فاطمه عودباشی
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد