اماواگرهای ساخت پالایشگاه در مریوان

البته این پالایشگاه فقط یک مینی پالایشگاه است که قرار است در یک محدوده 40 هکتاری ساخته شود و در چند مرحله به بهره برداری برسد و در اولین مرحله هم برای 120 نفر اشتغال ایجاد کند. در این میان فعالان محیط زیست استان کردستان می گویند اگرچه آرزوی توسعه و پیشرفت استان مان را داریم، اما ساخت این مینی پالایشگاه در این موقعیت منحصربه فرد، نه تنها توسعه پایداری به همراه ندارد، بلکه صدمات جبران ناپذیری به محیط زیست؛ آب و خاک و جنگل و حیات وحش و حتی اهالی منطقه می زند و بسیاری از فرصت های اشتغال کنونی را نیز از بین خواهد برد.

به گفته سید سیوان امینی، سخنگوی انجمن محیط زیستی چیا، زمینی که برای ساخت پالایشگاه در نظر گرفته شده، در دشت بیلو است که امسال منطقه شکار ممنوع اعلام شده است. از سویی در فاصله 2 کیلومتری از این دشت، پناهگاه حیات وحش زریبار مریوان قرار داشته و در فاصله 500 متری اش هم جنگل های بلوط، 1/5 کیلومتر آنطرف تر هم روستای بیلو.قرار دارد. در جنوب غربی این دشت هم با فاصله کمتر از 300 متر رودخانه قزلچه سو جریان دارد که به تالاب زریبار می ریزد.

هم آلودگی محیط زیست و هم آلودگی هوا

وی در گفت و گو با جام جم می افزاید: به اعتقاد همه فعالان محیط زیست و تجربه سایر پالایشگاه های کشور، احتمال اینکه پساب این پالایشگاه نیز وارد جنگل و پناهگاه حیات وحش و رودخانه و تالاب زریبار شود، بسیار است. از سویی از آنجا که باد غالب منطقه به سمت جنوب شرقی است؛ یعنی شهر مریوان و روستاهای منطقه، از این پس احتمالا باید منتظر آلوده شدن هوای تمییز و پاک این منطقه گردشگری کشور هم بود. و البته همه اینها درحالی است که آب شرب مریوان هم از منابع آب زیرزمینی دشت بیلو ( که به سطح زمین هم نزدیک است)، تامین می شود؛ جایی درست زیر پالایشگاه مذکور و بنابراین احتمال آلوده شدن این آب نیز وجود دارد.

این فعال محیط زیست یادآور می شود: دشت بیلو همچنین یکی از حاصلخیزترین دشت های کشور است که هم اکنون بیش از 100 نفر از مردم بومی و روستاییان در آن کشاورزی می کنند، یعنی به همین تعداد که قرار است پالایشگاه اشتغالزایی کند، این درحالی است که با ایجاد پالایشگاه، بساط کشت و کار در این دشت تعطیل خواهد شد.

امینی می گوید اگرچه اسفند سال گذشته که ساخت این پالایشگاه توسط مسئولان مریوان اعلام و رسانه ای شد، بر تجهیز آن به آخرین تکنولوژی روز و نظارت های مداوم تیم بزرگی از محیط زیست نیز تاکید شد، اما از همین ابتدای امر و جانمایی که برای این سازه صنعتی شده، می توان دریافت که آنچنان هم که باید و شاید اولویت های محیط زیستی مورد توجه قرار نگرفته است.

آنطور که سخنگوی انجمن سبز چیا می گوید: برای ساخت این پالایشگاه اعتباری بالغ بر 500 میلیارد تومان در نظر گرفته شده که قرار است 120 نفر اشتغالزایی مستقیم و 500 نفر اشتغالزایی غیرمستقیم داشته باشد، درحالی که همین حالا علاوه بر کشاورزی که در منطقه می شود، معیشت ساکنان ده روستا در مریوان با هزار خانوار فقط به طور مستقیم وابسته به دریاچه زریبار است ( چه به لحاظ دامداری و کشاورزی و صیادی و چه صنایع مربوط به گردشگری) و این پالایشگاه اکنون به تهدیدکننده تمام این مشاغل تبدیل شده و حال پرسش این است که این چه اشتغالزایی و توسعه پایداری است که قرار است یک اشتغالزایی کوچک ایجاد کرده و دهها و صدها برابر آن به علاوه محیط زیست منطقه را نابود کند.

محیط زیست هواسش جمع است

نگرانی فعالان محیط زیست کردستان البته از نظر مدیرکل محیط زیست این استان چندان دلیلی ندارد، زیرا به گفته وی، مسئولان این اداره نیز دغدغه و نگرانی های جدی نسبت به محیط زیست منطقه و این پروژه صنعتی دارند و هیچ قصور و کوتاهی در این خصوص از نگاهشان دور نخواهد ماند.

عبدالوحید ریاضی فر در گفت و گو با جام جم تاکید می کند: تا زمانی که گزارش مطالعات ارزیابی این طرح به نتیجه نرسیده و اعلام نشود، ما اجازه کلنگ زنی به آن را نخواهیم داد، حتی اگر زمین آن واگذار شده باشد.

وی یادآور می شود که اجرای مطالعات ارزیابی زیست محیطی این پالایشگاه توسط مجری طرح تهیه و به اداره کل محیط زیست کردستان تحویل شد و در این اداره نیز اصلاحات لازم توسط کمیته تخصصی تشکیل شده در این زمینه انجام شد. این گزارش سپس به سازمان محیط زیست کشور ارائه شد و اکنون منتظر نظر نهایی این سازمان هستیم و تا پیش از آن اجازه ساخت و ساز به صاحبان و سرمایه گذاران طرح را نخواهیم داد.

نظر این مسئول محیط زیستی کردستان مبنی بر حفظ و مراقبت از محیط زیست مریوان، مورد تاکید منصور مرادی، نماینده مریوان در مجلس هم هست.

وی البته هنوز در صف مخالفان اجرای این پالایشگاه قرار نگرفته، اما به جام جم می گوید: ما هم منتظر اعلام نتیجه مطالعات ارزیابی زیست محیطی این طرح هستیم، چراکه گفته شده قرار است با جدیدترین تکنولوژی های روز صنعت ساخته شود و ملاحظات زیست محیطی را به تمام و کمال رعایت کرده و از مردم بومی منطقه نیروگیری کند، اما اگر در نهایت مشخص شود که چیزی غیر از اینهاست،​ ما نیز به جد با آن مخالفت خواهیم کرد.

تنها جایی که داشتیم

اما اینکه چرا برای ساخت این پالایشگاه، یک منطقه بکر گردشگری و محیط زیستی در نظر گرفته شده؛ پرسشی است که فرماندار مریوان به آن پاسخ می دهد.

محمد فلاحی که به گفته خودش در کنار استاندار کردستان از موافقان احداث این پالایشگاه است، دراین باره به جام جم می گوید: علت احداث این پالایشگاه، جمع آوری تانکرهای سوختی است که از عراق وارد مهران و سپس سایر نقاط کشور شده تا بار نفت شان به بنزین و گازوئیل تبدیل شود و در این میان حوادث و سوانح زیادی در جاده های مریوان روی می دهد، در حالی که با احداث این پالایشگاه، تانکرها تنها 7کیلومتر وارد کشور شده و پس از فراوری سوختشان باز گشته و راهی جاده های کشورمان نمی شوند.

به گفته وی اما از آنجا که زمین دیگری به وسعت 40 هکتار ( مورد نیاز پالایشگاه) که در نزدیکی مرز هم باشد، در هیچ جای دیگری از استان وجود نداشت، مجبور به انتخاب زمین مذکور در دشت بیلو شدیم که گرچه زمینش واگذار شده، اما بی شک تا سازمان محیط زیست موافقت خود را با اجرای این پروژه اعلام نکند، ما نیز اجازه ساخت آن را نخواهیم داد.

فلاحی در مورد تخریب فعالیت کشاورزی روستاییان دشت بیلو هم می گوید: کشاورزی در آن منطقه به صورت تفننی و همراه با ویلاسازی بوده و در قطعات کوچک 2 هزار متری صورت می گیرد، بنابراین جای نگرانی بابت نابودی آن نیست. ضمن اینکه آن اراضی متعلق به منابع طبیعی و ملی است.

فاطمه مرادزاده