جـزیره خـالدیه نمایش دستاوردهای بسیج مردمی عراق

بسیج مردمی عراق یا حشدالشعبی یکی از همین نتایج است که سال‌هاست برای حفظ امنیت عراق و مقابله با گروه‌های اشغالگر و تکفیری، همپای دولت مبارزه می‌کند. اخیرا فیلمی مستند درباره حشدالشعبی به نام «جزیره خالدیه» برنده جایزه بهترین فیلم جشنواره قاهره شد؛ اثری که پیروزی بسیج مردمی عراق بر داعش را در جزیره خالدیه به تصویر کشیده است. به همین بهانه سراغ حسن کاظمی قمی رفته‌ایم که اولین سفیر ایران در عراق پس از سقوط حکومت بعث و در زمان دولت قبل بود.

ابتدا توضیح مختصری درباره شکل‌گیری حشدالشعبی بدهید و بفرمایید مردم عراق از چه زمانی تصمیم به ایجاد بسیج مردمی گرفتند؟

سابقه تاریخی شکل‌دهی نیروهای بسیج مردمی در عراق به دوران دفاع مقدس و سال‌های جنگ تحمیلی برمی‌گردد و زمانی که رژیم بعث عراق با محوریت صدام جنگ را به کشور ما تحمیل کرد، بتدریج نیروهای مردمی عراق همدوش و در کنار رزمندگان جمهوری اسلامی ایران برای مبارزه با تجاوز وحشیانه ارتش بعث وارد عمل شدند و علیه رژیم صدام جنگیدند و در طول هشت سال جنگ، شهدای زیادی را هم تقدیم کردند. این نیروها ابتدا با عنوان بدر فعالیت می‌کردند و سال‌ها در دفاع از ملت عراق و منافع کشور علیه دیکتاتوری صدام جنگیدند. گرچه بیشتر افراد این بسیج مردمی از اهالی مرکزی و جنوب عراق و از شیعیان بودند، اما همزمان شاهد بسیج نیروهای کرد عراقی و برخی اهل سنت و دیگر اقلیت‌ها هم بودیم. مقطع دوم تشکیل و فعالیت بسیج مردمی عراق مصادف با سرنگونی رژیم صدام و اشغال نظامی عراق توسط نیروهای نظامی آمریکا و متحدین آن و گسترش ناامنی است. باتوجه به این‌که ساختار دفاعی و امنیتی عراق شکننده شد و یک خلأ امنیتی جدی در داخل این کشور به وجود آمد و از طرف دیگر شاهد تهدیدات نظامی آمریکا هم بودیم و نیروی دفاعی لازم و کافی برای برقراری امنیت وجود نداشت، بسیج مردمی عراق از سال 2003 به بعد برای دفاع از جان، مال، ناموس مردم عراق و حفظ تمامیت ارضی این کشور، باز هم دست به کار شد و در کنار دولت عراق، به مقابله و مبارزه پرداخت.

این بار چه افرادی جزو بسیج مردمی عراق بودند؟

شاکله اصلی این نیروهای مردمی باز به همان نیروهایی برمی‌گردد که در دوران دفاع مقدس وارد عمل و سازماندهی شده بودند. آنها پس از فروپاشی رژیم بعث وارد عراق شدند و این بار در کنار مجاهدان و مبارزانی که از قبل داخل عراق بودند، بسیج مردمی را تقویت کردند. حکام ارتجاعی منطقه و بویژه آمریکایی‌ها تلاش می‌کردند با خطاب قراردادن بسیج مردمی عراق با عنوان شبه‌نظامی، این نیروها را حذف کنند و از میان بردارند. از سال 2005 تا 2008 که اوج ناامنی در عراق بود و بویژه پس از حادثه مرقدین شریفین در سامرا، آمریکایی‌ها تلاش کردند جنگ طایفه‌ای میان شیعیان و اهل سنت راه بیندازند، اما باز این جوانان و نیروهای بسیج مردمی عراق بودند که عراق را نجات دادند و بر بحران‌ها فائق آمدند. پس از تحولات سوریه و با بروز و ظهور و تجاوز جریان تکفیری داعش در مقطع جدید، سناریوی جدیدی طراحی شد تا ثبات و امنیت عراق دوباره تهدید شود و داعش استان‌های شمال غرب عراق از جمله رمادی، نینوا و صلاح الدین، را به‌اشغال خود درآورد. هدف داعش حرکت به سمت بغداد و از بین بردن حکومت و نظامی سیاسی بود که برپایه اراده مردم شکل گرفته بود. هدف نهایی داعش خدمت به صهیونیسم و تغییر ژئوپلتیک منطقه است. در این بحران جدید، مراجع دینی بویژه حضرت آیت‌الله سیستانی وارد عمل شدند و با صدور فتاوی و اعلان جنگ علیه تروریسم، حمایت همه‌جانبه‌ای از بسیج مردمی عراق کردند. مخاطب مراجع دینی فقط شیعیان نبودند و قاطبه مردم عراق فارغ از هر رنگ و شکل به میدان آمدند و با الگو قراردادن تجربه خوب مقابله ایران با تروریسم، عملیات‌های پیشگیرانه و دفاعی انجام دادند. این حضور موثر موجب شد جلوی تجاوز داعش گرفته شود و بسیاری از مناطق تحت اشغال داعش، پاکسازی و آزاد شد، از جمله موصل و همین منطقه حساس جزیره خالدیه که اخیرا آزاد شد و یکی از شاهکارهای خوب حشدالشعبی است.

چقدر طرح ارائه این خدمات و تلاش‌های ایثارگرانه نیروهای بسیج مردمی عراق در قالب فیلم‌های سینمایی مستند و داستانی را موثر می‌دانید و حضور این آثار در رویدادها و جشنواره‌های جهانی فیلم، می‌تواند توجه مجامع بین‌المللی را به موضوع جلب کند؟

نمایش رفتارها و دستاوردهای بسیج مردمی عراق در برقراری امنیت، مقابله با اشغالگری، تروریسم، سازندگی و پیشرفت در قالب فیلم‌های سینمایی، مستند و سریال‌های تلویزیونی اگر بر پایه واقعیت و برای بیان حقایق باشد، می‌تواند یکی از پشتوانه‌ها و ارکان امنیت ملی کشورها باشد. اما مهم این است که سازندگان این آثار چه کمپانی‌هایی هستند. اگر دوستداران ملت عراق و خواهان کوتاه کردن دست متجاوزان از منطقه باشند، بسیار مفید خواهد بود. اما اگر کمپانی‌های تولیدکننده این فیلم‌ها، با اهداف استثماری و برای ایجاد اختلاف‌های داخلی و با نگاه تخریبی و تفرقه‌افکنانه کار کنند، آثاری مضر و خطرناک خواهند بود.

روایتگر ایثار یک ملت

فیلم «جزیره خالدیه» که در جشنواره اخیر بین‌المللی هنر و رسانه قاهره، برنده جایزه برتر شد، اثری مستند از تلاش اخیر و موثر نیروهای بسیج مردمی عراق معروف به حشدالشعبی است. این فیلم مستند که بخش‌های کوتاهی از آن در شبکه‌های مجازی قابل رویت است، شما را همراه رزمندگان جان برکف و ایثارگر بسیج مردمی عراق به دل فضای یک جنگ واقعی می‌برد و کاری می‌کند که انگار شما هم یکی از ناظران واقعی و در صحنه میدان نبرد هستید. در این فیلم سختی کار جوانان بی چشمداشت و مومن عراقی برای مقابله با وحشیان داعشی به تصویر کشیده می‌شود. نکته قابل اشاره درباره این فیلم این است که سازندگان این فیلم بنا به ملاحظاتی از جمله خطرات احتمالی، نامی از خود در تیتراژ اثر نبرده اند و فقط در پایان عنوان فیلمی از هیات حشدالشعبی را می‌بینیم.

برنده شدن این فیلم در جشنواره قاهره، بازتاب‌های مختلفی در رسانه‌های منطقه و جهان داشته است و مخالفان بسیج مردمی عراق و بویژه عربستانی‌ها سعی دارند به شیوه‌های مختلف، مسئولان این جشنواره را برای این اعطای جایزه زیر فشار بگذارند.

علی رستگار