پارتی‌بازی، ویرانگر جامعه

از طرفی، اگر انسان کمال‌طلب باشد متوجه خواهد شد که به اجتماع احتیاج داشته و بدون قرار گرفتن در امور اجتماعی نمی‌تواند احتیاجات خودش را برآورده کند؛ چراکه ساختار خلقت انسان‌ها به‌گونه‌ای است که در بسیاری از جنبه‌ها، به دیگران محتاج‌اند. به بیان دقیق‌تر، امروزه که ما در عصر پیشرفت و فناوری قرار داریم این نیاز، بیش ‌از پیش خود را نمایان می‌کند. بنابراین، برای حرکت به‌سوی کمال نیازمند الگو یا قانونی هستیم که به‌صورت جمعی و جامع و بدون اشکال نوشته‌شده باشد به‌گونه‌ای که پاسخگوی تمام مایحتاج ما باشد. افزون بر این، ما برای تبعیت از آن نباید دچار مشکل شویم. چون اگر قانون نوشته‌شده اشکال یا اشکالاتی داشته باشد، باعث سرخوردگی از تابعین آن می‌شود و متضمن عدالت نیست.

نکته مهم‌تر بخصوص برای دینداران آن که، اگر قانون ما همان باشد که مولا امیرالمؤمنین علیه‌السلام در نهج‌البلاغه فرموده‌اند که معنای عدالت آن است که هر چیزی سرجای خودش قرار بگیرد و در جای دیگر از عدل به رعایت استحقاق‌ها در افاضه وجود و امتناع نکردن از افاضه و رحمت به آنچه امکان وجود دارد تعبیرشده است. یعنی، براساس این فرمایش انسان‌ها باید به‌حق خود قانع باشند و از چیزهایی که خداوند متعال در اختیار آنها قرار داده به بهترین وجه ممکن به‌عنوان موهبتی الهی بهره‌برداری کنند. ظریف‌تر آن که، از جابه‌جایی امور و خلط کردن آن‌که منجر به ضایع شدن حق‌الناس می‌شود اجتناب کنند. این همان چیزی است که در عرف عامیانه از آن تعبیر به «پارتی‌بازی» می‌شود.

پارتی‌بازی عملی زشت و ناپسند و کاری بیهوده و به دور از مرام انسانیت و عملی است که باعث ضایع شدن حقوق دیگران می‌شود. اضافه بر این، انسان‌های صاحب حق از رسیدن به حقوقشان منع شده و باعث می‌شود قانون زیر سؤال برود. این عمل ناپسند سعادت جامعه را هدف قرار داده و سبب دور ماندن صاحبان حق از جایگاه واقعی خود می‌شود.

بدیهی است اگر پارتی‌بازی رواج پیدا کرد جامعه از حرکت در مسیر پیشرفت خود باز خواهد ماند. جاهلان جای علما را می‌گیرند. خوب‌ها کنار رفته و رذایل اخلاقی مجوز رشد پیدا می‌کنند. این روند تا جایی ادامه پیدا می‌کند که زحمت کشیدن برای دستیابی به حقیقت امری بی‌اهمیت می‌شود. اعتماد در بین افراد جامعه نابود می‌شود. هوا و هوس جای عقلانیت را پُر می‌کند. اصلی‌ترین و اساسی‌ترین جایگاه که همان آموزش‌ و پرورش می‌باشد موقعیتش با چالش مواجه خواهد شد. خلاصه کلام این که، وضعیت به‌گونه‌ای می‌شود که مردم سرخورده و عقب‌افتاده شده و نمی‌توانند فرق بین خوب و بد را تشخیص بدهند؛ برای این مساله تربیت نشده‌اند و در قوه فکری خود موردی را برای رشد پیدا نمی‌کنند.

در آخر، باید توجه داشت که این امر (پارتی‌بازی) تا جایی در منطق اسلام منفور و بد است که در متون فقهی اگر برای مثال، کاسبی جنس مرغوب‌تری نسبت به سایر مشتریان به شما می‌فروشد یا پیمانه ترازو را برای شما در مقابل پولی که به او پرداخت می‌کنید بیشتر و سنگین‌تر حساب کند، بهتر است که از چنین آدمی کالا خریداری نکنید. چون باعث ایجاد تبعیض و حس رقابت ناصحیح، همچنین تضییع حقوق دیگران شده و نوعی رشوه دادن در جایی که موجب خشنودی او و در نهایت ترویج فرهنگ پارتی‌بازی در جامعه می‌شود.

سیدجعفر علوی

پژوهشگر حوزوی