دکل‌های برق، قاتل عقاب‌های اراک

به گزارش جام‌جم، پاییز که از راه می‌رسد، پرندگان شکاری از جمله عقاب‌های صحرایی از مناطق سرد شمالی (سیبری) وارد استان مرکزی شده و در اطراف تالاب میقان اراک و جایی که غذای خوبی برایشان فراهم است، یعنی منطقه و سایت دفن زباله و پسماندهای شهری اراک فرود آمده و سکنی می‌گزینند، اما این پرندگان که شمارشان به 500 بهله می‌رسد، در منطقه امنی فرود نمی‌آیند، زیرا وجود حدود 120 تیر برق فشارقوی، حادثه برق گرفتگی را برای آنها محتمل می‌کند؛ احتمالی که بارها جنبه واقعیت به خود گرفته است.

به ‌این ترتیب زیستگاه این پرندگان منحصربه‌فرد در اراک امن نیست و باید فکری برای آن کرد؛ فکری که ظاهرا در اجرایش در استان مرکزی اختلاف نظر جدی وجود دارد.

عایق‌های سیلیکونی؟

در حالی که بهنام آزادی راد، فعال محیط‌زیست اراکی، نصب پوشش عایق سیلیکونی مقره‌ها روی تیرهای برق با هزینه فقط حدود 30 تا 40 میلیون تومان را تنها راه چاره جلوگیری از مرگ و میر عقاب صحرایی می‌داند که علی‌اکبر بصیری، رئیس مرکز تحقیقات شرکت توزیع برق استان مرکزی، رفع کامل این مشکل را مستلزم صرف هزینه‌ای قابل توجه، انجام تحقیقات در این زمینه و همکاری اداره محیط‌زیست و سمن‌های فعال در این حوزه برای انجام این تحقیقات می‌داند.

در همین حال، محمد میرزایی، معاون اداره کل محیط‌زیست استان مرکزی، دفع نامناسب و غیربهداشتی پسماندها و زباله‌های شهری را در سایت دفن پسماندهای شهر اراک، عامل اصلی تلفات عقاب‌های صحرایی دانسته و به جام‌جم می‌گوید: اصولا چرا باید زباله‌ها ـ که لاشه انواع دام و طیور بعضا آلوده به بیماری و آنتی‌بیوتیک هم در میان آنها هست ـ به جای دفن بهداشتی، در یک منطقه رها و انباشت شود تا پرندگان شکاری به‌جای شکار در طبیعت، به تغذیه از این زباله‌ها و لاشه‌های مسموم روی آورده و با انواع تهدیدها از جمله برخورد با تیرهای چراغ برق و برق گرفتگی یا مسمومیت روبه‌رو شوند.

به گفته وی، کوتاهی شهرداری اراک در دفن اصولی و بهداشتی زباله‌های این شهر باعث شده دامداری‌ها و مرغداری‌ها هم از این اوضاع سوءاستفاده کرده و اجساد دام و طیور بیمار خود یا امحا و احشای آنها را در این زباله‌دانی بزرگ حاشیه تالاب میقان ریخته و عملا پرندگان شکاری را که در راس هرم غذایی طبیعت هستند، تهدید کنند.

میرزایی در عین حال از تهدیدآمیز بودن تیرهای فشار برق قوی هم غافل نشده و می‌افزاید: از آنجا که استان مرکزی صنعتی است، یک شبکه گسترده برق دارد که این شبکه خود آفتی برای پرندگان است و نه‌فقط عقاب‌های صحرایی که همه پرندگان را تهدید می‌کند.

وی با بیان این‌که ما درصدد برگزاری جلسه و نشست برای ساماندهی به وضعیت تیرهای چراغ برق بویژه در منطقه فعلی تجمع عقاب‌های صحرایی هستیم، یادآور می‌شود که از نظر ما بهترین راهکار، زمینی کردن شبکه برق همچون بسیاری از کشورهاست که در کشور ما هنوز مورد توجه مسئولان قرار نگرفته، درحالی که این روش همه پرندگان را از خطر برق‌گرفتگی مصون می‌دارد.

دکل‌های برق به جای صخره‌ها

در همین حال رضا کیامرزی، پژوهشگر حوزه پرندگان شکاری دراین‌باره به جام‌جم می‌گوید: موضوع تلفات پرندگان شکاری چه به‌دلیل برق گرفتگی به‌خاطر برخورد با تیر چراغ برق و چه مسمومیت یا شکار، منحصر به استان مرکزی نیست و در سایر نقاط کشور که محل کوچ و اسکان این پرندگان است هم مشاهده می‌شود.

به گفته وی، هرساله با شروع پاییز پرندگان مهاجر شمالی که در بین آنها پرندگان شکاری بزرگ مانند عقاب شاهی و صحرایی وجود دارد، به نواحی جنوبی مهاجرت کرده و در طول مسیر مهاجرت خود از استان‌های مختلف کشورمان عبور می‌کنند .این عقاب‌ها که به مهاجرت و تغذیه دسته جمعی از لاشه‌ها عادت دارند، در طول سفر خود از دکل‌های برق فشار قوی به عنوان محل امن و بلند برای استراحت و دیدن محیط اطراف استفاده می‌کنند؛ دکل‌هایی که امروزه جای درختان بلند و صخره‌ها و کوه‌ها را برای این پرندگان گرفته و البته خطراتی را برای آنها در پی دارد، زیرا در روزهای بارانی به دلیل خیس شدن پرها و بدن پرنده، خطر برق گرفتگی آنها افزایش می‌یابد.

زباله‌های وسوسه‌انگیز

رضا کیامرزی ، فعال محیط‌زیست می‌گوید:‌ ریختن تلفات مرغداری‌ها و گاوداری‌ها یا زباله‌های شهری در نزدیکی این دکل‌ها خطر برخورد پرندگان با کابل‌های برق و شکستگی اندام‌های حرکتی آنها را هنگام فرود برای تغذیه بشدت افزایش می‌دهد.

به گفته وی، خطر دیگر تغذیه از ضایعات مرغداری‌ها و گاوداری‌های آلوده و مرغ‌ها و گاوهای تلف شده به دلیل بیماری است که به مسمومیت و مرگ پرندگان شکاری لاشه خوار منجر می‌شود. درحالی که تنها با دور کردن و دفن زباله ها، ضایعات کشتارگاهی و تلفات مرغداری‌ها و گاوداری‌ها، می‌توان خطر و تلفات ناشی از برق گرفتگی، مسمومیت و برخورد با دکل‌های برق را بشدت کاهش داد.

فاطمه مرادزاده