تعزیه بر بام برج‌های گلی 400 ساله

تکیه حسینی اعظم ارمغانخانه از قدیمی‌ترین تکیه‌های شمال‌غرب کشور به‌شمار می‌آید که مراسم عزاداری و تغزیه‌خوانی آن یکی از معروف ترین تعزیه خوانی‌های ایران بوده و به زبان ترکی اجرا می‌شود. مراسم باشکوه این تکیه از اول محرم تا چهاردهم محرم و نیز اربعین تا بیست و هشتم صفر برگزار می‌شود.

در این روزها مشتاقان زیادی از سراسر کشور برای دیدار از این مکان قدیمی و شرکت در مراسم مذهبی آن وارد شهر می‌شوند. شیفتگان حسین‌(ع) و دلسوختگان واقعه غم‌انگیز کربلا در حریم روحانی تکیه که با الگوبرداری از محل شهادت سالار شهیدان و یارانش ساخته شده و آن مکان مقدس را در اذهان تداعی می‌کند، با صدق دل به درگاه خداوند تضرع و نیایش کرده و در بازگشت به شهر و دیار خود آرامش و صفای باطنی را از این شهربا خود به ارمغان می‌برند.

شهر ارمغانخانه که در قدیم به نگین آذربایجان معروف بوده است، مرکز بخش قره‌پشتلو از توابع شهرستان زنجان بوده و در فاصله 35 کیلومتری شمال‌غرب زنجان واقع شده است. در کتب قدیمی مرآه البدان، گلگشت قدیمی و نیز روضه الصفای ناصری ازاین شهر قدیمی با نام «آرمان» یاد شده است، که از دو کلمه آر «مخفف آریایی» و نیز مان «مخفف‌خانه» تشکیل شده و با نام خانه آریایی‌ها قدمتی چند هزار ساله دارد. وجه تسمیه این شهر به‌ آبادانی و بزرگی ارمغانخانه بر می‌گردد که از قدیم‌الایام مرکز سکونت و حکومت و تفرجگاه سلاطین و خوانین بوده‌است و رسم بر آن بوده که در این شهرمدعوین را تحفه‌ای داده می‌شده و کسی دست خالی ازآنجا برنمی‌گشته است. پس از ورود اسلام به ایران و ترویج مکتب تشیع در دوران صفویه نیز بتدریج مراسم تعزیه خوانی در این شهر رایج گردیده و تاکنون ادامه دارد.

منظره باغ‌های زیبا و دل‌انگیز اطراف شهر که با رسیدن فصل خزان لباس سرخ‌رنگی بر تن کرده‌اند، بر اشتیاق ما افزوده و ما را به داخل شهر راهنمایی می‌کند. خانه‌های قدیمی کاه‌گلی با باغچه‌های زیبا که از بالای دیوارهای فرو ریخته آن پیدا است، در کنار ساختمان‌های جدید شهری با نمای آجری و شیشه‌ای، پارادوکس جالبی را ایجاد کرده است که نظر هر بیننده‌ای را به‌خود جلب می‌کند.

میدان کوچک «حر» ما را به خیابان کم‌عرضی می‌رساند که تکیه درست در ضلع شرقی آن قرار گرفته است. البته مناره‌های بلند و زردرنگ تکیه در هر قسمت از شهر که باشید شما را به سوی تکیه راهنمایی خواهد کرد. از دور صدای تعزیه‌ای که در حال اجراست به‌گوش می‌رسد. پیرمردها و پیرزن‌ها روی سکوی جلوی در خانه‌ها نشسته و به صدای تعزیه‌خوان‌ها که در همه جای شهر پیچیده است گوش می‌دهند، صدایی آشنا برای این شنوندگان مشتاق که عمری را در این تکیه با آواها و نواهای الهی زندگی کرده و همه تصنیف‌ها و صحنه‌ها را مو به مو در سینه خود ثبت و ضبط کرده‌اند.

صحرا رضایی

زنجان