قهرمان واقعی روی سکوی سینما

برای این که از ظلم بیزار بود و در جهت رفع آن می‌کوشید. خواه در کردستان باشد،‌خواه در جنوب کشور یا خواه در لبنان. قهرمانی که تا امروز در ابهامی غریب و غباری ناآشنا ایستاده است. جدیت او در بازی زندگی متبلور می‌شد و متوسلیان بیشتر دوست داشت که فقط آرمانخواهی و پایبندی‌اش به انقلاب و ارزش‌ها را پی بگیرد و بس و در این زمینه از هیچ تلاش و کوششی دریغ نمی‌کرد.

به خاطر همین روحیه بود که زندگی او سراسر جنگ و مبارزه برای رسیدن به هدفی والا بود. همین ویژگی، او را از خیلی آدم‌های دیگر متمایز و به شخصیتی منحصربه‌فرد تبدیل می‌کرد. متوسلیان شاید بی‌آن‌که خود بخواهد قهرمانی همیشه در اوج بود و سرنوشت عجیب و پرابهامش به این وجهه قهرمانانه دامن زد و حتی اسطوره‌ای از او ساخت.

یکی از نخستین امتیازات «ایستاده در غبار» این است که سراغ چنین شخصیتی برای روایت می‌رود؛ کاراکتری با همه خصوصیات یک قهرمان کلاسیک سینمایی. آن هم در شرایطی که سینمای ما در سال‌های اخیر از آن وجوه جذاب و ماجراجویانه و قهرمان پرور فاصله گرفته و شاهد انبوهی شخصیت‌های منفعل و مقهور فضا و موقعیت هستیم. در این وضعیت فقط برخی فیلمسازان توانا هستند که قدرت پیش‌بردن یک موقعیت و قصه اجتماعی را بدون تکیه بر قهرمان دارند، اما اکثر قریب به اتفاق آثاری که اعتنایی به قهرمان اثرگذار ندارند و سعی می‌کنند با تمرکز بر فضا و صرفا موقعیت روی پای خود بایستند، آن ارتباط ایده‌آل با تماشاگر را از دست می‌دهند.

در این میان بازگشت به برخی اصول سینمای کلاسیک از جمله وجود قهرمان، البته با حفظ فضا و مناسبات دنیای مدرن و معاصر می‌تواند کمک قابل توجهی به فیلمنامه‌ها و جذابیت آثار سینمایی کند. سینمای دنیا هنوز هم نان قهرمانان را می‌خورد و همچنان شخصیت‌های اول بسیاری از فیلم‌ها با تکیه بر عناصر قهرمانانه و نیرویی اثرگذار، مسیر قصه را تعیین می‌کنند. قهرمان‌ها هنوز هم با چنگ و دندان، گره‌های فیلم را می‌گشایند و تماشاگر را تا پیروزی و دست‌کم تا نهایت شکست سرافرازانه‌شان با خود همراه می‌کنند.

حاج احمد متوسلیان، یک قهرمان سینمایی ناب است؛ آن هم قهرمانی بدون زرق و برق‌های رایج که رگ و ریشه‌ای واقعی دارد. متوسلیان فقط یکی از هزاران قهرمان واقعی سرزمین ماست که این همه ظرفیت روایت سینمایی در آن نهفته است. «ایستاده در غبار» جز ساختار و فرم، در زمینه ارجاع به سینمای کلاسیک و عنصر تاثیرگذار قهرمان در قصه، پیشنهاد می‌دهد و درواقع یادآوری می‌کند. متوسلیان مثل همه قهرمان‌های سینمایی ماجراجویی می‌کند که جلوه‌های آن در تاب آوردن شکنجه‌ها، رژه، سخنرانی و رزمندگی و فرماندهی بخوبی بروز می‌یابد. خوشبختانه استقبال از فیلم در جشنواره فجر و اکران عمومی به وسیله مردم و منتقدان و داوران نشان داد، یک فیلم قهرمانی خوب و استاندارد در سینمای ایران هنوز هوادار دارد، ضمن این‌که دریافت سیمرغ بلورین بهترین فیلم جشنواره فیلم فجر هم مهر تائیدی بر شایستگی‌های این اثر بود. پس از آن خیلی‌ها سعی کردند، فیلم‌های دیگری را به عنوان بهترین فیلم آن رویداد علم کنند و ارزش‌های فرمی و محتوایی ایستاده در غبار را نادیده بگیرند. این روند با پیشنهاد ایستاده در غبار به عنوان نماینده شایسته سینمای ایران در اسکار، جدی‌تر هم شد، اما وقتی فیلم جز یک جشنواره مهم دولتی، همین شامگاه دوشنبه در یک جشن خصوصی و مستقل و صنفی سینمای ایران هم عنوان بهترین فیلم را به دست آورد، دیگر باید آن را به نشانه یک مهر تائید محکم و بدون ان قلت درنظر گرفت. بنابراین باز هم توجه آن اعضای محترم هنوز انتخاب نشده ارسال نماینده به اسکار را به شایستگی‌ها و موفقیت‌های همه‌جانبه ایستاده در غبار، جلب می‌کنیم و بهتر است دوستان فیلمی را که این همه نظر متفق‌القول درباره آن وجود دارد، به همین راحتی به فیلم‌های دیگر نفروشند.

علی رستگار