دلواپسی‌ها از آب مروارید چشم

علل مختلفی می‌تواند به آب مروارید چشم منجر شود. عوامل ایجادکننده آب مروارید از قبل از تولد می‌تواند عدسی چشم انسان را دچار این عارضه کند که به آن آب مروارید مادرزادی گفته می‌شود. خوشبختانه شیوع این نوع آب مروارید نادر است و اغلب نوزادان با عدسی‌های کاملا شفاف به دنیا می‌آیند ولی عواملی مثل عفونت‌های دوران بارداری نظیر سرخجه یا مصرف برخی داروها در دوره بارداری می‌تواند به کاتاراکت یا آب مروارید مادرزادی بینجامد. گاهی در طول دوران زندگی نیز عواملی سبب ایجاد آب مروارید در چشم می‌شوند. مثلا ضربه شدید ممکن است عدسی چشم را به آب مروارید مبتلا کند یا برخی بیماری‌ها مثل دیابت موجب می‌شود فرد با احتمال بسیار بیشتری ابتلا به کاتاراکت را تجربه کند. ولی از همه شایع‌تر آب مروارید سنی است که در اغلب افراد با کهولت بتدریج ایجاد می‌شود.

گاهی دلواپسی از بابت وجود آب مروارید در چشم توسط افراد دهه 50 به بعد بیش از حد مشاهده می‌شود و مدام نگران این هستند که آب مروارید دارند یا خیر یا این که مبادا به آب سیاه تبدیل شود. این نگرانی لازم است ولی به صورت افراط‌آمیز نیز صحیح نیست. اگر در معاینه تخصصی چشم، اپتومتریست یا چشم پزشک سلامت چشم را بررسی کرد و این اطمینان را داد که در حال حاضر آب مروارید وجود ندارد و اگر وجود دارد فعلا مشکلی نیست، دیگر نباید نگران بود.

ایجاد آب مروارید سنی غالبا از دهه 50 به بعد بتدریج شروع و با افزایش سن احتمال وجود این عارضه بیشتر می‌شود. با افزایش سن، رنگ شفاف عدسی چشم تغییر می‌کند و بتدریج زرد می‌شود. این رنگ زرد نیز با افزایش سن، کم‌کم شدت می‌یابد و ممکن است در معاینات دوره‌ای مشخص شود در قسمت‌هایی از عدسی چشم به شکل‌های مختلفی آب مروارید تشکیل شده است و از این به بعد مراقبت و پیگیری بیشتری منظور می‌گردد تا در شرایط مقتضی آب مروارید چشم جراحی و وضوح دید کافی فراهم شود. بینایی شخصی که دارای آب مروارید است، اغلب شبیه دیدن اجسام از پشت یک عدسی بخار گرفته می‌شود.

اگر چه سیر ایجاد آب مروارید با افزایش سن در افراد مختلف با هم متفاوت است ولی آب مروارید سنی عارضه‌ای است که در اثر کهولت اتفاق می‌افتد و گاهی درجات کم آن اگر مشکل بینایی برای فرد ایجاد نکرده باشد ممکن است سال‌ها بدون هیچ اقدام درمانی در عدسی چشم باقی بماند و هیچ آسیبی نیز به چشم و بینایی نزند. یکی از معضلاتی که در صورت وجود آب مروارید قابل توجه و عدم درمان آن ممکن است اتفاق بیفتد، افزایش فشار چشم و ابتلای ثانوی به آب سیاه است. البته با معاینات دوره‌ای اگر بینایی خوب و فشار چشم در محدوده فشار طبیعی باشد ممکن است هیچ نیازی به جراحی آب مروارید چشم نباشد. ولی در صورتی که براساس نتایج معاینه چشم، مشخص شود به جراحی نیاز است، جراح با خارج کردن عدسی کدر شده چشم و جایگزین کردن آن با یک عدسی کاشتنی داخل چشمی، بینایی طبیعی را به چشم برمی‌گرداند.

دکتر علی میرزاجانی

دانشیار گروه اپتومتری دانشگاه علوم پزشکی ایران