از کلیدزنی شبانه تا چهل منبرون

مردم کرمان قبل از غذا با خرما یا نمک افطار می‌کنند و معتقدند امام علی(ع) این‌گونه افطار می‌کردند. آبگوشت از عمده‌ترین غذاها برای افطار است و اگر کسی نیز نذر داشته باشد، مقداری آبگوشت درست کرده و به مسجد می‌برد. مردم برخی روستاهای کرمان، افطار را معمولا با غذاهای سبک و سنتی مانند انواع قاتُق برگزار می‌کنند که بهترین و مناسب‌ترین آن، قاتق بابونه است. از قدیم برخی از کرمانی‌ها در ماه رمضان به پیش‌خوانی یا همان مناجات سحری می‌پرداخته‌اند.

در این سنت، بیشتر مناجات خواجه عبدالله انصاری و اشعار شاعران بزرگی مثل مولانا خوانده می‌شد. کلیدزنی نیز یکی دیگر از آداب و رسوم مردم کرمان است که در شب‌های ماه مبارک برگزار می‌شود. در این مراسم، زنی داخل یک سینی آینه، سرمه‌دان و یک جلد کلام‌الله مجید قرار داده و به منازل اهل محل می‌رود و در حالی که صورت خود را با چادر پوشانده با کلید به سینی ‌می‌زند. اگر از سوی صاحبخانه پاسخ‌هایی چون «چراغ بیاور» یا «قند و شیرینی بیاور» داده شود در این صورت،خانم کلید زن امیدوار شده و کمک‌هایی را دریافت می‌کند، در غیر این صورت محل را ترک می‌کند. کلیدزن برای این‌که شناخته نشود، نباید تا آخر این برنامه حرف بزند.

صاحبخانه پس از گشودن در، آینه داخل سینی را برمی‌دارد و چهره خود را می‌نگرد، سپس مقداری شیرینی، قند یا پول داخل سینی می‌گذارد. کلیدزن این عمل را با نیت از پیش تعیین شده انجام می‌دهد و در پایان صاحبخانه که می‌داند کلیدزن برای طلب حاجت آمده، می‌گوید: ان‌شاءالله حاجت‌روا شوید.

در پایان خوراکی‌ها یا پول جمع‌آوری شده را به مستمندان می‌دهند.سنت کلید زنی همچنان در برخی شهرهای کرمان انجام‌ می‌شود. از دیگر مراسم مردم کرمان در ماه رمضان، الله‌رمضونی است که این مراسم از شب سوم تا پایان ماه مبارک رمضان برگزارمی‌شود.

براساس این مراسم برخی جوانان هر محله با تشکیل گروه‌های پنج تا ده نفره از شب اول ماه رمضان، بعداز افطار گردهم می‌آیند، در هر گروه یک سرگروه و یک انباردار وجود دارد که سرگروه ضمن خواندن اشعاری که بیشتر جنبه عرفانی دارد از صاحبخانه‌ها کمک طلب می‌کند و صندوقدار هدایای صاحبخانه را دریافت می‌کند. در همین حال، از جمله مهم‌ترین سنن کرمانی‌ها برپایی رسم چهل منبرون همزمان با شب‌های احیا در ماه مبارک است.

به این ترتیب هر فرد مومن باید پس از افطار و قبل از سحر روز بعد در شب احیا، 40 شمع تهیه کند و با شرکت در 40 مراسم مذهبی در شب‌های احیا در کنار منبر هر مجلس، شمعی روشن کند و به این ترتیب حاجاتش برآورده خواهد شد. این رسم همچنان در کرمان وجود دارد و در شب‌های احیای ماه مبارک رمضان تصویر آسمان پرستاره کرمان روی زمین می‌افتد و هزاران شمع در مناطق مختلف کرمان روشن می‌شود.

حکمت قاسم‌خانی

جام‌جم کرمان