مخازن موزه ملی ساماندهی می‌شود

حالا یکی دو سال است که ساماندهی مخازن موزه ملی در دستور کار سازمان میراث فرهنگی قرار گرفته که به آن «پروژه رویایی کاوش در صدها محوطه باستانی در انبار موزه ملی ایران» نام داده‌اند. در این باره با محمدرضا کارگر، مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گفت‌وگو کرده‌ایم:

ساماندهی مخازن موزه ملی ایران به چه منظور صورت می‌گیرد؟

در حال حاضر 2500 تا 2700 شیء در موزه ملی به نمایش گذاشته شده اما ما با مجموعه سکه‌ها قریب 300 هزار شیء برای نمایش در مخازن موزه ملی داریم. قرار است با تخلیه زیرزمین موزه ایران باستان یک طبقه به ظرفیت نمایشی این موزه افزوده شود. موزه ایران باستان زیرزمینی دارد که در سال 1370 آن را به محل نگهداری آثاری که وزارت اطلاعات از باندها یا شبکه‌های قاچاق آثار تاریخی کشف و ضبط می‌کرد، اختصاص دادند. نیروهای این وزارت در عملیات‌هایی آثار بسیاری را از شبکه گسترده قاچاق آثار تاریخی کشف می‌کنند و به دلیل این‌که مکانی برای نگهداری این آثار وجود نداشت، زیرزمین موزه ایران باستان را به این کار اختصاص داده بودند.

در واقع این قسمت زیرزمینی بود که با یک متر خاکبرداری آن و افزودن ستون‌های فلزی، به عنوان یکی دیگر از طبقات موزه برای بازدید مردم آماده شده بود.

الان با ساماندهی اشیای موزه و تخلیه زیرزمین، تکلیف این آثار قاچاق چه می‌شود؟

قرار است این آثار که وضعیتشان هنوز توسط دادگاه مشخص نشده برای نگهداری به موزه بزرگ خراسان فرستاده شوند.

ظاهرا بخش زیادی از آثار مکشوفه توسط یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی و دیگر دستگاه‌ها که در موزه ملی نگهداری می‌شود، تقلبی است. با این آثار چه می‌کنید؟

نظرات مختلفی در این زمینه وجود دارد. نخست، امحای این اشیاست. اما این اشیا جزو آثار هنری به‌شمار می‌آیند و امحای آنها ممکن نیست. دیگر آن‌که موزه‌ای از این آثار راه‌اندازی شود تا مردم متوجه شوند چه حجمی از آثار تقلبی در کشور تولید می‌شود تا در دام شبکه‌های قاچاق آثار تاریخی نیفتند و دیگر آن‌که این آثار را تا زمان تعیین تکلیف در یک انبار نگهداری کنند. به گمان برخی، این اشیا را می‌توان در اختیار هتل‌ها یا محل‌هایی قرار داد که گردشگران رفت‌وآمد دارند تا به عنوان دکور از آنها استفاده ‌شود. اما از آنجا که نمی‌خواهیم از این اشیا از کنترل ما خارج شود تصمیم‌گیری درباره آنها کمی دشوار است.

قرار است ضمن ساماندهی اشیای تاریخی، بانک سفال نیز در موزه ملی تشکیل شود. پیش از این، در کشور چنین بانکی وجود نداشت؟

این بانک سفال راه‌اندازی شده و در حال حاضر با نظارت دکتر عباس علیزاده، باستان‌شناس ایرانی ساماندهی می‌شود. از حدود 12 سال پیش که من مسئولیت موزه ملی را به عهده دارم، مجموعه‌ای از سفال‌ها و ستون‌های شکسته در حدود چند تُن وجود داشت که نمی‌دانستیم با آنها چه کنیم و حتی برخی پیشنهاد دفن آنها در محوطه‌ها را دادند. اما ما پروژه‌ای را با همکاری دانشگاه شیکاگو انجام دادیم و همه این سفال‌ها کدگذاری شد.لذا با ساماندهی این بانک سفال، شاهد ایجاد بزرگ‌ترین بانک سفال جهان خواهیم بود.

کمیل انتظاری