کتاب؛ همراه اول تعطیلات

هر کدام از ما، هر قدر هم در طول سال مشغول باشیم، در این تعطیلات چند روزه که گاه به دو هفته می‌رسد، دیگر بهانه‌ای برای مشغول بودن نخواهیم داشت. پس این تعطیلات می‌تواند برای هر کس، فراغتی باشد تا باز هم در خلوت خودش، صفحات کتاب‌ها را ورق بزند و در هزار توی سطور غرق شود. ما هم برای این افراد پیشنهادهایی درنظر گرفتیم. سعی کردیم پیشنهادها متنوع باشد. از رمان و مجموعه داستان گرفته تا کتاب فلسفی و مجموعه شعر. این پیشنهاد برخی نویسندگان، مترجمان و شاعران است. امتحانش ضرر ندارد. شاید تعطیلات عید به خوانندگان خوش بگذرد. شاید هم باعث شود آنقدر خواننده از این کتاب‌ها خوشش بیاید که در طول سال باز هم کتاب‌های بیشتری بخواند تا آمارها دیگر از این حرف‌ها نزنند.

محمدرضا گودرزی (منتقد)

انتقام

نویسنده: یوکو اوگاوا

مترجم: کیهان بهمنی

ناشر: آموت

این کتاب، دومین اثر از یوکو اوگاوا نویسنده ژاپنی شامل 11 داستان سیاه است. بیشتر خوانندگان ایرانی، یوکو اوگاوای ژاپنی را به واسطه‌ رمان «خدمتکار و پروفسور» می‌شناسند، اما جالب این است که اوگاوا با نگارش مجموعه داستان انتقام در فهرست نویسندگان برتر شایسته‌ دریافت جایزه داستان خارجی ایندیپندنت قرار گرفت.‌اوگاوا در رمان پروفسور و خدمتکار به ارتباطی انسانی میان سه نسل می‌پردازد؛ ارتباطی که علم ریاضیات سبب‌ساز آن است. حین خواندن این رمان، خواننده با هیچ رویداد و کنش پیچیده‌ای مواجه نمی‌شود و داستان در سیری خطی و منطقی از نقطه‌ الف به نقطه‌ ب می‌رسد، اما در انتقام، یازده داستان سیاه در سیر حرکت دورانی از نقطه‌ الف به نقطه‌ الف می‌رسند.

پیشنهاددهنده: جمال شورجه (کارگردان سینما)

بابانظر

راوی: سیده زهرا حسینی

نویسنده: سیدحسین بیضایی/ مصطفی رحیمی

ناشر: سوره مهر

نوشتن از بابانظر دشوار است، نه از این جهت که کتابی سترگ است یا چون در آن با حوادثی شگفت و گاه باورنکردنی روبه‌رو می‌شوید یا از این بابت که باید درباره مردی بنویسید که 140 ماه جنگید و 160 تیر و ترکش خورد و باز به جبهه برگشت. برخلاف بسیاری از آثار دیگری که در ارتباط با سال‌های دفاع مقدس و انقلاب منتشر شده‌اند، بابانظر به‌علت حضور مداوم شهید نظرنژاد در جبهه، همه سال‌های جنگ را دربرمی‌گیرد. کتاب‌های دیگر، معمولا تنها بخشی از جنگ را پوشش می‌دهند؛ چرا که راوی یا نویسنده کتاب، تنها در بخشی از آن حضور داشته، اما شهید نظرنژاد حتی پیش از آغاز رسمی جنگ، در درگیری اوایل انقلاب در گنبد با نیروهای کومله و دموکرات حضور داشته و این باعث شده آنچه او می‌گوید، ارزش تاریخی ویژه بیابد؛ بویژه آن که برخلاف کتابی نظیر دا یا شنام ـ که ازجمله بهترین آثار اخیر این حوزه‌اند ـ گفت‌وگوهای بابانظر، 15سال پیش، وقتی هنوز شهید نظرنژاد فاصله زیادی از ماجراها نگرفته بود، انجام شده و بیشتر وقایع، هنوز به‌صورت روشن در ذهن او وجود داشته ‌است. این نکته، اعتبار خاطرات او را تا حد زیادی بالا می‌برد و کتاب را از سطح خاطرات شفاهی یک رزمنده به اثری تاریخی درباره جنگ ارتقا می‌دهد.

پیشنهاددهنده: شاپور جورکش (شاعر)

فلسفه جسمانی

نویسنده: جورج لیکاف و مارک جانسون

مترجم: جهانشاه میرزابیگی

ناشر: آگاه

«فلسفه جسمانی: ذهن جسمانی و چالش آن با اندیشه غرب» کتابی دوجلدی به قلم جورج لیکاف و مارک جانسون است که انتشارات آگاه همین ماه گذشته منتشر کرده است. با طرح بحث مفهوم‌سازی، نویسندگان کتاب وارد مباحث مربوط به استعاره می‌شوند. از نظر آنها استعاره‌ها در مغز ما به صورت فیزیکی تحقق پیدا می‌کنند و عمدتا در کنترل ما نیستند. اینها نتیجه طبیعی ماهیت مغز‌های ما، بدن‌های ما و جهانی است که ما در آن زندگی می‌کنیم. جلد اول دو بخش دارد که در آن این پرسش مطرح می‌شود که چگونه ذهن جسمانی، سنت فلسفی غرب را به چالش می‌کشد. ‌جلد دوم کتاب هم دو بخش دارد که علوم شناختی فلسفه و فلسفه جسمانی را از پیش از سقراط آغاز می‌کند، به افلاطون و ارسطو و دکارت می‌پردازد و سرانجام به فلسفه چامسکی می‌رسد و نظریه کنش عقلانی و نظریه‌های فلسفی را توضیح می‌دهد.

پیشنهاددهنده: کاوه میرعباسی (مترجم)

جودت بیک و پسران

نویسنده: اورهان پاموک

مترجم: ارسلان فصیحی

اورهان پاموک برای ایرانی‌ها نامی آشناست؛ نویسنده اهل ترکیه که برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 2006 است. این رمان که نخستین کتاب پاموک است، بیانگر داستان سه نسل از خانواده‌ای ساکن یکی از محله‌های اعیان نشین استانبول است: بخش اول، در اواخر سال‌های امپراتوری عثمانی و دوره مشروطیت دوم سپری می‌شود.

در این بخش نویسنده سعی می‌کند خواننده را با گوشه‌های تاریک آن زمان آشنا کند و گذر از سنت به مدرنیته و نوگرایی را در چشم خواننده آشکار کند.

بخش دوم که می‌توان گفت بخش اصلی رمان است، در دهه ۱۹۳۰ اتفاق می‌افتد. در بخش سوم کتاب با نسل سوم این خانواده آشنا می‌شویم که مربوط به سال‌های ۱۹۷۰ است، یعنی قبل از کودتای نظامی که در آن سال‌ها اتفاق افتاد. نویسنده در این کتاب توانایی‌اش در خلق رمان کلاسیک را نشان می‌دهد.

پیشنهاددهنده: ابراهیم حسن بیگی (داستان‌نویس)

ژنرال ارتش مرده

نویسنده: اسماعیل کاداره

مترجم: مجید حاتم

ناشر: فکر روز

داستان در باره یک ژنرال ایتالیایی است که مامور می‌شود 20 سال پس از جنگ به آلبانی برود و جنازه سربازانی را که در این کشور خاک شده‌اند، به میهن باز گرداند. داستان در باره تفکرات سرهنگ در میان این ارتش مردگان و تقابلات او با مردم آلبانی است.

این کتاب اولین رمان و جنجال‌برانگیزترین رمان کاداره است. اسماعیل کاداره چند بار برای دریافت جایزه نوبل ادبی نامزد شده، اما به خاطر رویکردهای سیاسی‌اش همواره از دریافت آن محروم شده است.

پیشنهاددهنده: محمدرضا سرشار (نویسنده)

دا

راوی: سیده‌زهرا حسینی

نویسنده: سیده‌زهرا حسینی

ناشر: سوره مهر

«دا» نام کتاب روایت خاطرات سیده زهرا حسینی است که در باره جنگ ایران و عراق نوشته شده است. دا، در زبان کردی به معنی مادر است و زهرا حسینی که خود یکی از کردهای پهله زرین آباد استان ایلام است، با انتخاب این عنوان سعی کرده به موضوع مقاومت مادران ایرانی در طول جنگ ایران و عراق بپردازد. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، این کتاب مهم‌ترین و تأثیرگذارترین کتاب در زمینه خاطره‌نگاری جنگ تحمیلی و دوران هشت ساله دفاع مقدس محسوب می‌شود. کتاب را می‌توان به سه قسمت تقسیم کرد. قسمت نخست کتاب سال‌های ابتدایی زندگی حسینی در عراق و مهاجرت اجباری خانواده وی تحت فشار رژیم بعث را روایت می‌کند و قسمت دوم کتاب به شرح فعالیت حسینی در جریان جنگ ایران و عراق پرداخته است. قسمت سوم کتاب هم در باره زندگی شخصی حسینی و ماجرای ازدواج اوست.

پیشنهاددهنده: لیلا کردبچه (شاعر)

منظومه بازگشت

شاعر: محمد شمس لنگرودی

شمس لنگرودی، از شاعران نام آشنای دوران ماست. او بهمن ماه سال قبل آخرین مجموعه شعر خود را روانه بازار نشر کرد. «منظومه‌ بازگشت» نام دفتر شعر شمس لنگرودی‌ شامل یک منظومه‌ بلند و چهارده شعر کوتاه است که در ۸۹ صفحه، با شمارگان 1500 نسخه و به قیمت ۶۵۰۰ تومان چاپ کرده است.

منظومه‌ بازگشت، دومین منظومه‌ شاعرانه بلند شمس لنگرودی محسوب می‌شود، چون او پیش از این، دفتر شعر خاکستر و بانو را در همین قالب منتشر کرده است. از شمس لنگرودی پیش از این مجموعه شعرهای دیگری چون در مهتابی دنیا، توفانی پنهان شده در نسیم و می‌میرم به جرم آن که زنده‌ام، در نشر چشمه منتشر شده بود.

پیشنهاددهنده: قاسمعلی فراست (نویسنده)

ظلمت در نیمروز

نویسنده: آرتور کستلر

مترجم: مژده دقیقی

ناشر: ماهی

ظلمت در نیمروز، معروف ترین رمان آرتور کستلر است که آن را سال ۱۹۴۰ منتشر کرد. کستلر از یهودیان مجارستان بود که سال ۱۹۴۵ تابعیت بریتانیا را کسب کرد. اگرچه در این داستان، نام هیچ شخصیت یا مکان واقعی آورده نشده و از استالین هم با نام «شخص اول» یاد شده، اما وقایع داستان به روشنی شوروی سال ۱۹۳۸ میلادی را بازنمایی می‌کند. شخصیت اصلی داستان روباشوف نام دارد که یکی از رهبران انقلاب ۱۹۱۷ و از اعضای کمیته مرکزی حزب کمونیست شوروی بوده که در جریان محاکمات فرمایشی نظام استالین دستگیر، زندانی و در نهایت محکوم به اعدام می‌شود.