«در حاشیه 2» نقد با زبان طنز

جبار آذین، منتقد و مدرس سینما درباره سریال در حاشیه 2 به جام‌جم گفت: مجموعه طنز تلویزیونی در حاشیه 2 امکانات توفیق اجتماعی بیشتری از حاشیه یک پیش رو دارد، زیرا مکان زندان برای نخستین بار لوکیشن یک سریال طنز ایرانی شده است، فضایی که مملو از سوژه‌ها و شخصیت‌هایی است که می‌توانند در قالب ماجراهای طنز زمینه‌ساز قصه‌هایی باشند که می‌شود موضوع‌های متنوع و سرگرم‌کننده‌ای در کنار روایت‌های تلخ علل زندانی شدن زندانیان را به طنز کشید و با ایجاد موقعیت‌ها، دیالوگ‌ها و مناسبات کمیک و طنازانه، علاوه بر سرگرم‌سازی مخاطب بخشی از مشکلات اجتماعی را آسیب‌شناسی کرد.

قصه‌‌گویی و طنازی

وی ادامه داد: در حاشیه 2 به نسبت خوب شروع شد و به مرور طنزهایش اندکی پخته‌تر، کاراکترها ملموس‌تر و شوخی‌هایشان جاافتاده‌تر شد؛ اما این توفیق در سطحی محدود رخ داد و در قامت و گستره سریال جایی ندارد و هنوز در بطن ماجراها روابط کاراکترها و موقعیت‌های خنده‌ساز ورود پیدا نکرده است. چنانچه دست‌اندرکاران آن نتوانند خود سریال را بالا بکشند، درحاشیه 2 در محدوده تکرار و کسالت متوقف
خواهد ماند.

به گفته این منتقد، در واقع اگر مهران مدیری و گروه نویسندگانش در محدوده همان قصه‌ها و شخصیت‌های در حاشیه1 نمانند و دامنه شوخی و مناسبات آدم‌های مجموعه را به حوادث و شخصیت‌های تازه‌تر فضای زندان توسعه دهند، در حاشیه 2 می‌تواند تبدیل به مجموعه‌ای تاثیرگذار، تماشایی و خاطره‌انگیز شود ؛ چرا که تکرار آدم‌های داخل و خارج از زندان مرتبط با موضوعات در حاشیه 1 بسرعت مجموعه را در دایره تکرار قرار می‌دهد و از آن پس همه آنچه دیده و شنیده می‌شود، حرف‌ها و آدم‌های تکراری خواهد بود که سعی می‌شود با اتفاقات تازه جذابیت تماشا داشته باشد.

آذین عنوان کرد: این شیوه فقط می‌تواند در چند قسمت تداوم داشته باشد، ولی در ادامه به در حاشیه 2 لطمه خواهد زد. در هر حال در مجموعه در حاشیه 2 امکانات فضاسازی، قصه‌گویی و طنازی بسیار است و کارگردان، ژوله و یارانش و بازیگران سریال می‌توانند بهتر و قوی‌تر عمل کنند. خوشبختانه و بظاهر این بار هیچ گروهی هم نمی‌توانند به ساخت و پخش این سریال اعتراض کند، مگر برخی از زندانیان که اعتراض کنند چرا در حاشیه 2 از دزد و دزدی، خطا و گناه و کج‌روی استفاده می‌کنند و دزدها و بزهکاران موجودات بی گناه و محترم هستند یا این که زندانیان اعتراض کنند که چرا فضا، محیط و رفتار آنها را چنین و چنان به تصویر کشاندند.

وی گفت: در حاشیه 2 با وجود این که مخاطبان انبوهی را همراه خود جلو نبرده است، اما همچنان عنوان طنز مخاطب‌پسند تلویزیونی، سرگرم‌کننده، طناز و جذاب را دارد.

تنوع شخصیت‌ها

رضا صائمی، منتقد نیز با اشاره به این که در گذشته تجربه سری‌سازی در سریال‌های طنز تلویزیونی وجود داشته، به جام‌جم گفت: اولین بار این اتفاق با سریال زیر آسمان شهر افتاد و مهران مدیری هم سری دوم سریال مرد هزار چهره را ساخت. از آنجا که فضا و موقعیت‌ها در سری دوم سریال در حاشیه کاملا با فصل اول تغییر کرده است، به همین دلیل نمی‌توان گفت که ادامه منطقی این سریال است و باید عنوان کرد که این یک سریال با موضوع دیگر است یا شاید هم اصلاح شده سری اول در حاشیه است.

وی ادامه داد: البته چرخش رویکردی این سریال کاملا مشخص است و گروه سازندگان آن با توجه به اعتراض‌هایی که در فصل اول با آن رو‌به‌رو بودند، به همین دلیل تصمیم گرفتند این بار فضای سریال را به یک زندان برده و در آنجا قصه را با شخصیت‌های دیگر پیش ببرند. به همین دلیل چرخش محتوایی دارد و نه تسلسل و این نشان‌دهنده هوشمندی مهران مدیری است که فضایی را انتخاب کرده که این بار با اعتراض رو‌به‌رو نشود.

این منتقد اشاره کرد: زندان فضای دراماتیک خوبی برای خلق موقعیت‌ها و شخصیت‌هایی با تیپ‌های مختلف دارد و نویسندگان هم تلاش کردند این مساله را در فیلمنامه در حاشیه 2 رعایت کنند، اما از آنجا که برای تولید فصل یک این سریال اذیت شدند، این بی‌انگیزگی در ساخت در حاشیه 2 تاثیر گذاشته و تنوع شخصیت‌ها در این اثر کم است. صائمی تصریح کرد: به عنوان نمونه ما نیما فلاح را در فضای زندان متفاوت می‌بینیم، اما باید تعداد تیپ‌های متفاوت این سریال بیشتر می‌شد. به نظرم تنوع شخصیت در سری دوم در حاشیه 2 کم است. به نظرم این بی‌انگیزگی به بازیگران هم سریال هم سرایت کرده و انــرژی بازیگران کم است.

فاطمه عودباشی