صداوسیما قربانی تبعیض بودجه 95

در حالی که طبق اعلام سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور بودجه جاری دستگاه‌ها در سال آینده 6 تا 8 درصد افزایش یافته و در عوض از بودجه عمرانی‌شان تا 20 درصد کاسته خواهد شد، اما در عمل، گویا سازمان صدا و سیما و برخی نهادهای انقلابی مشمول این قاعده شده و سایر دستگاه‌های به خصوص دولتی از این امر مستثنا و معاف هستند.

برخی از وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های دولتی شاهد افزایش بیش از 50 درصدی در بودجه جاری سال 95 خود هستند و بودجه عمرانی‌شان هم تا 90 درصد ارتقا پیدا کرده است. برای مثال، بودجه وزارت ورزش و جوانان به ترتیب 54 و 93 درصد در بودجه جاری و عمرانی افزایش یافته و این رقم در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی 32 و 35 درصد است. همچنین سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور هم با یک جهش خوب در بودجه خود مواجه است و بودجه جاری و عمرانی این سازمان به ترتیب 43 و 46 درصد فزونی گرفته و ارتقا یافته است.

نکته قابل توجه و تامل در تخصیص بودجه سال 95 این‌که گویا فقط سازمان صدا و سیما است که کاملا بودجه‌اش در چارچوب شرط اولیه سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور قالب گرفته و تعیین شده است. علی‌رغم افزایش تا نود و چند درصدی بودجه برخی از وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی اما بودجه بزرگ‌ترین و فراگیرترین رسانه کشور در بخش جاری تنها 8 درصد افزایش داشته و در بخش عمرانــی 21 درصد کاهش یافته است!

به عبارت بهتر، قاعده و فرمول رشد 6 تا 8 درصدی بودجه جاری و کاهش 20 درصدی بودجه عمرانی دستگاه‌ها در سال 95 فقط شامل سازمان صدا و سیما شده و بسیاری از نهادها و سازمان‌های دیگر از آن معافیت گرفته‌اند.

نکته قابل تامل دیگر این‌که بودجه پیشنهادی دولت حتی کفاف افزایش 12 درصدی حقوق پرسنل و کارکنان رسانه ملی را هم نمی‌دهد. این در حالی است که نقش بی‌بدیل رسانه ملی در داخل و خارج کشور بر کسی پوشیده نیست و همه می‌دانند که صدا و سیما در صف مقدم مبارزه با نفوذ فرهنگی و جنگ نرم دشمنان قرار دارد و به تعبیر رهبر معظم انقلاب قرارگاه جنگ نرم است. از طرفی به تعبیر امام راحل(ره) از سازمان صدا و سیما، دانشگاهی عمومی برای هدایت و تربیت مردم است و مقام معظم رهبری این سازمان را مدرسه‌ای عمومی برای همه قشرها در سراسر کشور ذکر کرده‌اند.

چالش و تبعیض در بودجه‌نویسی

به اعتقاد یک کارشناس اقتصادی، بودجه‌نویسی در کشور از یک‌سری نظام‌ها و تعارفاتی پیروی می‌کند که این فرآیند را دچار چالش و تبعیض کرده است.

دکتر ساسان شاه‌ویسی در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: از زمانی که در کشور ما مسئولیت تخصیص بودجه به دولت سپرده شده است، هرازگاهی مشاهده می‌کنیم که نگاه نازل قوه مجریه به سایر دستگاه‌ها و نهادهای حاکمیتی همراه با تبعیض بوده و چالش‌هایی را پدید آورده است. در یک دوره قوه قضاییه ابراز نگرانی می‌کرد که با بودجه‌ای که برایش تخصیص داده‌اند و باتوجه به مسئولیت‌هایی که دارد با مشکل مواجه خواهد شد و در دوره‌ای دیگر، آه و فغان نیروهای مسلح از کمبود بودجه بلند بود. به نظر می‌رسد در این دوره هم برخی از نهادها و سازمان‌هایی که مسئول عمق‌بخشی به تفکرات بلند انقلاب و تبیین آن هستند و در عین حال بر اساس منویات و راهبردهای دولت عمل نکرده‌اند مشمول تبعیض و کسری بودجه قرار بگیرند.

آپارتاید بودجه‌ریزی

رئیس پژوهشکده مطالعات راهبردی دانشگاه تهران ادامه می‌دهد: البته همیشه بهانه دولت برای عدم تخصیص بودجه به برخی از نهادها کاهش هزینه‌های جاری کشور است، اما در عمل شاهد هستیم که دستگاه‌های دیگر بودجه‌های کلان دریافت می‌کنند. اما دولتمردان باید به بحث خدمات برخی از دستگاه‌ها توجه ویژه داشته باشند و دستاوردها و ظرفیت‌هایی را در نظر بگیرند که در طول 35 سال گذشته به دست آمده و اگر حفظ و صیانت نشود از دست خواهد رفت.

دکتر شاه‌ویسی تصریح می‌کند: استنباط من این است که یک آپارتاید بودجه‌ریزی در کشور وجود دارد که بر اساس آن نهادهایی که به قوه مجریه تعلق داشته و یا به آن نزدیک هستند بیشترین بودجه را به خود اختصاص می‌دهند و سازمان‌هایی مانند صدا و سیما که در یک مسیر مستقل و هدفمند حرکت می‌کنند کمترین سهم از بودجه سالانه نصیب‌شان می‌شود.

نگاه غیرعلمی دولت به رسانه ملی

یک عضو کمیسیون فرهنگی مجلس نیز نگاه غیرعلمی دولت را عامل تبعیض‌های بودجه‌ای می‌داند و می‌گوید: در رابطه با بودجه صدا و سیما جلسات طولانی با دولت برگزار کرده‌ایم.

بودجه‌نویسی برای رسانه ملی همواره دچار یک اشکال بزرگ بوده است و فقط به بودجه سال آینده محدود نمی‌شود. دولت بیش از نیمی از بودجه صدا و سیما را وابسته به تبلیغات و فعالیت‌های خوداتکایی کرده که یک اشتباه بزرگ است. این در حالی است که 15 سال پیش سهم بودجه رسانه ملی از بحث تبلیغات فقط یک هشتم بود.

بیژن نوباوه تصریح می‌کند: صدا و سیما اگر رسانه ملی است که دولت باید بودجه‌اش را به طور کامل تامین کند. رسانه ملی را نمی‌توان مانند بخش خصوصی اداره کرد. تبلیغات زیاد و بی‌حساب و کتاب خود یک آفت است، چرا که هم حوصله مخاطب را سر می‌برد و هم تاثیر سوء بر سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی می‌گذارد و به نوعی مصرف‌گرایی را رواج می‌دهد.

مجلس هم مقصر است

نماینده مردم تهران ادامه می‌دهد: نه تنها دولت که حتی مجلس هم در بودجه‌نویسی برای صدا و سیما نگاه مثبتی ندارد. مجلس هم در این میان مقصر است. سال گذشته تلاش‌هایی از سوی مجلس صورت گرفت تا حداقل بخشی از بودجه فرهنگی استان‌ها به صدا و سیما اختصاص داده شود، اما امسال این اتفاق هم نیفتاد. نگاه فرهنگی ما دچار ضعف است.

نوباوه با تاکید بر نقش بی‌بدیل رسانه ملی می‌گوید: رسانه ملی یک تنه در برابر تمام هجمه‌های رسانه‌ای بیگانه ایستاده است. اگر دولت ادعای انقلابی بودن دارد و می‌خواهد در برابر هجمه‌ها بایستد یا راهکار دیگری ارائه کند و یا اگر معتقد است که صدا و سیما در صف مقدم این جبهه قرار دارد، بودجه کافی به آن اختصاص دهد. باید در ابتدا این پرسش اساسی را مطرح کرد که آیا دولت اعتقاد دارد که باید با قدرت رسانه در برابر هجمه رسانه‌ای ایستاد یا خیر؟ تضعیف صدا و سیما در نهایت به ضرر دولت خواهد بود. اگر وضعیت فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی کشور با هجمه رسانه‌های بیگانه ناهنجار شود، هزینه‌هایش در وهله اول بر دوش دولت خواهد بود. ادامه نگاه غیرعلمی دولت به صدا و سیما بیشترین آسیب را متوجه خودش خواهد کرد.

محسن محمدی

رادیو و تلویزیون