ورودیه‌های بی‌اثر برگردشگری و محیط‌زیست

نرخ این ورودیه معمولا در دیگر کشورها (به دور از ملیت گردشگران) برای عموم یکسان است و فقط دانشجویان، استادان و برخی سالمندان از تخفیف‌هایی برخوردار هستند. بازدید پاره‌ای از مکان‌ها نیز در برخی روزهای خاص هفته رایگان است، اما این رویه در کشور ما اندکی متفاوت بوده و ورودیه برای اتباع خارجی چند برابر هموطنان است که معمولا تعجب گردشگران خارجی را برمی‌انگیزد.

این روش، موجب آسیب‌های جدی به صنعت گردشگری می‌شود؛ چراکه گردشگران ورودی ممکن است تصور کنند نرخ سایر محصولات ازجمله صنایع دستی و دیگر سرویس‌ها نیز برای آنها گران‌تر است، پس از خرید آنها خودداری خواهند کرد. علاوه بر این ایجاد حس تبعیض میان این گروه از گردشگران طبیعی است که صورت خوشی ندارد.

این امر در کنار نبود برخی خدمات همچون معرفی آثار به زبان‌های خارجی و همچنین نرخ‌های بالای خدمات اقامتی و پذیرایی و... سبب افزایش نرخ بسته‌های سفر شده و طبیعی است گردشگران کشورهای دیگر را مقصد سفر خود قرار دهند.

اما پدیده دیگری که چند سالی است باب شده و بیم آن می‌رود فراگیر شود، اخذ ورودیه برای بازدید از برخی مکان‌های متفاوت مانند روستاها یا مناطق طبیعی اطراف آنهاست. به این ترتیب که شوراهای محلی برخی از روستاها، با ایجاد دروازه ورودی نسبت به اخذ ورودیه برای بازدید اقدام می‌کنند؛ پدیده‌ای نوین که عنوان می‌شود مبالغ دریافتی برای بهبود روستا هزینه می‌شود. روستا‌های ابیانه، رینه دماوند، کویر مرنجاب آران کاشان، کندوان آذربایجان و... از این جمله است. درواقع این کار وجاحت قانونی ندارد، زیرا برای درآمدزایی در صنعت گردشگری باید خدمات و تسهیلاتی ارائه شود و صرف ورود به یک شهر یا روستا در هیچ جای جهان مشمول ورودیه نمی‌شود، زیرا اگر چنین باشد برای ورود به کاشان، یزد، اصفهان و بسیاری از شهرها نیز باید ورودیه اخذ شود. حتی برخی شهرها مانند ونیز ایتالیا ـ که مجموعه‌ای بی‌نظیر در جهان است ـ چنین نیست و تنها ورودیه برای بازدید اماکن دیدنی در آن اخذ می‌شود.

شاید تصور شود این درآمدها برای کمک به حفظ آثار یا حفظ محیط زیست صرف می‌شود، در حالی که شواهد موجود گویای این امر نیست. به طور مثال تغییرات در روستایی مانند ابیانه سبب شده این روستا رفته رفته چهره جذاب و اصیل خود را با احداث بناهای جدید و بام‌های پوشیده از پوشش‌های آلومینیومی و تعویض در و پنجره‌های گره چینی شده سنتی و نصب تابلوهای رنگارنگ مانند پیتزا‌فروشی از دست بدهد. فروشگاه‌هایی که عمدتا محصولات چینی عرضه می‌کنند، عبور متعدد کابل‌های هوایی و لوله‌های گاز و آب بدون هیچ تدبیری برای پنهان کردن آنها و حفظ اصالت ظاهری روستا که باید با کارشناسی سازمان میراث فرهنگی انجام می‌شد و انواع زباله‌های پراکنده در گوشه و کنار را نیز باید به این مجموعه ناهمگون افزود.

اوضاع اسفبار غیربهداشتی کویر مرنجاب یا گوسفندسرای دماوند نیز که می‌رود به زباله دان تبدیل شود، به همین شکل است. اینها همه مکان‌هایی است که به عنوان میراث فرهنگی یا طبیعی ثبت ملی شده و نیاز است سازمان میراث فرهنگی به عنوان متولی امر به این اوضاع نابسامان رسیدگی کند و برای آن راهکاری بیندیشد تا از بی‌نظمی و ایجاد مشکل برای گردشگران جلوگیری شود.

رضا چهکنوئی

طبیعت‌گرد