اربعین؛ پیاده‌روی از خود تا خدا

سال‌های سال است که پیاده‌روی به سمت کربلای معلی در ایام اربعین از سراسر کشور عراق و همچنین شهرهای مختلف کشورمان صورت می‌گیرد، اما چند سالی است که این پیاده روی رنگ و بوی دیگری گرفته و با استقبال غیرقابل وصفی در میان مردم جهان، بویژه هموطنانمان مواجه شده است، به طوری که سال گذشته شاهد پیاده روی میلیون‌ها نفر در مسیرهای منتهی به کربلا و حضور آنان در اربعین حسینی در جوار بارگاه ملکوتی امام حسین(ع) و باب‌الحوائج، اباالفضل العباس بودیم. اما آنچه به این پیاده‌روی‌ها شور و حال معنوی عجیب و خاصی بخشیده است، خدمات خالصانه و عاشقانه‌ای است که از جانب شهروندان شهرهای مرزی در کشورمان و همچنین ساکنان حاشیه مسیر به زوار در طول مسیر ارائه می‌شود.

کافی است این روزها در یکی از مناطق مرزی مهران در ایلام یا شلمچه و چزابه در خوزستان باشی و آنچه نادیدنی است را به چشم ببینی؛ آنچه در هیچ روز دیگری از سال نمی‌توان در هیچ کجای زمین مشاهده کرد.

عشق به اباعبدالله موج می‌زند

مجید یراق بافان، یکی از زائرانی است که مسیر نجف تا کربلا را طی روزهای گذشته پیاده طی کرده است، معتقد است: کربلا گرچه همیشه کربلاست، اما کربلا در اربعین کربلا می‌شود؛ زیرا آنچه در این روزها شاهد آن هستیم؛ از شور همراه با شعور، اشتیاق و همدلی، محبت و برادری و...، فقط و فقط در مسیر کربلا و در ایام اربعین می‌توان مشاهده کرد و در هیچ مکان و زمان دیگری از سال قابل مشاهده نیست. وی درباره مشاهدات خود از میزبانی ایرانیان و عراقی‌ها در طول مسیر به جام جم می‌گوید: عشق به اباعبدالله همه قاعده‌ها را در ایام اربعین در مسیر پیاده‌روی کربلا به هم می‌ریزد و شاهد مثال آن افرادی هستند که می‌دانی در حالت عادی و معمول، در سفرهای داخلی و خارجی خود جز به هتل‌های 5 ستاره و بهترین صندلی در پروازها راضی نمی‌شوند، اما همین افراد در این ایام با یک کوله پشتی، پای پیاده، دل به مسیر کربلا سپرده و در مقصد با یک کیسه خواب، روی خاک‌های کنار خیمه‌گاه و بین‌الحرمین می‌خوابند. همه قاعده‌ها در اربعین حسینی به هم می‌ریزد آنجا که مشاهده می‌کنی کسانی که رغبت نمی‌کنند کفش خود را سال تا سال در خانه خود واکس بزنند و آن را کسر شخصیت خود می‌دانند، این روزها گوشه مسیر کربلا کارتن‌هایی روی زمین پهن کرده و در اوج غرور و جوانی روی زمین روی خاک نشسته و جلوی پای زائران التماس می‌کنند که اجازه دهند کفش هایشان را واکس بزنند. یا آنجا که خانواده پزشک ایرانی را (که افراد خانواده از پدر و مادر و دختر پزشک هستند) مشاهده می‌کنی که با هزینه خود خیمه‌ای در مسیر برپا کرده، دارو خریده و رایگان و البته در کمال متانت و خوش رویی به مداوای بیماران در راه مشغول شده‌اند.

یراق بافان تاکید می‌کند: زمانی که می‌گویم عشق قاعده‌ها را در کربلا در اربعین به هم ریخته به‌خاطر دیدن پیرمرد 80 ساله مستمندی است که زمانی که مشاهده می‌کند هر کسی به نحوی و با وسیله‌ای از ارائه جا و پتو و حمام گرفته تا خوراک و چای و ماشین، در حال خدمت به زائران است، یک جعبه چوبی کوچک درست کرده و به گردن آویخته و چند خلال چوبی دندان در آن ریخته است و به زائران التماس می‌کند که این خلال دندان‌ها را از من بگیرید.

جلوه‌ای از حکومت مهدوی

وی با اشاره به این‌که مردم عراق با وجود ضعف اقتصادی و نداری شدید، هرچه دارند را در طبق اخلاص برای پذیرایی از زوار پیاده اربعین نثار می‌کنند، یادآور می‌شود: امسال برای اولین‌بار حضور موکب‌های مردمی و دولتی ایران نیز در مسیر ایران و نجف تا کربلا بسیار پررنگ‌تر و مشهودتر از سال‌های گذشته بود و ایرانی‌ها از سراسر کشور با انواع خدمات از پخت نان و غذا و چای تا توزیع انواع عرقیجات و... در خدمت زوار اربعین بودند و هستند.

یراق بافان مهربانی، صداقت، دستگیری، خوش خلقی، همیاری و برادری و برابری که در مسیر کربلا مشاهده کرده است را جلوه‌ای و بارقه‌ای از حکومت حضرت مهدی(ع) می‌داند که طبق روایات حکومتشان براساس همین معیارهای انسانی بنا نهاده خواهد شد.

فرصتی برای رستگاری

بهروز سپیدنامه،جامعه شناس و عضو هیات علمی دانشگاه ایلام نیز با اشاره به شور و حالی که در میان ساکنان شهر مرزی مهران برای پذیرایی از زوار اربعین وجود دارد، درخصوص هدف و انگیزه ایجاد چنین شور و حالی به جام‌جم می‌گوید: برنامه پیاده‌روی اربعین که اکنون می‌توان از آن به عنوان پروژه بزرگ اربعین یاد کرد، یک مناسبت مذهبی است، و از آنجا که برنامه‌ها و مناسبت‌های مذهبی معمولا متکی بر سازماندهی‌های دولتی نیست و از درون مردم و اعتقادات آنان می‌جوشد، مدیریت آن نیز مردمی است که همین امر نیز رمز ماندگاری آن است.

بهروز سپیدنامه با بیان این‌که عبور زائران ایرانی کربلا، از مرزهای غربی و جنوبی کشور موجب شده که ساکنان این مناطق بتوانند اعتقادات خود را در قالب کمک‌های مردمی متبلور کنند، می‌افزاید: این روزها در مرزهای مهران و شلمچه و چزابه شاهد انواع کمک‌های نقدی، جنسی و خدماتی از سوی مردم به زوار هستیم ( جدای از کمک‌های دولتی)، به‌طوری که در خانه‌های خود و با گشاده‌رویی تمام از زائرانی که چند روز در مرز می‌مانند، پذیرایی کرده و در این راه نهایت بذل و بخشش را می‌کنند و البته بذل و بخشش را خدمت به دستگاه امام حسین(ع) دانسته و توفیقی می‌دانند که از سوی امام حسین(ع) نصیب آنها شده است.

وی با بیان این‌که این خدمات‌رسانی مردم هیچ نفع اقتصادی نه برای آنها و نه برای استان ایلام ندارد و حتی ممکن است زیرساخت‌های ایلام هم به دلیل حجم جمعیت فرسوده شود، یادآور می‌شود: این درحالی است که مردم این فشار به استان را نه تنها فشار تلقی نکرده، بلکه حتی آن را نوعی برکت و فرصتی برای فلاح و رستگاری می‌دانند و درواقع اگر نبود کمک‌های مردمی و مدیریت آنان، بی‌شک دولت باتمام هزینه و امکانات خود قادر به اداره حجم میلیونی زوار نبود. به هر روی گرچه هموطنان مثل هر مناسبت مذهبی دیگر در پروژه بزرگ اربعین که پیاده‌روی از خود تا خداست هم سنگ تمام گذاشته‌اند (چه در داخل و چه در خارج کشور) اما شاید توجه به این نکته ضروری باشد که مسئولان نیز باید تمام هم و غم خود را به کار گیرند تا زیرساخت‌های این امر مهم تقویت شود.

فاطمه مرادزاده