شاعران از خوانندگان شعر بیشترند

این روزها آرام آرام زمستان و سرما از راه می‌رسد، شاعران و شیراز اما همیشه حال و هوایشان گرم و مهربان است.

هوای شیراز همیشه هوای خوبی است ولی روی هم رفته مثل تمام ایران است. هوای ایران در کل خوب است.

تهران که این روزها از هوای سالم و خوب محروم است.

شیراز از این نظر استثناست، در کل ایران استثناست. شهرهای دیگر مرتب آلوده‌تر می‌شوند، اما شیراز به آن شدت آلوده نیست. به هر حال، شهر سعدی و حافظ است و همت اینها نمی‌گذارد که این شهر آلوده شود.

از آثار جدیدتان چه خبر؟

قرار است کتاب تاریخ ادبیات شفاهی معاصر را توسط انتشارات ابتکار نو منتشر کنم. دو مجموعه شعر نیز برای چاپ آماده کردم؛ یکی « انارهای و شعرهای دیگر» و دیگری «حرفی برای گفتن». افزون بر اینها، قصد دارم کل اشعارم را در دو مجلد منتشر کنم.

همچنین نامه‌هایی از بزرگان فرهنگ و هنر این مرز و بوم دارم از جمالزاده بگیرید تا دانشور، بهبهانی، گلشیری و ... و بر آنم که این نامه‌ها را عینا در دو جلد منتشر کنم.

شما متعلق به نسلی از شاعران خطه جنوب هستید که در دوره‌ای تأثیر شایانی بر شعر معاصر ایران گذاشتند. به نظر شما چرا جنوب ایران به‌ویژه شیراز دیگر آن تأثیرگذاری را در شعر ندارد؟

باید کلی‌تر به این موضوع نگاه کرد. بهترین آثار مدرن شاعران ما در دهه 40 تا اواسط دهه 50 منتشر شد. در شرایط کنونی شعر مدرن تا حدودی به حاشیه رانده شده و سنت و فرم‌های قدیمی‌تر غلبه پیدا کرده‌اند، چنان که دوباره گفتن غزل و رباعی رایج شده است. در آن زمان «مرغ سحر» که شامل 40 رباعی بود از من منتشر شد و شاعرانی تحت تاثیر آن رباعی گفتند. این جریان ادامه پیدا می‌کند تا دهه 70. به نظرم دهه 70 بدترین (لجام‌گسیخته‌ترین) دهه شعر فارسی است؛ در این دهه شاهد غلبه فرم هستیم و انواع و اقسام ژانرها. در دهه 80 از آن شور و التهاب کاسته می‌شود و شاعرانی تثبیت می‌شوند. اما الان فضای مجازی کار را خراب کرده است و تا بخواهی شعر داریم.

فضای مجازی دقیقا چه تأثیر مخربی بر شعر دارد؟

در گذشته شعر نقد می‌شد و شاعر واقعا شاعر بود؛ ولی الان این نقد وجود ندارد و با غلبه فضای مجازی مخاطبان نمی‌توانند درباره شعر قضاوت کنند. هر کس می‌تواند شعرش را به اشتراک بگذارد بی‌آن که آن شعر نقد و ارزیابی شود. چندبار که این اشعار به اشتراک گذاشته شد، فرد تصمیم می‌گیرد شعرهایش را کتاب کند. ناشر هم معتقد است این مجموعه‌شعرها سبب برگشت سرمایه نمی‌شود و از انتشار آن سر باز می‌زند. در نتیجه این جوانان با هزینه خانواده، این مجموعه‌ها را چاپ می‌کنند درحالی‌که خود حاضر به خرید کتاب دوستان شاعرشان نیستند. الان تعداد شاعران ما بیشتر از مخاطبان شعر است همان طور که تعداد ناشران ما از تعداد کتابفروشی‌هایمان بیشتر است.

پس به گمان شما در این فضا شاعری برجسته‌ رشد نخواهد کرد؟

هر نسلی شاعران خودش را دارد، ولی به طور کلی دوره غول‌ها به سر آمده است. اما یادمان باشد به قول نیما «آن که غربال به دست دارد از عقب کاروان می‌آید.» شاعران غربال می‌شوند تا سرانجام آنها که شایسته‌اند می‌مانند و آنها که نه، می‌روند.

کمیل انتظاری

فرهنگ و هنر