جشن همدلی و همزبانی مترجمان

در این مراسم، غلامعلی حدادعادل که خود دستی هم بر ترجمه دارد و از جمله قرآن را به فارسی برگردانده طی سخنانی اظهار کرد: به‌عنوان یک دانشجوی قدیمی به ترجمه علاقه داشتم و همواره یکی از اشتغالات جدی من ترجمه بوده، از همین‌رو در عالم ترجمه بی‌تجربه نیستم و هم‌اکنون نیز یک ترجمه سنگین در دست دارم که با مراجعه به ترجمه‌های دیگر همان کتاب، آن را ترجمه می‌کنم.

او در ادامه گفت: بد نیست انجمن صنفی مترجمان شهر تهران از مترجمان پرکار جامعه خودمان یادی کند و شایسته است این افراد شناسایی شوند و به نسل جدید معرفی شوند. حدادعادل افزود: مرحوم احمد آرام یکی از مترجمان پرکار بود. روزی که پیکر او را از دانشگاه تهران تشییع می‌کردند نام 160 کتابی را که او ترجمه کرده بود، به دست دانش‌آموزان دادند تا آنها پشت سر پیکر او حرکت کنند.

ترجمه و انتقال فرهنگ

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: اختلاف زبان‌ها یکی از عجایب خلقت است و وقتی به این اختلاف زبان‌ها فکر می‌کنیم دچار حیرت می‌شویم؛ اما این یک واقعیت است. این اختلاف زبان از ابتدا بوده و برخی نیز بوده‌اند که این اختلاف را با ترجمه‌هایشان از بین می‌برده‌اند.

رئیس بنیاد سعدی اضافه کرد: مترجمان کارشان انتقال فرهنگ‌هاست و با توجه به گسترش دانش در جهان، ترجمه ضرورت بیشتری پیدا کرده است. مترجمان ورزیده ما را با آفاق و اندیشه‌ها و تجربه‌های نو آشنا می‌کنند و از این مسیر به فکر و اندیشه ما رشد می‌دهند. ملت‌ها از دست مترجمان سوغات دریافت می‌کنند منتها جنس آن فکر و اندیشه است و این رهاورد آنهاست.

محدود نماندن به یکی دو زبان

حدادعادل در ادامه با اشاره به این که نباید ترجمه را محدود به ترجمه از زبان‌های اروپایی کنیم، گفت: نباید یادمان برود که دنیا محدود به اروپا نیست و از زبان عربی، اردو و ترکی نیز ترجمه کنیم تا ترجمه ما تنوع داشته باشد.

نماینده مجلس شورای اسلامی در ادامه با اشاره به این که اگر از من سوال شود ترجمه برای فرهنگ ما تهدید است یا فرصت، گفت: ترجمه به نظر من برای فرهنگ ما یک فرصت است البته این زمانی تبدیل به یک فرصت می‌شود که مترجم متفکر باشد و فقط به فروش فکر نکند بلکه با یک چشم بینا اثر را انتخاب کند تا به تقویت فرهنگ بومی خود کمک کند.

معرفی جهانی سبک ادبیات انقلاب

در این مراسم سعیده حسینجانی، مدیر مرکز ترجمه حوزه هنری هم در سخنانی بیان کرد: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی باید سبک ادبیات انقلاب را با ترجمه به جهان معرفی کنیم.

حسینجانی با بیان این که اگر آثار فرهنگی کشورمان به زبان‌های دیگر ترجمه می‌شد آیا در اثر تاراج چنگیزها و اسکندرها میراث ما بیش از این محفوظ نمی‌ماند، افزود: دوره طلایی فرهنگ ما مربوط به زمانی است که آثار فرهنگی به فارسی یا از فارسی ترجمه ‌شده است. البته دوره‌های تلخی هم داشته‌ایم که درهای علم و فرهنگ بسته شده است. امروز هم جهان درگیر جنگ‌های قبیله‌ای است که به دلیل درک نادرست از همدیگر پیش می‌آید و در این میان، رسالت مترجمان پررنگ‌تر می‌شود.

او تاکید کرد: به برکت انقلاب اسلامی و فرهنگ غنی، کانون تفکر و علم و ادبیات و هنر در ایران است و به مدد داشته‌های پیشین، به جایگاه شایسته‌ای رسیده‌ایم و در روزگار کنونی نیز این مسیر در حال طی شدن است و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی باید سبک ادبیات انقلاب را با ترجمه به جهان معرفی کنیم.

بی‌نیازی از ادبیات وارداتی

حسینجانی ضمن اشاره به این که ادبیات معاصر ایران و انقلاب و فرهنگ مقاومت به جایی رسیده که ایران از ادبیات وارداتی بی‌نیاز شده، گفت: امروز آثار برگزیده جهان در کشور ما ترجمه می‌شود ولی به گواه آثار باید گفت که کشور ما از ادبیات وارداتی بی‌نیاز شده و لازم است که آثار خود را به جهان صادر کنیم و با این کار میان ترجمه وارداتی و ترجمه صادراتی تعادل برقرار کنیم.

او ادامه داد: رسالت ما در مرکز ترجمه حوزه هنری این است که واقعیت‌های رشادت بزرگمردان و بزرگ‌زنان کشورمان را که حرف‌های تازه‌ای برای جهان دارند به گوش مردم کشورهای دیگر برسانیم؛ چرا که قطعا مردمی که ادبیاتی از جنس معجزه دارند محق‌تر از کسانی هستند که ادبیات جادو را ترویج می‌کنند.

«زان سو» و «زین سو» به روایت حدادعادل

یکی از وظایف و فعالیت‌های فرهنگستان زبان و ادب فارسی به منظور صیانت از این عنصر ملی پیشنهاد معادل برای واژگانی است که زبان فارسی را مخدوش می‌کند. غلامعلی حدادعادل، رئیس فرهنگستان روز گذشته دو معادل جالب پیشنهاد داد. حداد عادل در مراسم جشن مترجمان اعلام کرد استفاده از عبارت ترجمه «زان‌سو» و ترجمه «زین‌سو» بهترین عبارت برای ترجمه «صادراتی» و «وارداتی» است. به گفته او ترجمه صادراتی و وارداتی عباراتی بازاری هستند، آن هم نه بازاری خوب، بلکه بازاری‌هایی که دروغ می‌گویند.