خیانت؛ خطا یا بحران؟!

بیش از یک دهه است که مضمون ازدواج موقت و حدود چند سالی است که بحث رحم اجاره‌ای وارد سینمای اجتماعی ایران شده است. مباحثی نو که در روزهای اوج مخاطبان فراوان داشتند و احتمالا تاثیرگذاری خاص خود را اعمال می‌کردند.

ششمین کار سینمایی علیرضا رئیسیان یک کیک بسیار زیبا اما بدمزه است. ظاهر کار او پاکیزه و داستانش نیز بیان مشکلات خانوادگی است. اما او مانند همیشه در سطح حرکت می‌کند و داستانک‌ها و شخصیت‌هایش هیچ عمقی ندارند. مثل همان کیک زیبایی که با خوردن یک برش از آن به مزه بدش پی می‌برید و بی‌خیال آن می‌شوید، دوران عاشقی او نیز همین‌گونه از کار درآمده است. مثلث بیتا، میترا و حمید بدون هیچ عمق و پرداختی و تنها با ظاهر معقول نمی‌توانند فیلم را سرپا نگه دارند.

«دوران عاشقی» قصه خیانت مرد به همسرش است. رئیسیان اصرار دارد بگوید این خیانت نیست و لغزش است و لغزش از هرکس برمی‌آید در نتیجه خطاکار سزاوار سرزنش نیست. در این فیلم شخصیت اصلی ماجرا یک وکیل زن به نام بیتا است که اتفاقی پی می‌برد موکلش میترا، همسر صیغه‌ای شوهرش حمید است و ... .

موضوع خیانت از پراستفاده‌ترین مضامین در سینمای ایران بوده است و نحوه نمایش این خیانت عمدتا به دو وجه روی پرده نقره‌ای جان گرفته؛ زن اول سکوت می‌کند و در پایان همه چیز ختم به خیر می‌شود و زن اول سکوت نمی‌کند اما بازهم همه چیز بخوبی و خوشی پایان می‌پذیرد و در این راستا زن دوم است که گناهکار است و بس.

دوران عاشقی نیز از فرمول اول استفاده کرده است. برای همین اصلا خیانت در زیرساختش فریاد نمی‌زند و این نهایت کاستی فیلم است. بیتا سمبل یک زن شاغل امروزی است؛ وکیلی خوشنام و موفق. دارای خانواده خوب و شغلی پردرآمد. او که به‌دلیل نوع شغلش رهاننده خلق‌الله از گرفتاری‌هاست حالا خودش تا گلو در باتلاق مشکلی باورنکردنی گرفتار شده است.

زنی به نام میترا به او مراجعه می‌کند که از مردی بر اثر ازدواج موقت باردار شده و حالا آن مرد در صدد جدایی از اوست. بیتا اتفاقی پی می‌برد که این مرد همان حمید یعنی همسر به ظاهر سربه‌راه اوست. با این‌همه بیتا صبوری پیشه می‌کند و مهر سکوت بر لب می‌زند. همین شیوه باعث شده تا کاراکتر بیتا بسیار سرد و غیرقابل باور از کار دربیاید.

در آخرین ساخته رئیسیان هیچ‌کس قرار نیست مقصر شناخته شود. ابتدا کارگردان دوران عاشقی از مرد ماجرا یعنی حمید (شهاب حسینی) اعلام برائت می‌جوید و او را منزه نشان می‌دهد. درنهایت او یک شوهر خوب است که هرگز خیانتی مرتکب نشده بلکه خطا و لغزش داشته است.

پرداخت رئیسیان از کاراکترهایش بسیار عادی است. نوع فیلمبرداری و تدوین دوران عاشقی حقیقتا به کمک او آمده تا این نقیصه جبران شود. به اینها نوع بازیگری را نیز اضافه کنید.

شهاب حسینی برای نقش حمید خوب است اما این کاراکتر چیزی برای ارائه ندارد. لیلا حاتمی نیز بیتایی را به تصویر کشیده که شدیدا سرد و خاموش و غیرقابل باور است. با این‌همه دوران عاشقی برای تماشاگر عام احتمالا مقبول از کار درمی‌آید. بازیگران محبوب در آن حضور دارند و موضوع نیز به همین دلیل برای تماشاگر جذاب است. اما در بطن ماجرا دوران عاشقی به عنوان یک اثر سطحی حرفی برای گفتن به تماشاگر خاص ندارد.

مهدی تهرانی / قاب کوچک (ضمیمه شنبه روزنامه جام جم)