نوشتن، شغل می‌شود

به گزارش جام‌جم، اگر از جماعتی که نگاه مثبتی به ادبیات ندارند صرف نظر کنیم، نویسندگان و شاعران معمولا همیشه و در همه جای دنیا دارای ارج و قرب هستند و جایگاه ویژه و پراهمیتی دارند، اما برخی کشورها بخصوص جوامع پیشرفته‌تر جدا از منزلت معنوی، به نویسندگی و شاعری به‌عنوان یک حرفه موجه و معتبر هم نگاه می‌کنند و نویسندگان و شاعران شناخته شده و حرفه‌ای، از مهم‌ترین تسهیلات اجتماعی، معیشتی و رفاهی برخوردارند و بر صدر می‌نشینند.

ولی متاسفانه در بسیاری از کشورها از جمله کشور ما مسئولان فرهنگی و هنری چندان به وجه دوم و بخش اقتصادی قضیه اعتنا نمی‌کنند.

به همین سبب افرادی که در راه نویسندگی و شاعری قدم می‌گذارند، امکان امرار معاش و گذران زندگی را از این طریق ندارند. درواقع به نویسندگی و شاعری به‌عنوان یک شغل جدی و قابل اتکا نگریسته نمی‌شود؛ برای همین نویسندگی و شاعری به شغل دوم تقلیل می‌یابد و کمتر نویسنده و شاعری حتی آن تواناترین قلم‌فرسایان هم ناچارند برای گذران زندگی پی حرفه دیگری باشند.

اما سخنان و وعده‌های خوش رئیس انجمن قلم ایران در روز قلم، نویسندگان و شاعران کشور را به آینده‌ای بهتر امیدوار کرد و باعث شد تلاش‌ها برای به رسمیت شناختن شغل نویسندگی و شاعری، صورت جدی‌تری به خود بگیرد.

از کشوری که داعیه فرهنگ و هنر دارد و بسیاری از افتخاراتش را اهالی شعر و ادبیات با قلم زرین خود طی سال‌ها و قرن‌ها رقم زده‌اند، جز این هم انتظار نمی‌رود و باید به نویسندگی و شاعری به عنوان حرفه‌ای به غایت محترم، ارزشمند و اندیشه ورز نگاه شود.

اتحادیه نویسندگان جهان اسلام

محمدرضا سرشار در اختتامیه سیزدهمین جشنواره قلم زرین بجز وعده تلاش برای به تصویب رساندن قانونی مبنی بر به رسمیت شناختن نویسندگی و شاعری به‌عنوان شغل، از تلاش برای تشکیل اتحادیه نویسندگان جهان اسلام هم خبر داد و گفت: علاوه بر این اهداف مهم، ما در انجمن قلم ایران فعالیت‌هایی چون برگزاری دوره‌های آموزش داستان‌نویسی با کمک بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، برگزاری جلسات نقد و بررسی، برگزاری جلسات نقد تمام کتاب‌های فارسی دبستان با همکاری آموزش و پرورش، ارائه و طرح اشتغال به اجرای ده‌ها نویسنده از نسل‌های جدید و ترجمه آثار آنها به زبان‌های دیگر را هم با جدیت دنبال می‌کنیم.

او انجمن قلم ایران را تشکلی فراگیر دانست و افزود: این تشکل داستان ‌نویسان، منتقدان و پژوهشگران شاخه‌های مختلف علوم انسانی را دربر می‌گیرد و با این که به هیچ حزب و گروهی وابسته نیست، توانسته در عرصه فرهنگ سختی‌ها را تاب بیاورد و 15 سال پربار و موثر را پشت سر بگذارد.

سرشار در ادامه بیان کرد: انجمن قلم ایران بالغ بر 200 عضو دارد که برخی از اعضای آن از مفاخر اندیشه و قلم کشور هستند و مسئولیت‌های مهم سیاسی و اجتماعی دارند. این انجمن فعالیت‌های مختلفی را تاکنون انجام داده که از جمله آنها می‌توان به طراحی و پیشنهاد ثبت روز ملی قلم، پیشنهاد اعطای مدرک معادل به خبرگان حوزه ادبیات بدون مدرک و انتشار فصلنامه‌ اصحاب قلم با حمایت حوزه هنری اشاره کرد.

رئیس انجمن قلم به طرحی به نام فرصت سبز هم اشاره کرد و گفت: این طرح از سال 1392 به اجرا گذاشته شده است و انجمن برای تشکل‌های ادبی مستقل سراسر کشور، مدرس رایگان می‌فرستد و در پایان دوره تدریس، از طرف انجمن قلم به آنها گواهی داده می‌شود. این طرح برای اولین بار در استان گلستان اجرا شد . اگر شهر یا شهرستانی چنین ظرفیتی را دارد، اعلام کند تا برای آنها مدرس اعزام کنیم.

سرشار افزود: شناسایی استعدادهای شهرستانی یکی دیگر از مهم‌ترین فعالیت‌های انجمن قلم است که این کار یک ارزش‌گذاری معنوی برای کسانی است که «نخست قلم» هستند.

تجلیل از سلحشور

اما یکی از مهم‌ترین بخش‌های اختتامیه سیزدهمین جشنواره قلم زرین به تجلیل از فرج‌الله سلحشور، فیلمنامه‌نویس و کارگردان تلویزیون و سینما اختصاص داشت. به همین منظور چهره‌هایی از جمله دکتر غلامعلی حدادعادل و جمال شورجه برای دقایقی پشت تریبون قرار گرفتند و درباره شخصیت سلحشور صحبت کردند.

رئیس فرهنگستان ادب و زبان فارسی در ابتدای سخنانش، هدف خود از حضور در اختتامیه جشنواره قلم زرین را ادای احترام به سلحشور و وفاداری به انجمن قلم دانست و گفت: من به دلیل مشغله کاری فرصت سینما رفتن ندارم و به همین دلیل بندرت راجع به این هنر صحبت می‌کنم. ضمن این که خودم را صاحب اهلیت نمی‌دانم که درباره هنرمند نام ‌آوری همچون آقای سلحشور صحبت کنم.

یوسف پیامبر و آرزوی حدادعادل

دکتر غلامعلی حداد عادل در ادامه به سال‌های قبل از انقلاب اشاره کرد و گفت: برای خانواده‌های متدین در قبل از انقلاب، سینما رفتن یک کابوس بود. در حقیقت فضای عمومی همین طور بود و اگر یک خانواده می‌شنید که نوجوانش به سینما رفته بسیار عصبانی می‌شد. سینما برای عموم غیراخلاقی بود و همه هم آن را قبول کرده بودند. در حقیقت این همان چیزی بود که از آن به‌عنوان فیلمفارسی یاد می‌شود.

او افزود: با پیروزی انقلاب، امام این جرات را داد که به خودمان برگردیم و مسائل اساسی را ـ از جمله در سینما و تلویزیون ـ مطرح کنیم. پس از انقلاب فرهنگی در اردیبهشت 59، دانشجویان فرصت بیشتری در این زمینه پیدا کردند. خاطرم هست که عده‌ای از این دانشجویان پیش ما آمدند و گفتند می‌خواهیم کمک کنیم. در عین حال متوجه شدم صدا و سیما یک باغ در الهیه دارد. سپس گروه 70 ـ60 نفره‌ای از این دانشجویان را به این باغ بردیم و آنجا برای آنها کلاس‌های آموزشی برگزار کردیم که بعدها بسیاری از آنها هنرمندان خوب و متعهدی شدند.

حدادعادل در همین خصوص ادامه داد: در آن زمان حرف من این بود که چرا حقایق دین و انقلاب اسلامی را در قالب سینما نیاوریم؟ برای مثال چرا داستان حضرت یوسف(ع) و دیگر پیامبران را موضوع قرار ندهیم؟ بعد از گذشت سال‌ها این توفیق را داشتم تا بیشتر قسمت‌های سریال یوسف پیامبر ساخته آقای سلحشور را تماشا کنم. هنگام تماشای این فیلم مکررا یاد آن آرزوی خودم می‌افتادم و خدا را شکر می‌کردم که تحقق پیدا کرد. البته عده‌ای هم از این که این سریال مورد توجه بود، عصبانی بودند و ایرادهای کوچک را بزرگ می‌کردند. درحالی که ما نباید اثرات فیلم‌های فاخر را در کوتاه‌مدت دنبال کنیم. اینها تاثیر خود را در ضمیر ناخودآگاه جامعه در آینده خواهد گذاشت و به گسترش فکر و معنویت اسلامی کمک خواهد کرد.

جمال شورجه، کارگردان سینما هم صحبت کردن درباره سلحشور را به اندازه یک مثنوی دانست و گفت: او بیش از 35 سال بدون انحراف و شفاف در خط امام خمینی و رهبری است. سلحشور خود را مبلغ دین می‌داند و همه را برای دین می‌خواهد و معتقد است هنر بدون دین ارزش ندارد. او از آبشخور قرآن و بیانات برای جلوگیری از انحراف استفاده می‌کند و پرچمدار سینمای قرآنی است.

سلحشور که این روزها مشغول فراهم کردن مقدمات ساخت سریال حضرت موسی(ع) است، آرزوی خود را راه‌اندازی سینمای اسلامی دانست و گفت: شاید مراسمی تحت عنوان بزرگداشت در شان من نباشد، اما لازم است اهداف و آرزوهایی که مرا به اینجا کشانده بیان کنم. روزی به کسی گفتم قصه‌های واقعی مد نظر من است و علاقه دارم درباره این قصه‌ها کار کنم،‌ ایشان گفت می‌دانی تفاوت بین قصه واقعی و قصه ساختگی چقدر است؟ به اندازه تفاوت خدا تا انسان. ما عادت داریم قصه‌ به نام خلاقیت از ذهن خودمان تراوش کند و افتخار می‌کنیم از خودمان حرفی زده باشیم، در حالی که قصه واقعی را خدا می‌نویسد و ما فقط قصه غیرواقعی می‌گوییم.

این کارگردان ادامه داد: یکی از آرزوها و وصیت‌هایم این است که سینمای اسلامی را راه بیندازم که بر اساس قصه‌های واقعی فیلم ساخته شود. بسیاری از این داستان‌ها را به فیلم تبدیل کرده‌ام و افرادی که دیده‌اند معتقدند این قصه‌ها در عین واقعی و ساده بودن‌، روح و لطافت خاص خودش را دارد و می‌تواند برای همه عبرت‌آموز باشد.

کامران پارسی‌نژاد،‌ دبیر سیزدهمین جشنواره قلم زرین هم در این مراسم یکی از وظایف نویسندگان و شاعران را شناسایی روند شکل‌گیری رویدادهای مهم و تاثیرگذار جامعه دانست و گفت: در شرایط کنونی که کشورمان از سوی دشمنان آشکار و پنهان مورد تهاجم فرهنگی قرار گرفته است، این وظیفه ادبیات ایرانی است که ضمن ترسیم اهداف استعماری، نقبی در حقایق مسلم دوران خود بزند. محملی برای طرح اندیشه‌ها و تجارب ناب و بدیع ملی مذهبی باشد و با ساختاری مستحکم در عرصه ادبیات طرحی نو دراندازد و مضامین مهم و ارزشمند ایران اسلامی را مطرح سازد.

در مراسم اختتامیه سیزدهمین جشنواره قلم زرین که به معرفی برگزیدگان حوزه شعر و ادبیات اختصاص داشت، افرادی چون محسن مومنی‌شریف رئیس حوزه هنری، لاله افتخاری نماینده مجلس شورای اسلامی، مجتبی رحماندوست نماینده مجلس شورای اسلامی، محسن پرویز، دکتر محمدرضا سنگری، جواد محقق، علی‌‌محمد مودب و علیرضا قزوه حضور داشتند.

برگزیدگان بخش‌های مختلف جایزه قلم زرین

داستان بزرگسال: مفتون و فیروزه نوشته سعید تشکری

داستان کودک و نوجوان: گل‌های کاغذی نوشته محمدعلی گودینی

شعر بزرگسال: مجموعه شعر واژه‌های وحشی سروده حامد حسین‌خانی

شعر کودک و نوجوان: مجموعه شعر بوسه خیس نوشته شکوه قاسم نیا در بخش خردسال و دم گربه‌ها را بکش نوشته طیبه شامانی

نقد و پژوهش: از نتایج سحر نوشته دکتر سنگری

گروه فرهنگ و هنر - علی‌رستگار