اقتصاد مقاومتی، نیاز امروز فوتبال ایران

دیروز مهدی تاج بصراحت عنوان کرد میانگین درآمد بازیکنان لیگ ایران در آسیا فقط از میانگین درآمد بازیکنان لیگ هند بیشتر است.

او که پوشه‌ای از آمار و اطلاعات مربوط به فصل گذشته لیگ برتر را برای ارائه در برنامه ورزش و مردم آماده کرده بود، در لابه‌لای صحبت‌هایش به موارد جالبی اشاره کرد.

رئیس سازمان لیگ گفت: نفت تهران، به عنوان تیم سوم جدول، به ازای هر پله صعود (صعود 14 پله‌ای) 593 میلیون تومان هزینه کرده است و پربازده‌ترین باشگاه لیگ برتر در فصل گذشته به شمار می‌رود.

این درحالی است که پیکانی‌ها با توجه به قرار گرفتن در رتبه 15 جدول به ازای هر پله صعود 7.5 میلیارد تومان هزینه کرده‌اند.

رئیس سازمان لیگ همچنین میانگین تماشاگران دیدارهای لیگ ایران را حدود 7 هزار نفر عنوان کرد و گفت: این رقم با احتساب تماشاگران بازی‌های لیگ قهرمانان آسیا به 8 هزار و 900 نفر می‌رسد که به هیچ عنوان عدد قابل قبولی نیست. در چین 18 هزار و 983 نفر و در ژاپن 17 هزار و 240 نفر از هر بازی فوتبال در لیگ این کشورها دیدن می‌کنند.

نکته دیگر صحبت‌های تاج در مورد رقم قراردادها در فوتبال ایران بود. رئیس سازمان لیگ با بیان این‌که میانگین درآمد بازیکنان لیگ ایران فقط از میانگین درآمد بازیکنان لیگ هند بیشتر است به کاهش تعداد قراردادهای با مبالغ بالاتر در فصل گذشته لیگ اشاره کرد و گفت: فقط 10 درصد بازیکنان بالای 400 میلیون تومان گرفته‌اند و در جمع مربیان هم 73 درصد 200 و پایین‌تر از 200 میلیون تومان گرفته‌اند.

با این حال نمی‌توان از کنار این واقعیت براحتی عبور کرد که رقم‌ها و قراردادهایی که در فوتبال بسته می‌شود با واقعیت‌های موجود در اقتصاد ایران همخوانی ندارد. گاهی آنقدر آسان از رقم‌های میلیاردی صحبت می‌شود که گویی این فوتبال بدون درآمد، به راحتی از پس همه این رقم‌ها برمی‌آید. در حالی که اینگونه نیست. به همین خاطر هم در یکی دو سال گذشته تلاش‌هایی برای متعادل‌سازی رقم قرارداد بازیکنان صورت گرفته و سعی شده فوتبال هم به سمتی حرکت کند که میزان بدهی‌های باشگاه‌ها شاخصه اصلی لیگ ما نباشد.

دیروز مهدی تاج در گفت‌وگو با جام‌جم با اشاره به تلاش‌های صورت گرفته، هدف اصلی سازمان لیگ را کاهش هزینه‌ها عنوان کرد نه افزایش سطح درآمد باشگاه‌ها. رئیس سازمان لیگ گفت: وقتی که می‌گوییم اقتصاد مقاومتی باید در همه جبهه‌ها از جمله ورزش باشد، به همین خاطر هیات مدیره‌ها و صاحبان سهام باشگاه‌ها باید به گونه‌ای هزینه کنند که مطالبات تمام و کمال پرداخت شود و تبدیل به بدهی نشود. به زبان ساده‌تر هزینه کرد باشگاه‌ها با شرایط اقتصادی جامعه سازگار باشد.

ملاک قیمت‌گذاری بازیکنان چیست؟

اما معیار و ملاک اصلی قیمت‌گذاری بازیکنان در فوتبال چیست؟ حمیدرضا صدر، کارشناس فوتبال کشور با اشاره به این‌که محل برخورد دو منحنی عرضه و تقاضا در صنعت فوتبال هر کشور، بیانگر قیمت تعادلی بازیکنان در آن فوتبال را نشان می‌دهد، گفت: در دنیا هر باشگاه با توجه به ورودی و خروجی اقتصادی خودش، تعداد تماشاگرانش، فروش محصولاتش، حق پخشی که دریافت می‌کند و اسپانسرهایی که دارد رقم قرارداد بازیکنانش را تعیین می‌کند. به همین خاطر هم می‌بینیم که مثلا میانگین دستمزدهای ماهیانه بازیکنان در رئال مادرید 100 هزار دلار است اما در تیمی مثل الچه این رقم تقریبا 10 هزار دلا است. این به خاطر تفاوت‌های موجود میان چرخه اقتصادی در دو تیم رئال مادرید و الچه است. اما در فوتبال ایران که باشگاه‌ها هیچ یک از این منابع را ندارند طبیعتا هیچ ملاک و معیاری هم برای قیمت گذاری‌ها وجود ندارد.

صدر که با جام‌جم صحبت می‌کرد افزود: با این اوضاع من به شخصه قبول ندارم که میانگین درآمد در فوتبال ایران پایین است. گرانی و ارزانی را شما باید نسبت به عملکرد و خروجی فوتبال یک کشور بسنجید. در ایران یا کشورهای عربی، چون باشگا‌ه‌ها اکثرا دولتی هستند، خروجی کار از نظر اقتصادی اهمیت زیادی ندارد، اما در واقع باید گفت حتی نیمی از این پولی که در فوتبال هزینه می‌شود هم زیاد است، چراکه توجیه اقتصادی ندارد.

قاسم پناهگر، دیگر کارشناس فوتبال کشور هم معتقد است معیارها در همه جای دنیا بستگی به سیاست‌گذاری باشگاه‌ها دارد: شما آرسنال را نگاه نکنید. سران این باشگاه هیچگاه در فصل نقل و انتقالات پول‌های هنگفت هزینه نمی‌کند، اما در همان انگلیس تیم‌هایی مثل چلسی و منچسترسیتی، سیاست‌شان جذب ستاره‌ها با قراردادهای نجومی است. طبیعتا اگر کسب درآمدی باشد این هزینه‌ها هم اشکالی ندارد، اما مساله اینجاست که در فوتبال ایران شاهد درآمدزایی مشخصی از سوی باشگاه‌ها نیستیم.

پناهگر که با جام‌جم گفت‌وگو می‌کرد افزود: من به‌شخصه مشکلی با ارقام پرداختی در فوتبال ایران ندارم مشروط بر آن‌که این پول‌ها از جیب دولت و از حق مردم نباشد. به نظر من هیچ اشکالی ندارد اگر یک باشگاه خصوصی باشد و برای خرید فلان بازیکنان 2 میلیارد تومان بپردازد اما متاسفانه واقعیت در فوتبال ما چیز دیگری است. این فوتبال دقیقا مثل ملک و املاک شده است. زمانی قیمت خانه در تهران یک میلیون تومان بود و طبیعتا کمیسیون صاحب املاک از هر معامله بیشتر از 20 هزار تومان نبود. اما الان که قیمت‌ها میلیاردی شده است طبیعی است که خود املاکی‌ها هم از این گرانی استقبال کنند، چون با همین تناسب کمیسیون آنها هم افزایش پیدا کرده است. فوتبال هم الان همین شده است. خیلی‌ها از این که بازیکنان قراردادهای میلیاردی ببندند نفع می‌برند و همان‌ها اجازه نمی‌دهند این ارقام کاهش پیدا کند.

پناهگر در پایان با بیان این‌که باید برای کاهش دستمزد فوتبالی‌ها قدم‌های بزرگ‌تری برداشته شود گفت: من مثالی ساده برای شما می‌زنم. همین دولت روحانی را در نظر بگیرید. این دولت 18 وزیر دارد. شما حقوق ماهیانه آنها را در 12 ماه سال ضرب کنید و ببینید در سال چقدر دستمزد می‌گیرند. آیا زحمت آنها برای اداره مملکت کمتر از زحمت یک فوتبالیست است. آیا مملکت داری سخت‌تر از شوت زدن، استپ کردن یا روزی دو – سه ساعت تمرین کردن نیست؟ پس چرا باید دستمزد یک فوتبالیست از یک وزیر بیشتر باشد؟ من اعتقاد ندارم که میانگین درآمد در لیگ ایران پایین است.

رضا پورعالی - گروه ورزش