نمایشی برای رسیدن به خودکفایی

این نمایشگاه در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران توسط پارک فناوری پردیس و با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، مرکز همکاری‌های فناوری و نوآوری ریاست جمهوری و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از 19 تا 22 خرداد در سالن خلیج فارس، میزبان بیش از 110 شرکت بود که از این تعداد، ۴۸ شرکت از ۱۵ کشور روسیه، هند، کره جنوبی، بلژیک، فرانسه، آلمان، انگلستان، ایتالیا، سوئیس، یونان، رومانی، ترکیه، آذربایجان، چین و پاکستان و همچنین ۷۱ شرکت دانش‌بنیان و فناور ایرانی حضور داشتند.

نمایشگاه بین‌المللی INOTEX در طول برگزاری دو دوره گذشته، میزبان شرکت‌های معتبر فناور از کشورهایی همچون روسیه، هند، کره‌جنوبی، آلمان، انگلیس، چین و ترکیه بوده و تفاهم‌نامه‌ها و قراردادهای بسیاری برای انتقال فناوری بین شرکت‌های مذکور طی آن به امضا رسیده است. معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز تسهیلات ویژه مالی برای انتقال فناوری‌های مورد نیاز برای شرکت‌های ایرانی حاضر در این نمایشگاه در نظر گرفته است.

این نمایشگاه با رویکرد بسترسازی برای تعریف همکاری‌های فناورانه بین‌المللی و تسهیل تبادل توانمندی‌های فناورانه کشورهای مختلف دنیا با اولویت شرکت دادن دستاوردها در تجارت و با رویکرد تعریف همکاری‌های بلندمدت به ترتیب در حوزه‌های انرژی، فناوری اطلاعات، الکترونیک، بیوتکنولوژیک و نیز هوا فضا شکل گرفته است.

در افتتاحیه این نمایشگاه مهندس امیری‌نیا، رئیس نمایشگاه فناوری و نوآوری اینوتکس گفت: 15 کشور در این نمایشگاه شرکت کرده‌اند که در بین آنها شرکت‌های اروپایی نیز حضور دارند. به گفته او، از این کشورها 48 شرکت به عرضه فناوری‌های خود پرداخته‌اند و قصد دارند با تبادل اطلاعات با شرکت‌های ایرانی حاضر در نمایشگاه، مانند سال گذشته موفقیت‌هایی در زمینه عقد قرارداد همکاری کسب کنند. همچنین او از بسترسازی‌های صورت گرفته ابراز امیدواری کرد و افزود تسهیلات بیشتری نسبت به سال گذشته در اختیار شرکت‌ها قرار خواهد گرفت. به غیر از امیری‌نیا، صحبت‌های مهندس نجفیان، دبیر نمایشگاه حائز اهمیت بود که گفت سود حاصل از قراردادهای سال گذشته 3 میلیارد ریال بوده که امیدواریم این رقم امسال به 30 میلیارد ریال افزایش یابد.

دومین نمایشگاه فناوری و نوآوری در یک نگاه

با ورود به سالن برگزاری نمایشگاه فناوری و نوآوری در نگاه نخست وجود این همه غرفه شرکت‌های نوآور و دانش‌بنیان در دو طبقه جالب توجه بود، اما پس از کمی گشت زدن در آن، غرفه‌ها آنچنان هم جلب توجه نمی‌کردند. در میان شرکت‌کننده‌های حاضر کم نبودند شرکت‌هایی که واقعا دانش‌بنیان نبوده و در واقع محصولی را که از کشوری دیگر وارد کرده بودند ‌ در این نمایشگاه به معرض نمایش عموم گذاشته بودند. برای نمونه می‌توان به غرفه شرکتی اشاره کرد که واردکننده مدل جدیدی از دستگاه‌های احراز هویت خارجی بود و محصولاتش در در ورودیه سالن به چشم می‌خورد. غیر از این شرکت دیگری هم غرفه داشت که ردیاب خودرو می‌فروخت یا غرفه‌ای که ادعا می‌کرد دستبندی دارد که با دست کردن آن خستگی از تن شخص بیرون می‌رود!

غیر از محصولات غیر فناورانه یا نیمه فناورانه، غرفه‌های بسیاری هم وجود داشتند که محصولات صنعتی مختص کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولیدی را به این نمایشگاه در آورده بودند؛ برای مثال ربات‌های بسته بندی که دقت بالایی داشتند. اما جدا از محصولات صنعتی و دیجیتالی حاضر در نمایشگاه، غرفه‌هایی محصولات شیمیایی و پزشکی عرضه کرده بودند؛ برای نمونه غرفه‌داری که ادعا می‌کرد واکسنی ساخته که نیاز به واردات نمونه مشابه آن را از خارج کشور برطرف می‌کند.

درخشش ربات جراح سینا

اما در میان همه غرفه‌ها، ربات جراح با نام «سینا» بیش از همه قابل توجه بود و توانست سوژه خبرساز اینوتکس امسال شود. این ربات که محصولی از یک تیم دانشگاه شریف بود، به ادعای سازنده می‌تواند بدون حضور پزشک در محل، عمل‌ جراحی انجام دهد. به گفته دکتر فرهمند، عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف و مدیر طرح ربات سینا، این ربات پس از سه سال کار متمرکز با همکاری دکتر علیرضا میرباقری و گروهی دیگر از محققان در دانشگاه صنعتی شریف و همچنین همکاری گروهی از محققان دانشگاه علوم پزشکی تهران طراحی و ساخته شده است.

این ربات از دو قسمت ـ بخش کنترل و بخش جراح ـ تشکیل شده و عملکرد آن به این گونه است که جراح پس از قرار گرفتن در پشت آن بدون این که در اتاق عمل باشد (حتی از یک نقطه دیگر) می‌تواند بیمار را جراحی کند. به گفته سازنده این ربات، با توجه به دقتی که دارد می‌تواند لرزش دست جراح را حین عمل کاهش دهد. ضمن این که کاهش میزان خونریزی هنگام جراحی از ویژگی‌های آن است. این ربات هنوز مراحل آزمایشگاهی خود را طی می‌کند، ولی تا این لحظه دو عمل جراحی موفقیت‌آمیز روی دو گوسفند با آن در بیمارستان امام خمینی تهران انجام شده است. به گفته سازنده سینا پس از ربات «داوینچی» محصول کشور آمریکا، این دومین رباتی است که در دنیا چنین قابلیتی را دارد، علاوه بر این که قیمت بسیار پایین‌تری نسبت به نمونه آمریکایی، در حدود 2 میلیارد تومان دارد. این ربات بیشتر مناسب عمل‌های جراحی سطحی و لاپاراسکوپی است.

فناوری‌های جالب توجه

یکی دیگر از غرفه‌های جالب توجه در این نمایشگاه به دستگاهی مربوط بود که بنا به ادعای مخترع و مدیرعامل شرکت سازنده ، می‌تواند هر نوع باتری غیر قابل شارژ را شارژ کند تا از آن دوباره استفاده کرد. به گفته مخترع این دستگاه تا 10 بار می‌توان این کار را روی یک باتری انجام داد و از آن انرژی گرفت.

در طبقه دوم نمایشگاه یکی دیگر از غرفه‌های جالب توجه که دستاورد یک تیم دانش‌بنیان را در بر داشت ، ماشینی بود که می‌تواند به صورت خودکار از صفحات یک کتاب یا اسناد عکس بگیرد و تصاویر آن را وارد رایانه کند. ویژگی جالب این ماشین در ورق زدن خودکار صفحه‌های کتاب بود. ثبت تصاویر به کمک دو دوربین عکاسی حرفه‌ای (SLR) درون یک محفظه انجام می‌گیرد و این ماشین مناسب ایجاد یک کتابخانه دیجیتالی است.

همچنین شرکت ایرانی دیگری وجود داشت که ادعا می‌کرد پرینتر سه‌بعدی ساخته که می‌تواند محصولات صنعتی خاص بسازد. این پرینتر بومی با قیمت 7 میلیون تومان به فروش می‌رسید و مزیتش قیمت پایین‌تر نسبت به رقبای خارجی بود.

حضور کمرنگ نوآوری

نوآوری به محصول نیاز دارد؛ محصولی که جلوه‌گر خلاقیت سازنده‌اش است و می‌تواند با ورود به بازار و طی مراحل تجاری‌سازی سود نصیب صاحب آن کند. این فرآیند به زنجیره‌ای می‌ماند که هر یک از حلقه‌های آن باید به‌درستی کنار یکدیگر قرار گیرد تا ایده خلاقانه مخترع را به محصول و ثروت تبدیل کند. نوآوری بدون محصول در حد ایده‌ای آزمایشگاهی باقی می‌ماند. بنابراین نمایشگاه بهترین مکان برای نمایش و محک نوآوری‌هایی است که بتازگی به محصول تبدیل شده‌اند و قصد دارند در قدم بعدی رقابت در بازار واقعی را تجربه کنند.

با توجه به شعار پارک فناوری پردیس به عنوان بهشت فناوری منطقه که متولی برگزاری این نمایشگاه است، انتظار می‌رفت شاهد شرکت‌های فناورانه بیشتری از دل این پارک و دیگر مراکز رشد و فناوری دانشگاه‌‌های کشور باشیم که محصولات خود را به معرض دید عموم بگذارند. گرچه غرفه‌های دانش بنیان حضور داشتند، اما کم نبودند شرکت‌هایی که واردکننده نوعی محصول شرکتی خارجی بودند و غرفه‌ای بزرگ از فضای این نمایشگاه فناورانه محور را به خود اختصاص داده بودند، حال حضور شرکایی تجاری همچون فناپ را هم به آن بیفزایید که با چند سرویس آنلاین و اپلیکیشن خرید و فروش سهام در غرفه‌ای 60 متری در اینوتکس حاضر بود.

پارک فناوری پردیس

پارک علم و فناوری مکانی است که افراد صاحب ایده و شرکت‌های نوپا به آن مراجعه می‌کنند و پس از ارائه طرح خود و گذراندن آزمون‌های لازم وارد پارک می‌شوند. پارک علم و فناوری معمولا وابسته به دانشگاه است و امکاناتی را در اختیار شرکت‌ها قرار می‌دهد.

پارک فناوری پردیس با مسئولیت نهاد ریاست جمهوری و ترکیب هیات امنای 14 نفره از وزارتخانه‌ها، مراکز و افراد علمی و دانشگاهی به ریاست معاون اول رئیس‌جمهور، در 20 کیلومتری شمال‌شرق تهران در محدوده‌ فعلی به وسعت 38 هکتار در دو فاز (با افق توسعه تا حدود 1000 هکتار) واقع شده است.

هسته اولیه پارک در سال 80 به وسیله دفتر همکاری‌های فناوری ریاست‌جمهوری پایه‌گذاری شد و دانشگاه‌های صنعتی شریف و علوم پزشکی تهران به عنوان مهم‌ترین دانشگاه‌های خاورمیانه در کنار پروژه قرار گرفتند. پردیس نوآوری (فاز یک) به مساحت 20 هکتار و پردیس دانش (فاز 2) به مساحت 18 هکتار، دو فاز ابتدایی پروژه بوده که مراحل اجرایی آنها در حال انجام است. واحدهای فناور، واحدهای تحقیق و توسعه صنایع، تحقیقاتی و آموزشی و خدماتی تخصصی و عمومی ازجمله واحدهایی بوده که واجد شرایط استقرار در این پارک هستند. ازجمله مزایای حضور در پارک پردیس می‌توان به معافیت مالیاتی به مدت 15 سال برای واحد‌های پژوهشی، فناوری و مهندسی مستقر در پارک، معافیت از تمام عوارض معمول کشور، عدم شمول قانون کار برای اشتغال نیروی انسانی در پارک و بهره‌مندی از مزایای قانونی سرمایه‌گذاری خارجی و تبادلات مالی مانند مناطق آزاد در پارک اشاره کرد.

رامین فتوت / جام‌جم