چوب‌ حراج بر مدرک‌ دیپلم

با او تماس می‌گیرم، مرد جوانی است، با لحنی مطمئن که سعی دارد خیالم را از بابت دوز و کلک‌دار بودن کارش جمع کند، می‌گوید موسسه‌اش مجوزدار است و مو لای درز کارش نمی‌رود، می‌گوید می‌توانم استعلام بگیرم تا دلم قرص شود و من به ظاهر قانع شده می‌روم سر اصل مطلب، به این که چند وقته دیپلم می‌رسد دستم و مشکل خیالی‌ام حل می‌شود.

مرد می‌گوید الان که ثبت‌نام کنی با سیکل، خرداد سال بعد دیپلم در دست توست، می‌پرسم گیر و گور ندارد، می‌گوید نه کاملا قانونی است، واحدهای عمومی را می‌روی مدرسه و دو ترمه تمام می‌کنی و واحدهای تخصصی را هم می‌آیی موسسه و کلک آن را هم دو ترمه می‌کنی.

اعداد می‌پاشد در ذهنم، شما هم حساب کنید، 53 واحد عمومی و 43 واحد تخصصی را دو ترمه خواندن برای یک بزرگسالِ سال‌ها دور مانده از تحصیل بیشتر شبیه سراب است، نشدنی است، اما او می‌گوید می‌شود که باید به این شک کرد، این پرواز، این جهش ناگهانی مشکوک است.

متخلفانی با ادعاهای بی‌اصالت

«باور نکنید»، این جمله را سخنگوی آموزش و پرورش شهر تهران هم گفت وقتی درباره صحت صدور دیپلم فوری از او سوال کردیم.

مسعود ثقفی این کار را از مصادیق جعل نوین نامید و گفت برای کنترل این رفتارهای متخلفانه و جاعلانه تا به حال چند اقدام انجام شده که محدود کردن مجوز مراکز ویژه بزرگسلان و آموزش از راه دور، بالا بردن ضریب امنیتی نرم‌افزارها و متمرکز کردن آزمون‌ها نمونه‌هایی از آنهاست، همکاری با پلیس امنیت و پلمب 55 مرکز متخلف هم از دیگر اقدامات انجام شده که تخلفات این حوزه را تا حدی کاهش داده.

البته این برخوردها هم ظاهرا چندان نتیجه نداده، چرا که دیروز گودرز شاه‌مرادی، مدیر آموزش از راه دور آموزش و پرورش هم به مهر گفته بود ما تقاضای رسیدگی جدی از سوی قوه قضائیه در مورد مراکز صدور دیپلم فوری را داریم.

ابراهیم سحرخیز، مشاور کمیسیون آموزش مجلس نیز اعتقادی به کم شدن چشمگیر تخلفات ندارد و برعکس معتقد است که در رشته‌های کاردانش این دیپلم‌های بی‌اصالت هنوز میان مشتریان توزیع می‌شود.

مصطفی آذرکیش، مدیرکل کاردانش وزارت آموزش و پرورش، اما زیر بار پذیرش این ادعا نرفت و حتی این تخلفات در صدور دیپلم‌های واهی را از دامن مجموعه متبوعش پاک کرد و ربطش داد به دستگاه های دولتی که به موسسات آزاد مجوز فعالیت داده‌اند.

سحرخیز، اما حرفش یکی است و علت صدور دیپلم های غیرواقعی (که بعضی نام فوری را رویش گذاشته‌اند) را برگزار نشدن امتحان نهایی در رشته‌های کاردانش می‌داند به‌طوری‌که موسسه برگزارکننده دوره‌های مهارتی، بدون زحمت و در ازای دریافت پول نمره‌های بالا به افراد می‌دهند.

آذرکیش اما موضوع را به این شکل هم قبول ندارد بلکه ماجرای دیپلم‌های فوری از نظر او چیزی نیست به‌جز صدور گواهینامه های مهارت در این موسسات که به نام دیپلم به افراد فروخته می‌شود.

آذرکیش می‌گوید مدت‌ها موسسات متخلف با این گواهینامه‌ها کلاه سر مردم گذاشتند که این تخلفات البته هیچ ربطی به کاردانش ندارد، بلکه موضوع برمی‌گردد به نظارت بعضا ضعیفی که دستگاه‌های دولتی (مثل جهادکشاورزی، وزارت ارشاد، وزارت کار و...) بر مراکزی که کار را به آنها سپرده‌اند، دارند.

اما پیگیری‌های ما نشان می‌دهد موضوع فقط به جا زدن گواهینامه مهارت به جای دیپلم محدود نمی‌شود چون به گفته برخی از این مراکز، دروس عمومی باید در مدرسه خوانده شود و امتحان برای قبولی‌اش را آموزش و پرورش برگزار کند.

آذرکیش می‌گوید اینها هم کذب محض است چون محال است در سیستم رسمی آموزش، حتی دروس عمومی سه سال دبیرستان در چند ماه عرضه شود و اصولا به هرگونه فشرده کردن دوره‌ها باید شک کرد.

ابراهیم سحرخیز اما تردید کردن مردم به صحت ادعای این مراکز را تنها راه چاره ندانست که او قائل به اقدام نهادهای نظارتی است. به همین علت او گفت که بتازگی پیشنهادی را به شورای عالی آموزش و پرورش برده تا در همه رشته‌های مهارتی که بخشی از آن بیرون از آموزش و پرورش عرضه می‌شود حداقل چند درس به صورت آزمون نهایی برگزار شود تا امکان هرگونه دخل و تصرف در جریان صدور مدرک و ثبت نمرات جعلی از بین برود اما باید شهادت داد که صدور دیپلم فوری محدود به رشته‌های مهارتی نمی‌شود که اینترنت و تبلیغات رسانه‌های کاغذی پر است از وعده صدور دیپلم در رشته‌های نظری در عرض چند ماه. اینها نشان می‌دهد که نظارت‌ها در این حوزه ضعیف است و حتی به گفته ابراهیم سحرخیز وقتی پای برخوردهای قضایی با متخلفان وسط می‌آید گاهی حکم‌ها ناامیدکننده است و برش ندارد.

پس عجالتا در این بازار نیمه آشفته باید شک کرد به همه کسانی که می‌خواهند دیپلم فوری دست ما بدهند و مدرکی را که باید سه سال برایش تلاش کرد در چند روز و چند ماه تقدیم‌مان کنند. البته آموزش و پرورش و همه دستگاه‌های دولتی که اختیار صدور گواهینامه‌های مهارتی به آنها سپرده شده نیز باید حرمت تحصیل را نگه دارند و با تقویت نظارت‌ها، این حس را در مردم از بین ببرند که می‌توان ترک تحصیل کرد و بعد از چند سال در عرض چند ماه و در ازای دادن پول مدرک خرید. البته این وسط کلاهی هم هست که سر خوش خیال‌ها می‌رود که همان دیپلم‌های بی‌اصالت و بی‌پشتوانه‌ای است که کاغذ باطله‌ای بیش نیست، ولی بازارش هنوز پررونق است.

مریم خباز - گروه جامعه