روز زمین پاک تمام نشد!

در ایران هم «روز زمین پاک» بهار فعالیت علاقه‌مندان به‌طبیعت است. فعالان محیط زیست به صورت فردی یا گروهی تلاش می‌کنند زباله‌هایی را که از سوی افراد بی‌مبالات پراکنده شده، جمع کنند تا شاید در چرخه بازیافت یا دفع و دفن تخصصی قرار گیرد. شخصا این اتفاق را مبارک می‌دانم.

این‌که یک روز را صرف پاکسازی اطرافمان کنیم ارزشمند است، اما خلاصه کردن موضوع درهم تنیده‌ای مثل «زمین» در یک روز می‌تواند نگران‌کننده هم باشد.

نباید گمان کرد اگر یک روز سال را به گرامیداشت زمین اختصاص دهیم، به دشت و دمن بزنیم و زباله‌ها را کیسه کنیم، وظیفه انجام داده و می‌توان 364 روز باقیمانده سال را سرخوش باشیم با این امید که دیگر حال زمین خوب شد!

زباله‌ها به صورت ترسناکی دنیا را فتح کرده‌ است. کمتر جایی باقی مانده که بشر به زباله‌های دست ساخت خودش نیاراسته باشد.

بکرترین مناطق هم به ظروف یک‌بار مصرف، کیسه نایلونی، بطری پلاستیکی آب معدنی و نوشابه آلوده شده‌ است.

رودخانه‌ها، دریاها، برکه‌ها و تالاب‌ها به زباله‌دان‌های عمومی تبدیل شده‌ است. بررسی 600 ناحیه اقیانوس اطلس نشان می‌دهد در عمق 4500 متری اقیانوس هم زباله‌های ما یافت می‌شود که در این میان پلاستیک با 41 درصد بالاترین میزان را به خود اختصاص داده است؛ ذراتی که می‌تواند به بدن آبزیان راه یافته، ساختار شیمیایی‌شان را بشکند و هنگامی که ما برای سلامت بیشتر ماهی می‌خوریم، سرطان را به رگ‌های ما تزریق کند.

نهادهای بین‌المللی در مناسبت‌های مختلف گوشه‌ای از اقدامات خاص هر کشور را پوشش می‌دهند، اما در این میان سهم ایران ناچیز است و همین فعالیت‌های اندک ولی ارزشمندی که در کشور انجام می‌شود بازتاب جهانی پیدا نمی‌کند.

بپذیریم که نبود تسلط کافی به زبان‌های بیگانه، ارتباطات اندک میان فعالان محیط زیست داخل و خارج کشور، آشنایی نداشتن با ادبیات بین‌المللی و بی‌اهمیت پنداشتن پیوستن به اقیانوس فعالان محیط زیست در دنیا، برخی از ریشه‌های این مشکل است.

دکتر اصغر محمدی فاضل - عضو هیات عملی دانشگاه محیط زیست