خورشیدگرفتگی جزئی در ساعاتی پیش از تحویل سال

در واقع فقط کسانی که با فیلتر ایمن خورشید را تماشا کنند، می‌توانند ببینند که در زمان اوج کسوف گوشه‌ای از خورشید با ماه پوشیده شده و گویی قرص خورشید لب پَر شده است.

بهترین تصور این است که فکر کنیم عصر روز آخر سال، قرص خورشید برای دقایقی شبیه به لوگوی برند شرکت اپل خواهد شد! این کسوف جزئی را ساکنان 21 استان و 19 مرکز استان در شمال شرق، شمال، شمال غرب و غرب کشور می‌توانند ببینند.

در این روز نیمسایه ماه در ساعت 13 و 2 دقیقه و 42 ثانیه از شمال غرب کشور وارد خاک ایران می‌شود.

در ادامه با حرکت نیمسایه به سمت شرق کشور مناطقی از غرب، شمال و شمال‌شرقی ایران شاهد خورشیدگرفتگی جزئی خواهد بود.

بهترین نقطه ایران برای رصد این خورشیدگرفتگی، روستای مرزی بورآلان در استان آذربایجان غربی در مرز ایران و ترکیه است.

در این روستا خورشیدگرفتگی از ساعت 13 و3 دقیقه و 46 ثانیه آغاز می‌شود. در ساعت 13 و 53 دقیقه و 51 ثانیه اوج قدرگرفتگی به میزان 22.2 درصد روی می‌دهد و سرانجام پس از حدود 99 دقیقه خورشیدگرفتگی در ساعت 14 و 42 دقیقه و 36 ثانیه به پایان می‌رسد.

با این حال زمان اوج این کسوف برای بیشتر شهرها به طور میانگین حدود ساعت 14 روز جمعه محاسبه شده است.

برخلاف تصور خیلی‌ها، فلاپی‌دیسک، سی‌دی، دی‌وی‌دی و فیلم رادیولوژی یا شیشه‌اندود ابزارهای ایمنی برای رصد کسوف نیست.

تماشای خورشید گرفتگی برای چشم بسیار مضر است و خطر نابینایی را در پی دارد. از این‌رو عینک‌های مخصوصی برای رصد خورشیدگرفتگی وجود دارد که از طریق فروشنده‌های معتبر ابزارهای علمی قابل دسترس است.

فیلترهای جوشکاری نمره 12 و 14 نیز برای تماشای خورشیدگرفتگی جزئی برای مدت کوتاه تا حدی مناسب است.

با این حال اگر هیچ فیلتری ندارید، مشاهده غیرمستقیم رصد خورشیدگرفتگی به روش جعبه تاریک را توصیه می‌کنیم (برای آشنایی با سازوکار جعبه تاریک به کتاب‌های فیزیک دبیرستان مراجعه کنید).

آخرین کسوفی که شبیه به کسوف امسال پیش از تحویل سال رخ داده باشد، هشت سال پیش اتفاق افتاده بود.

بیست و هشتم اسفند 1385، ساکنان نیمه شرقی کشور در حالی که حدود 40 ساعت تا تحویل سال باقی مانده بود، در حالی طلوع آفتاب را تماشا کردند که نیمی از قرص خورشید با قرص ماه پوشیده شده بود.

اگر دوست دارید بدانید بعد از امسال کی دوباره می‌توانید کسوف را با حال و هوای نوروز ببینید، باید بگویم ناچارید 19 سال صبر کنید! در سی‌ام اسفند 1412، خورشید در سالی که کبیسه خواهد بود به صورت کامل خواهد گرفت.

در آن سال ساکنان استان‌های بوشهر، فارس، یزد و در نهایت بخش‌هایی از خراسان می‌توانند شاهد خورشیدگرفتگی کلی باشند.

کاظم کوکرم ‌- دبیر گروه دانش