در قرن حاضر «سوتعذیه» در بیشتر جوامع ، خصوصا کشورهای جهان سوم ، بحرانی جدی محسوب می شود. سو تغذیه یا تغذیه بد یا به عبارتی هرگونه انحراف، از تغذیه طبیعی که باعث عدم دسترسی بدن به مواد اصلی و اساسی غذایی می شود
کد خبر: ۷۷۵۹۷
، یکی از مهمترین دلایل بروز انواع اختلالات و بیماری های جسمانی و روانی است.
فقر یکی از عمده ترین علل سوتغذیه در جهان است. 840میلیون نفر در کشورهای توسعه یافته با مشکل کمبود تغذیه مواجه هستند و 96 درصد آنها از کمبود دریافت انرژی (فقر مطلق) رنج می برند.
24مهر ماه سالروز جهانی غذا، روز همدردی با انسان هایی که از ابتدایی ترین حق خود محروم هستند، روز تداوم شکرگزاری از نعمتهای سرشار الهی و همدردی با گرسنگان جهان است.
روز جهانی غذا همه ساله در 16 اکتبر سالگرد تاسیس FAOبرگزار می شود. این مراسم امسال با شعار «کشاورزی و گفتگوی فرهنگ ها» برگزار می گردد.
فائو، (سازمان خواروبار و کشاورزی سازمان ملل متحد) موضوع روز جهانی غذای سال جاری را «کشاورزی و گفتگوی تمدنها» اعلام کرد.
این جشن هر ساله سالروز آغاز به کار سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد در 16اکتبر 1945برگزار می شود. محل اصلی برگزاری این جشن در مقر سازمان فائو در رم است و 150کشور جهان نیز این روز را جشن خواهند گرفت.
نامگذاری این روز به نام کشاورزی و گفتگوی تمدن ها به منظور فراخوانی کشورها به برقراری روابط در زمینه کشاورزی و زمینه سازی برای جلوگیری از فقر و گرسنگی و نابودی محیط زیست است. در سراسر تاریخ، جنبشهای فرهنگی در زمینه محصولات کشاورزی و پرورش دام در صنعت تغذیه و کاهش فقر نقش اساسی ایفا کرده است.
انتقال بذر مواد غذایی از قاره ای به قاره ای دیگر و تقلید نحوه تغذیه در بسیاری از کشورها شاهد و دلیلی برای این امر است. بحث کشاورزی از طریق گفتگو میان تمدنها و در میان مذاکرات تجاری می تواند به بهبود وضعیت این صنعت و موارد مرتبط با آن در جهان منجر شود.
همچنین ، اشتراک در تجربه ها، انتقال تکنولوژی و در اختیار گذاشتن آنها از سوی کشورهای توسعه یافته به متخصصان کشورهای در حال توسعه یا دسترسی به نقاط ضعف مشترک میان کشورهای در حال توسعه و حل این مشکلات از نتایج مذاکرات این نشست خواهد بود.
دکتر رجب بیگی مدیرکل دفتر سازمان های بین المللی و منطقه ای وزارت جهاد کشاورزی نیز اعلام کرد: «روز جهانی غذا همزمان با شصتمین سال تاسیس سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) امسال در روز 24مهرماه در محل این وزارت برگزار می شود.»
مدیرکل دفتر سازمان های بین المللی و منطقه ای وزارت جهاد کشاورزی اعتقاد دارد انتخاب شعار «کشاورزی و گفتگوی فرهنگ ها» برای شصتمین سال تاسیس فائو را نشان دهنده اهمیت نقش فرهنگ های مختلف در توسعه کشاورزی و ایجاد زمینه های مناسب برای مقابله با فقر و گرسنگی است.
وی تصریح می کند: «حرکتهای فرهنگی به منظور فراخوانی کشورها برای برقراری روابط در جهت بهبود وضعیت محصولات زراعی و دامی و همچنین انتقال تکنولوژی و بذور گیاهی ، تجربیات و یافته های متخصصان کشور به یکدیگر، موجب توسعه در بخش کشاورزی و اصلاح وضع تغذیه و ایجاد امنیت غذایی در جهان خواهد شد.»


800 میلیون گرسنه
بنا بر اعلام سازمان برنامه جهانی غذا، گرسنگی بیش از جنگ قربانی می گیرد. سازمان برنامه جهانی غذا با انتشار آماری اعلام کرد که گرسنگی بیش از جنگ قربانی می گیرد.
این سازمان برنامه همچنین اعلام کرد: در هر ثانیه یک نفر در جهان بر اثر گرسنگی جان خود را از دست می دهد این درحالی است که بررسی ها نشان می دهد حدود 842میلیون نفر در سراسر جهان از گرسنگی رنج می برند.
گفته می شود پس از گرسنگی بیماری های ایدز، مالاریا و سل انسان ها را در معرض خطر مرگ قرار می دهند که قربانیان این قبیل موارد بیشتر از کشته شدگان در جنگ است.
اما در این میان تبلیغات بر سر شروع یا پایان جنگ و توجه افکار عمومی به جنگ بیشتر از گرسنگی به نظر می رسد.
مردم دنیا معمولا در رویارویی با جنگ بسیار هوشیارانه تر عمل می کنند در حالی که بیشتر مردم دنیا انزجار و نفرت خود را از جنگ اعلام می کنند و با این پدیده شوم به مقابله می پردازند اما مبارزه برای رفع گرسنگی از کره زمین از طرفداران کمتری برخوردار است.
در حالی که گفته می شود نحوه ناعادلانه توزیع مواد غذایی مهم ترین دلیل رواج گرسنگی در کشورهاست اما جوامع انسانی معمولا نسبت به تصحیح این توزیع کوشش چندانی ندارند.


عوارض سوتغذیه
تغذیه بد و نادرست با تاثیر مستقیم روی عملکرد اندامها و دستگاه های مختلف بدن منشا ایجاد بسیاری از بیماری ها و اختلالات بدنی است.
سو تغذیه موجب بروز اختلالات قلبی و عروقی ، بیماری های گوارشی ، عوارض خونی ، بروز انواع عفونت ها و برخی از سرطان ها است.
ضعف سیستم ایمنی بدن ، تاخیر در بهبودی انواع عفونت ها، تحلیل قوای جسمانی و ضعف در انجام فعالیت های فیزیکی و نیز نقص در عملکرد سیستم گوارش از دیگر عوارض سوتغذیه در بدن است.
همچنین به دلیل اهمیت فوق العاده مواد غذایی در رشد و نمو بدن ، تغذیه ، نقش عمده ای در دوران مختلف رشد، ایفا می کند. توجه به نظام صحیح تغذیه در دوران کودکی و بلوغ از اسباب اصلی حصول به رشد بدنی است.
سوتغذیه در کودکان علاوه بر اثرات سوئ و زیان بار در بروز انواع اختلالات بدنی و بیماری های مرتبط، باعث به تعویق افتادن رشد و یا حتی رشد ناقص می شود. انواع منحنی های استاندارد رشد کودکان که نسبت سنی قد و وزن را می سنجد، تاثیر تغذیه نامطلوب را در رشد کودکان زیر سال به طور دقیقی نشان می دهند.
تاثیر جبران ناپذیر دیگری که سوتغذیه در این سنین دارد، اثرات سو بر رشد سیستم عصبی و تکامل قوای ذهنی است.
دوره بسیار تاثیرپذیر دیگر زندگی ، دوره نوجوانی و قبل از بلوغ است در این دوره به دلیل نیازهای فوق العاده بدنی و افزایش سوخت و ساز بدن ، توجه نکردن به تغذیه در فرد، منجر به صدمات و لطمات جسمانی متعددی می شود.
به تاخیر افتادن بلوغ ، به دلیل اختلال در سیستم های هورمونی بدن ، کاهش رشد و یا رشد ناقص بدنی ، بروز انواع اختلالات عصبی و روانی و دهها مورد دیگر نمونه ای از عوارض سوئ تغذیه در دوران بلوغ است.


سالانه 5/6 میلیارد تومان ضرر
دکتر ربابه شیخ الاسلام مدیر دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت با اعلام این که 15درصد کودکان کشور دچار سوئتغذیه هستند، می گوید: سالانه 5/6 میلیارد تومان ضرر ناشی از سوئتغذیه به کشور وارد می شود.
وی با تاکید بر اهمیت توجه به رشد کودک می افزاید: دور سر هر کودک 6ساله ، 90درصد رشد کامل می کند و قد او 70درصد قد یک فرد بالغ است که این مطلب اهمیت دوران پیش دبستان را نشان می دهد؛ چنانچه انرژی مورد نیاز مغز کودکان 2برابر بزرگسالان است.
شیخ الاسلام تصریح می کند: یک نوزاد سالم با وزن 3/5کیلوگرم 2میلیارد سلول و 100میلیارد نرون (سلول عصبی) دارد که این نشان دهنده توجه به آموزش پیش از دبستان است.
وی با اشاره به این که 60درصد شیرخواران در برخی از مناطق کشور و 40درصد کل شیرخواران کشور فقر آهن دارند، افزود: فقر آهن ضریب هوشی را تا 9امتیاز، تولد نوزاد با وزن کم 5امتیاز، محرومیت از شیر مادر 8امتیاز و کمبود ید تا 13امتیاز ضریب هوشی کودک را کاهش می دهد.
شیخ الاسلام با اشاره به چرخه شوم سوئتغذیه می گوید: سوتغذیه منجر به افزایش بیماری ها با شدت بیشتر و طولانی مدت تر، تاخیر رشد جسمی و ذهنی ، عدم کسب مهارت های پیچیده ، تولید کمتر و واردات بیشتر و فقر رکود اقتصادی و اجتماعی و مجددا ایجاد سوتغذیه در کشور می شود.
مدیر دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت تاکید دارد: شیوع کم وزنی ، در روستاهای کشور 7/13 درصد و شهرها 6/9 و کوتاهی قد در روستاها 11و در شهرها 8/21 درصد است.
وی با اشاره به اثرات زیرمغذی ها شامل اختلال رشد، خستگی ، بی حالی ، بی تفاوتی و روانی ، کاهش ضریب هوشی افزود: 60درصد کودکان زیر 2سال هموگلوبین خونشان بالاست که این نشان می دهد ذخایر آهن آنها تمام شده است و این شرایط در اقلیم های جنوب کشور نامناسب تر است.
به گفته شیخ الاسلام ، 20درصد بچه های زیر 2سال کشور دچار کمبود روی هستند؛ چنانچه 40درصد کودکان 6سال روستاها و 25درصد در مناطق شهری کشور، از کمبود روی رنج می برند که این در نتیجه از دست رفتن ریزمغذی های خاک است.


فقر، عامل سوتغذیه
دکتر حسینعلی شهریاری ، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی ، با بیان این که گرانی و فقر اقتصادی باعث شده که بیشتر مردم کشور برای استفاده از مواد غذایی مفید و کافی با مشکل مواجه باشند، درخصوص 25مهر ماه روز جهانی غذا، می گوید: نامگذاری یک روز به نام روز غذا اهمیت این مساله را می رساند.
در واقع هدف این است به این وسیله به جهانیان مساله تغذیه و غذا را گوشزد کنند و نشان دهند که مواد غذایی تا چه میزان می تواند در سلامت جامعه و پیشبرد مسائل جامعه موثر باشد.
نماینده زاهدان ادامه می دهد: از سوی دیگر هدف این است که سیاستمداران جامعه را نسبت به این قضیه حساس کنند تا توجه ویژه ای به بخش مواد غذایی جامعه داشته باشند. وی رشد و سلامت جسمی و فکری افراد را وابسته به مواد غذایی دانست و اظهار می کند: سوتغذیه می تواند اثرات نامطلوب و مخربی به جای گذارد تا جایی که جبران آن هیچ گونه امکان پذیر نیست.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شرایط و ساختار غذا و تغذیه مردم کشور را نامناسب عنوان کرد و می گوید: متاسفانه درصد قابل توجهی از جامعه ما به خاطر فقر اقتصادی نمی توانند از یک سبد غذایی مناسبی برخوردار باشند و در جذب پروتئین حیوانی با مشکل جدی مواجه ایم.
وی با تاکید بر عدم دسترسی مطلوب به مواد غذایی از سوی بخش عظیمی از جامعه به دلیل مشکلات اقتصادی ، برنامه ریزی دقیق از سوی مسوولان را در این زمینه مورد توجه قرار داده و می گوید: مساله ای که به عنوان خط مطلق فقر در جامعه مطرح بوده و این که درصد قابل توجهی از جامعه ایران قادر به استفاده از مواد غذایی مناسب نیستند، این مساله در سبد غذایی مطلوبی که جامعه باید استفاده کنند؛ تاثیرگذار است.
شهریاری استفاده مناسب از مواد غذایی را رمز سلامت افراد جامعه عنوان و اظهار می کند: باید درصد قابل توجهی از غذای روزمره مردم به مواد پروتئینی مثل گوشت سفید اختصاص یابد که متاسفانه از این نظر در جامعه به علت فقر اقتصادی با مشکل مواجه ایم.
همچنین درخصوص استفاده از مواد غذایی و این که چه غذاهایی باید بیشتر استفاده شود؛ به مردم آموزش های کافی ارائه نشده است.
وی مشکل گرانی میوه ها و مواد غذایی را یکی دیگر از علل عدم دسترسی مردم به مواد مناسب غذایی دانسته و تصریح می کند: متاسفانه یارانه هایی که به مواد غذایی پرداخت می شود، عادلانه نیست ؛ در حالی که این نوع یارانه را باید به قشر آسیب پذیر بیشتر اختصاص داد. مثلا در حال حاضر 40درصد شیر یارانه ای کشور در تهران مصرف می شود؛ در صورتی که شاید در تهران 10درصد جمعیت کشور زندگی می کنند.
متاسفانه توجه دولتمردان بیشتر روی تهران است و چون تهران پایتخت است رسیدگی بیشتری به آن می شود و مناطق محروم و فقیرنشین تقریبا فراموش شده اند.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس ، می گوید: با وجود تشکیلاتی که در این بحث غذا وجود دارد به نظر نمی رسد در این راستا مشکلات قانونی داشته باشیم؛ در حالی که مشکلات ما مشکل مدیریتی است و با توجه به قوانین فراوان ، اگر تشکیل سازمان غذا و دارو نیز به عنوان یک سازمان درست با مدیریت مطلوب صورت گیرد، مثمرثمر خواهد بود، در صورتی که هر چه قانون تهیه کنیم ؛ ولی مدیران نتوانند آن را اجرا کنند، مشکلی از جامعه برطرف نمی شود.


540 هزار کودک با سوتغذیه
دکتر ربابه شیخ الاسلام مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت ، می گوید: براساس آخرین تحقیقات تغذیه ، 23درصد مردم دنیا انرژی کافی برای زندگی خوب و سالم دریافت نمی کنند و 46درصد بیش از حد نیاز انرژی دریافت می کنند.
وی با اشاره به این که 170میلیون کودک زیر 5سال در دنیا دچار کمبود وزن هستند، گفت : 30درصد کل کودکان زیر 5سال در دنیا و 11درصد در ایران کمبود وزن دارند.
دکتر ربابه شیخ الاسلام تاکید دارد: کوتاهی قد تغذیه ای دوران کودکی ، پدیده ای است که در تمامی مناطقی که کودک به مدت طولانی در معرض کم غذایی قرار می گیرد به وجود می آید. مدیر دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت توضیح داد: این مساله مغایر با افزایش قد ایرانیان نیست.
کوتاهی قد تغذیه ای کودکان شاخصی است که توجه دولتها را به سلامت کودکان و توانمندی های جسمی و ذهنی آنان و آینده کشور نشان می دهد. شیخ الاسلام ادامه داد: در طول 40سال گذشته ، قد ژاپنی ها تا 12سانتی متر افزایش یافته و توانمندی ذهنی ناشی از این توجه در خلق دانش فنی در ژاپن مشهود است.


ناآگاهی
هر چند مشکلات اقتصادی امری بدیهی و علت بسیاری از موارد سوتغذیه در ایران است ولی مطمئنا علت تمامی مشکلات سوتغذیه ایرانی ها به مسائل اقتصادی برنمی گردد.
کما این که در مقابل سوتغذیه ناشی از کم خوری ، 40درصد افراد این مملکت دچار مشکلات بدخوری و پرخوری هستند.
یکی از عوامل اصلی در نامناسب بودن سبد غذایی هر خانوار، توزیع نامناسب آن بین اعضائ خانواده ، عدم شناخت گروههای غذایی و نیاز بدن به هر کدام از گروههای غذایی است.
بنابراین نقش آموزش در ارتقای فرهنگ و سواد تغذیه ای جامعه بسیار ارزشمند است. نجات امینی ، مدیرکل دفتر فقرزدایی وزارت رفاه با تاکید بر لزوم ارتقای بهداشت جامعه و پیشگیری از بیماری ها می گوید: به دلیل نقش بیماری های زمینه ای مثل بیماری های عفونی ، انگلی یا بیماری های غدد و متابولیک در بروز سوتغذیه ، یکی از استراتژی های مهم ایجاد امنیت غذا و تغذیه پیشگیری از بروز این گونه بیماری ها است.
از سوی دیگر توجه به بیماری های رایج و یا ارتباط با نوع تغذیه، نظیر بعضی از سرطان ها، دیابت ، بیماری های قلبی و عروقی و غیره نیز در زمره بیماری هایی هستند که باید تحت مراقبت و توصیه های تغذیه ای قرار گیرند.
امینی ، تدوین برنامه های کوتاه مدت حمایت تغذیه ای گروههای آسیب پذیر شامل مادران باردار، شیرده و کودکان به عنوان غذای مکمل و گروههای فاقد سفره غذایی به عنوان گروه درآمدی و تدوین برنامه های حمایت تغذیه ای برای مواقع اضطراری و بروز بلایا و حوادث غیرمترقبه را از جمله موارد مهم در این خصوص می داند.
وی خاطرنشان می کند: تدوین برنامه هایی برای سالهای خشکسالی ، جنگ و سایر شرایط اضطراری ، حمایت درازمدت خانواده های دچار سوتغذیه و فقر مالی شدید به عنوان گروه اول درآمدی ، تدوین برنامه های اجرایی در زمینه توانمندسازی اقشار آسیب پذیر و کم درآمد و آموزش خانواده ها جهت ارتقای آگاهی های ضروری در زمینه تغذیه سالم و داشتن سبد غذایی مطلوب از برنامه های بلند مدت است.
همچنین ، شناسایی نیازهای تغذیه ای و تعریف بسته مزایا متناسب با شرایط محیطی ، تعیین اولویت های تخصیص منابع از وظایف مهم این طرح است.


به فکر گرسنگان باشیم
در نیمه ماه مبارک رمضان و روز جهانی غذا شاید وقت آن باشد که به گرسنگان بیندیشیم. غذای سالم و حلال ، هدیه ای بهشتی است که خداوند برای بندگان خداجوی خود فرستاده است. مومنان راستین ، آن را وسیله ای برای شکرگزاری و عبودیت بیشتر می دانند.
هر لقمه که از آن می خورند، به یاد محرومان و گرسنگان نیز هستند.امروز روز جهانی غذاست و سمینارها و کنفرانس های مختلف برای رسیدگی به گرسنگان 5قاره از جهان برپا می شود؛ اما هنوز چشمان بی رمق گرسنگان این کره خاکی ، به دستان فربه برگزارکنندگان این اجلاس دوخته شده است.
ناله های بیدادگر فقر، همچنان بلند است و فقط شعارهای زیباست که به یاری آنها می شتابد.روز جهانی غذا، روز همدردی با گرسنگانی است که از ابتدایی ترین حق زندگی محروم اند و در این محرومیت ، دستان بی توانشان از دامان زندگی کوتاه می شود.
قدر غذا، این نعمت آغازین خلقت را بدانیم و با مصرف درست و عدم اسراف ، با گرسنگان جهان همدردی کنیم. هنگام دور ریختن غذا به این بیندیشیم که این غذا می تواند گرسنه ای را برای یک روز هم که شده از گرسنگی و مرگ نجات دهد.
از مصرف بی رویه غذا بپرهیزیم.روز جهانی غذا تلنگری برای بیداری وجدان های به خواب رفته و شکمهای برآمده است که به خود آیند و صدها هزار همنوع را از چنگال این هیولای هولناک نجات بخشند.

علی اخوان بهبهانی
newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها