نگاهی به کسب‌و‌کارهای اینترنتی در ایران

بازار خرید و فروش اینترنتی 35 سال است که در دنیا به‌راه افتاده، ولی در ایران کمتر از یک دهه از عمر آن می‌گذرد. با وجود این در چند سال اخیر شاهد رشد قارچ‌گونه فروشگاه‌های اینترنتی بوده‌ایم که بسیاری در همان ماه‌های اول از دور خارج می‌شوند؛ اما عده‌ای دیگر به نظر می‌رسد کم‌کم راه و رسم حرفه‌ای شدن را یاد گرفته‌اند. خریدوفروش مجازی را از زوایای مختلفی می‌توان بررسی کرد.

مثلا تاثیر اقتصادی آنها که گفته می‌شود بعضی از فروشگاه‌های اینترنتی فعال کشور روزانه بیش از 600 هزار دلار درآمد دارند یا تاثیرات خوب و بد اجتماعی آنها که عده‌ای معتقدند این فروشگاه‌ها بنیاد خانواده را از بین می‌برند، درحالی‌که عده‌ای دیگر خلاف این نظر را دارند؛ زیرا می‌توان کنار خانواده بدون خروج از خانه خریدهای منزل را انجام داد. در ادامه بیشتر به چندوچون دنیای نوظهور فروشگاه‌های اینترنتی کشور می‌پردازیم.

فروشگاه اینترنتی و انواع آن

این روزها همه چیز را می‌شود به‌صورت اینترنتی خرید. مسئول انبار یکی از فروشگاه‌های اینترنتی معروف کشور می‌گوید: «ما بیشتر کالاها را در انبار خودمان داریم و آنها را دسته‌بندی می‌کنیم. در این صورت کالای موردنظر بسیار سریع‌تر برای کاربر فرستاده می‌شود البته بعضی مواقع هم رابط بین تامین‌کننده کالا و مشتری خواهیم بود.» البته فروشگاه‌هایی هستند که کالای فیزیکی نمی‌فروشند. نمونه بارز آن خرید بلیت کنسرت است که در بیشتر مواقع در ایران فقط اینترنتی فروخته می‌شود یا فروشگاه‌های کارت شارژ اینترنتی که در مقایسه با دیگر موارد با کمترین سرمایه راه‌اندازی می‌شود. همچنین فروش در شبکه‌های اجتماعی نیز این روزها حسابی گل کرده است.

این فعال در حوزه تجارت آنلاین، فروشگاه‌های تخفیف اینترنتی را خارج از فروشگاه‌های اینترنتی تعریف می‌کند، زیرا این نوع سایت‌ها فقط درصدی از آگهی را که یک تامین‌کننده روی سایت آنها گذاشته، دریافت می‌کنند و در حقیقت حق کمیسیون می‌گیرند.

سرمایه مالی و انسانی

این موضوع کاملا به نوع فروشگاه بستگی دارد. شاید تا چند سال پیش می‌شد با سرمایه، نیروی انسانی و دانش رایانه‌ای بسیار کمتری یک فروشگاه اینترنتی موفق راه‌اندازی کرد، اما امروزه به علت تنوع این فروشگاه‌ها و انواع خدمات جانبی که به مشتریان خود ارائه‌می‌کنند، باید دنبال یک ایده خلاقانه در این اقیانوس باشید.

بخش‌های فروشگاه اینترنتی

یک فروشگاه اینترنتی بزرگ از بخش‌های مختلفی تشکیل شده که هر بخش به‌دست گروه‌های مختلف اداره می‌شود. برای مثال تیم محتوا شامل افرادی است که اطلاعات کالاها را در صفحات مربوط به آن می‌نویسند؛ تیم بازاریابی به چند بخش کوچک و بزرگ تقسیم می‌شود؛ تیم گرافیک که مسئول عکس‌های محصولات و بنرهاست؛ تیم پشتیبانی مشتریان و تیم انبارداری که بخش بسیار بزرگی را تشکیل می‌دهد؛ تیم امنیتی، تیم تامین کالاها و بسیاری از تیم‌های دیگر که همه دست به دست هم می‌دهند تا یک فروشگاه اینترنتی شکل گیرد.

دانستن زبان انگلیسی یکی از مهم‌ترین بخش‌های محتواست. دریافت فایل pdf کاتالوگ کالاهای خارجی و ترجمه آنها برای هر فروشگاه ضروری است. همچنین نحوه جستجو در اینترنت و مقایسه کالای داخل شرکت با محصولات سایت منبع از دیگر وظایف بخش محتوایی است که معمولا در یک محیط از پیش طراحی شده اکسل یا نرم‌افزارهای خاص خود شرکت نوشته می‌شود. همچنین نوشتن دقیق اطلاعات کالاهای فروشگاه بهترین تاثیر را روی خرید مخاطب می‌گذارد. علاوه بر این با توجه به‌این‌که اطلاعات کالا‌ها در این فروشگاه‌ها با منبع اصلی کالا (مثلا سایت اپل) چک می‌شود، اطلاعات دقیق‌تر و جامع‌تری نسبت به مغازه‌داران در اختیار کاربر قرار می‌گیرد. بخش محتوا به علت ورود کالاهای جدید دائم در حال تغییر برنامه‌های پیش‌فرض خود است.

فروشگاه اینترنتی در ایران

خانم مقصودی، کارشناس وبسایت بامیلو معتقد است فروشگاه اینترنتی در خارج از کشورمان کاملا جاافتاده است؛ سال‌هاست از این سیستم خرید و فروش استفاده می‌شود و آنها به خرید اینترنتی اعتماد کامل دارند. به‌گفته این کارشناس حوزه تجارت آنلاین، اعتماد نداشتن به خریدوفروش آنلاین در کشور چند دلیل دارد که مهم‌ترین‌ آن به سیستم پرداخت آنلاین ایران بازمی‌گردد که با توجه به عمر کوتاهش هنوز ایرادهایی دارد که مربوط به فروشگاه‌ها نیست و به سیستم بانکی برمی‌گردد. البته بی‌اعتمادی خریداران به فروشگاه‌های مجازی با وضع قوانین اینترنتی و روی کار آمدن پلیس فتا برای اجرای این قوانین تا حدودی کمرنگ شده، ولی هنوز جای کار دارد. همچنین قابلیت چت آنلاین با مشتری که بتازگی در بعضی فروشگاه‌ها انجام می‌شود، برای اعتمادسازی بسیار مفید است.

چند توصیه

بیشتر سایت‌ها و تجارت‌های الکترونیک با گروهی یک تا پنج نفره شروع شده و بعد اوج گرفته است. اگر تیم اولیه بخصوص در بخش بازاریابی حرفه‌ای باشد، می‌تواند گلیم خود را از آب بیرون بکشد، زیرا این روزها می‌توان با قالب‌های رایگان براحتی یک فروشگاه اینترنتی ساخت.

قبل از این‌که یک فروشگاه اینترنتی راه بیفتد و شناخته شود، تیم آی‌.تی آن هکرهایی را استخدام می‌کند و به آنها بابت هر باگی که در سیستم خرید و فروش پیدا کنند، مبلغی می‌پردازد و به‌ این ‌ترتیب از هک شدن و خرابی‌های سیستم فروشگاه در شروع کار جلوگیری می‌شود. جالب آن‌که در ایران تاکنون هیچ گزارشی درباره هک شدن فروشگاه‌های اینترنتی منتشر نشده و این نشان می‌دهد تا امروز فروشگاه‌های بزرگ اینترنتی فعال در کشور، امنیت نسبی داشته‌اند.

بهتر است بدانید کلاهبرداری اینترنتی و هک کردن یک فروشگاه اینترنتی بارها در کشورهای مختلف رخ داده است. پس حتما مساله امنیت را در وبسایت‌تان مهم بدانید. پیش‌بینی پهنای باند نیز کار دیگری است که تیم آی.‌تی بیشتر فروشگاه‌ها بویژه زمان حراجی‌ها آن را به‌ عهده دارد.

ایجاد خبرنامه‌های الکترونیکی و پیامک‌های انبوه که به‌صورت خودکار برای عموم فرستاده می‌شود، بهترین نوع تبلیغات برای خریداران اینترنتی است. همچنین بنرهای خیابانی و تبلیغات تلویزیونی برای آشنایی قشر میانسال به بالا با کالاها مناسب است. در مورد فروش کالاهایی همچون لباس که مخاطب سخت‌تر آن را از طریق اینترنت می‌خرد، تخفیف و مطمئن کردن فروشنده از برند معتبر حرف اول را می‌زند.

در آخر یک پشتوانه مالی خوب بعلاوه تیمی حرفه‌ای می‌تواند روند بزرگ شدن یک فروشگاه اینترنتی را در یک بازه زمانی بسیار کمتر از حالت عادی به سرانجام برساند. ایده‌هایی مثل آمازون و eBay که از معروف‌ترین فروشگاه‌های اینترنتی هستند، به نام کسی ثبت نشده و می‌توان از ایده‌های جهانی در بازار داخلی با تغییراتی جزئی و کلی الهام گرفت و موفق بود.

آرش پارساپور / کلیک (ضمیمه یکشنبه روزنامه جام جم)