ازدواج به سبک ادارات دولتی

«باید شرایطی را فراهم کنیم که کارکنان دستگاه‌های دولتی شرایط ازدواج را باهم فراهم کنند چرا که بهتر است کارمندان یا کارکنانی که در یک اداره با هم هستند و شرایط ازدواج مناسب دارند حتما ازدواج کنند.» این گفته‌های تازه و البته جالب مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی ازدواج و تعالی خانواده وزارت ورزش و جوانان است که به عنوان راهکاری برای افزایش ازدواج در جامعه مطرح کرده است؛ در حالی که کارشناسان معتقدند ازدواج نکردن جوانان تا بخش زیادی به استقلال‌طلبی آنها مربوط می‌شود.
افزایش سن ازدواج و به تبع آن بحرانی شدن موضوع ازدواج جوانان، موضوعی است که در سال‌های اخیر بسیار به آن پرداخته شده اما هرگز راهکاری عملی برای برون رفت از آن اجرایی نشده و مسئولان همچنان صحبت از برنامه‌های روی کاغذ برای تقویت ازدواج میان جوانان می‌کنند.
بهمن بهمنی، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی ازدواج و تعالی خانواده وزارت ورزش و جوانان گفت: «یکی از دلایل کاهش ازدواج ممکن است مسائل اقتصادی و فقر باشد ولی ما شاهد ازدواج افراد کم درآمد هستیم. ۸۰ درصد طلاق‌ها در یکی از مناطق مرفه تهران رخ می‌دهد.»
او سپس به آمار مجردهای شاغلان دستگاه‌های دولتی اشاره کرد و گفت: «آمار مجردان در دستگاه‌های دولتی بسیار زیاد است چرا که ترس و نگاه غلط در خصوص ازدواج وجود دارد که ما در این راستا اقدام کردیم تا دستگاه‌های مختلف تسهیلات ازدواج و مشوق‌های ازدواج را تا سال آینده فراهم کنند. باید شرایطی را فراهم کنیم که کارکنان دستگاه‌های دولتی شرایط ازدواج را باهم فراهم کنند چرا که بهتر است کارمندان یا کارکنانی که در یک اداره با هم هستند و شرایط ازدواج مناسب دارند ازدواج کنند.»

راهکارهای دولت برای تسهیل ازدواج

یکی از کارهایی که دولت برای تسهیل ازدواج در شرف انجام آن است، راه‌اندازی مراکز تخصصی مشاوره قبل ازدواج است. مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و تعالی ازدواج و خانواده وزارت ورزش و جوانان با اشاره به اینکه اکنون مشوق‌ها و تسهیلات ازدواج در دستگاه‌های دولتی برای مجردان صورت گرفته تا زمینه ازدواج فراهم شود گفت: «در خصوص مراکز تخصصی ازدواج تعرفه‌ها مصوب دولت بوده و بین ۳۳ تا ۳۵ هزار تومان است. همچنین ما شاهد اقدام مناسبی در قم، اصفهان و گرگان بودیم که خیرین تفاهم‌نامه‌ای با بانک‌ها بستند تا طی ۱۲ ساعت آموزش رایگان ازدواج بتوانند وام دریافت کنند.»
بهمنی شرایط راه‌اندازی مراکز مشاوره را اینطور اعلام کرد: «آیین‌نامه راه‌اندازی مراکز تخصصی ازدواج می‌گوید افرادی که ۳۵ سال به بالا و متاهل باشند می‌توانند برای دریافت مجوز اقدام کنند. از طرفی حسن‌شهرت براساس عرف و ۵ سال سابقه فعالیت درحیطه مشاوره خانواده از اموری است که در راه‌اندازی مراکز مشاوره ازدواج به صورت تخصصی مدنظر قرار می‌گیرد.»
او با اشاره به اینکه افرادی که می‌خواهند مراکز مشاوره تخصصی تاسیس کنند باید ابتدا از سازمان نظام روانشناسی مجوز مرکز دریافت کنند و همچنین ۵ سال سابقه فعالیت داشته باشند، ادامه داد: «در راستای مراکز مشاوره تخصصی ازدواج دو تایید و دو امضا در خصوص مجوز صادر می‌شود که یکی از آنها از سوی سازمان نظام روانشناسی و دیگری وزارت ورزش و جوانان است در حقیقت اگر امضای سازمان نظام روانشناسی نباشد قابلیت اجرایی ندارد.»
او افزود: «هدف ما زمینه‌سازی ترویج فرهنگ ازدواج‌های سالم و آسان است و از مجموع 50 مرکز تخصصی مشاوره 25 مرکز در تهران و مابقی در استان‌ها ست.» بهمنی با بیان اینکه یکی از برنامه‌های ما تشکیل مجمع ملی خیرین ازدواج است که هدف خیرین و هماهنگی‌های آنها تشکیل خانواده است، گفت: «خیرین قرار است علاوه بر کمک‌های خرید جهیزیه، شرط مشاوره قبل از ازدواج را هم بگذارند و این موضوع در استان‌های اصفهان، قم و سمنان در حال پیگیری است.»

وجود زنان ازدواج نکرده، مشکل آینده کشور

اما در کنار همه کارهایی که دولت می‌تواند انجام دهد و در کنار همه راهکارهای موجود باز هم آمار ازدواج پایین است و به نظر می‌رسد هرکاری هم انجام شود، این آمار بالا نمی‌آید.
مدیرکل دفتر پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی، فرهاد اقطار گفته: «سال گذشته اعلام کردند طلاق در کشور ما کاهش می‌یابد و علت آن کم شدن ازدواج است. در سال 91 تعداد طلاق‌ها حدود 829 هزار مورد بود اما در سال 92 به 774 هزار مورد کاهش یافته بود. طلاق طی چند سال آینده دیگر مشکل کشور ما نیست و معضل پیش رو آمار بالای زنان ازدواج نکرده است. در واقع شاید شرایط ازدواج برای میلیون‌ها نفر فراهم نشود.»
اقطار با بیان اینکه سرمایه‌های اجتماعی در کشور کاهش یافته، گفت: «متاسفانه ما به شبکه‌های اجتماعی پناهنده شدیم و این شبکه‌ها به‌تدریج جایگزین ارتباطات اجتماعی می‌شوند. ما باید قبول کنیم که یک‌سری آسیب‌ها در قالب فضای مجازی شکل گرفته و روابط اجتماعی در حال کاهش است.»

استقلال‌خواهی باعث بالا رفتن سن ازدواج

تاثیرات شبکه‌های اجتماعی بر روابط خانوادگی و همین‌طور تاثیرش در افزایش یا کاهش طلاق، چیزی است که این روزها زیاد درباره آن صحبت می‌شود. به‌طور کلی علل مختلفی برای کاهش ازدواج و افزایش طلاق معرفی می‌شود؛ بسیاری از کارشناسان معتقدند یکی از دلایل کاهش ازدواج، مشکلات اقتصادی جوانان است.
اما دکتر بهرام بیات، جامعه‌شناس و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران معتقد است بالا رفتن سن ازدواج در کشور ارتباطی با مسائل اقتصادی ندارد: «اگر دختر و پسر به یکدیگر علاقه‌مند باشند و با حداقل امکانات زندگی خود را شروع کنند، مسائل اقتصادی برای آنها جزو اولویت‌های اول برای ازدواج قرار نمی‌گیرد.»
او مسائل اجتماعی و فرهنگی را یکی از دلایل بالا رفتن سن ازدواج در کشور دانست و گفت: در حال حاضر تغییر در سبک زندگی خانواده‌ها، فرهنگ‌سازی و آموزش مهارت زندگی توسط خانواده‌ها به جوانان دیر صورت می‌گیرد و افراد بین 25 تا 30 سال می‌توانند به پختگی لازم جهت ازدواج دست یابند.»
بیات با بیان این مطلب که سوادآموزی در کشور باعث بالا رفتن سن ازدواج می‌شود، خاطرنشان کرد: «در گذشته خانواده‌ها دختران و پسران خود را از دوران نوجوانی و به صورت تجربی و عملی برای زندگی مشترک آماده می‌کردند ولی امروزه و در حال حاضر سوادآموزی فرزندان تا حداقل مدرک لیسانس باعث به تعویق افتادن ازدواج و تشکیل زندگی مشترک در آنها شده است.»
این جامعه‌شناس، استقلال خواهی بعد از ازدواج را یکی دیگر از علل بالا رفتن سن ازدواج در کشور دانست و ادامه داد: «امروزه چشم‌انداز دختر و پسر پس از ازدواج، داشتن زندگی مشترک مستقل است و از زندگی با خانواده یکدیگر طفره می‌روند و این باعث می‌شود که جوانان برای داشتن زندگی مستقل و به دست آوردن امکاناتی مانند مسکن و ماشین مستقل تلاش کنند و سن آنها برای ازدواج بالا برود. در گذشته اگر دختر و پسر مهارت زندگی مشترک را نداشتند یا نداشتن امکانات اولیه مانع از ازدواج آنها می‌شد، با زندگی مشترک کنار خانواده این مهارت را به‌طور تجربی کسب می‌کردند و بعد از چند سال زوج مستقل می‌شدند یا حتی تا آخر عمر خود در کنار خانواده زندگی می‌کردند.»
بیات معتقد است: «به‌طور کلی زندگی و تشکیل زندگی مشترک بر پایه خرید و فروش نیست که بتوان گفت کمبود مسائل اقتصادی مانند نداشتن مسکن، ماشین و کار با درآمد کم مشکل ساز و داشتن آن باعث خوشبختی می‌شود اما اگر نوع نگرش جوانان و خانواده‌های آنان برای تشکیل زندگی مشترک مربوط به مسائل اقتصادی و مادیات باشد، همین مسئله می‌تواند بهانه‌ای برای به تعویق افتادن ازدواج در کشور شود.»
پس به نظر می‌رسد تغییر در سبک زندگی جوانان و بالا رفتن توقعات‌شان از زندگی مشترک تنها منوط به خواسته‌های اقتصادی نیست و جوانان امروز، آزادی عمل بیشتری در ازدواج می‌خواهند (قانون)

*انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی در «جام جم سرا» لزوماً به معنای تایید یا رد محتوای آن نیست و صرفاً به قصد اطلاع کاربران بازنشر می‌شود.