روزگار سخت حیوانات در سیرک​های غیراستاندارد

ماجرای مرگ شیرها از این قرار است که سیرک پرشین قصد انتقال به شهرستان بوکان برای اجرای نمایش را داشت، یک قلاده شیر باردار این سیرک اقدام به زایمان می‌کند که به‌دلیل درون‌زایی سه توله‌اش مرده به دنیا می‌آیند و دقایقی بعداین شیر بر اثر عفونت می‌میرد، در این شرایط شیر نر نیز تحمل نداشت و بر اثر سکته تلف می‌شود تا روزگار سپری شده آنها در پشت میله‌های قفس سیرک پایانی تلخ داشته باشد. اتفاقی ناگوار که شاید در انتظار دیگر حیواناتی باشد که در سیرک‌ها و باغ‌وحش‌های کشور نگهداری می‌شوند.

این اولین و آخرین باری نیست که خبری از شرایط نامناسب نگهداری حیوانات و آزار و اذیت آنها در سیرک‌ها و باغ‌وحش‌های شهر‌های مختلف کشور مطرح می‌شود. از انتشار تصاویر حیواناتی که در باغ‌وحش بابلسر رنج می‌کشند تا نجات خرسی که مدت‌ها در قفس یک و نیم متری اسیر بود و در هر نمایش دیواره مرگ، زجر می‌کشید و شرایط نامناسب نگهداری حیوانات در سیرک ائل گلی تبریز که با دستور مدیرکل حفاظت محیط‌زیست آذربایجان شرقی برچیده شد گرفته تا پلمب سیرک قهرمانی شیراز در سفر به شهر کرج که نمونه‌‌ نادر و رو به انقراض خرس یقه‌دار بلوچی را به پریدن از حلقه‌های فلزی وادار کرده بودند در کنار تصاویر شرایط وخیم نگهداری شیر‌های تلنبار شده این سیرک روی هم در قفسی تنگ در سفر به جزیره قشم اعتراض های زیادی را همراه داشت. اینها همگی بیانگر روزگار سخت حیوانات اسیر در پشت میله‌های باغ‌وحش‌ها و سیرک‌های کشور است.

نظارتی وجود ندارد

رئیس انجمن حمایت از حیوانات با بیان این‌که بارها درباره شرایط اسفبار باغ‌وحش‌ها و سیرک‌های کشور صحبت شده است به جام‌جم می‌گوید: متاسفانه هیچ ارگانی بر نحوه فعالیت این مکان‌ها نظارتی نمی‌کند، این در حالی است که باغ‌وحش‌ها با مجوز شهرداری‌ها راه‌اندازی می‌شوند و وظیفه نظارت بر نحوه فعالیت سیرک‌ها نیز برعهده سازمان حفاظت محیط‌زیست است.سیدجاوید آل‌داوود می‌افزاید: شرایط نگهداری حیوانات در سیرک‌ها و باغ‌وحش‌ها مطلوب نیست و هر بار که اتفاقی برای این حیوانات می‌افتد باعث پیگیری و حساسیت رسانه‌ها می‌شود، ولی پس از گذشت مدتی همه چیز به فراموشی سپرده می‌شود و باز همان اتفاقات تکرار می‌شود.

وی معتقد است: طی این سال‌ها انجمن‌های غیردولتی حمایت از حیوانات برای رسیدگی به وضع حیواناتی که در سیرک‌ها و باغ‌وحش‌های کشور نگهداری می‌شوند پیگیری‌های زیادی کرده اند،اما چون از نظر قانونی مسئول اصلی این موضوع وارد عمل نمی‌شود، اتفاق خاصی نمی‌افتد.

به گفته آل‌داوود نحوه نگهداری، نوع تغذیه، کار و روش‌های آموزشی حیوانات در سیرک‌ها صحیح و مطلوب نیست و در سیرک‌ها در حالی با استفاده از روش‌های قدیمی‌حیوانات را برای آموزش آزار می‌دهند که روش‌های تربیتی حیوانات در دنیا تغییر کرده است. رئیس انجمن حمایت از حیوانات، شرایط حمل و نقل حیوانات در سیرک‌ها را مطلوب نمی‌داند و با بیان این‌که در هرکدام از مراحل انتقال و نگهداری این حیوانات باید مجوز‌هایی توسط نهادهای قانونی نظارتی صادر شود، تصریح می‌کند: برای انتقال یک حیوان از شهری به شهر دیگر به مجوز قرنطینه سازمان دامپزشکی نیاز است و سازمان محیط‌زیست باید بر حیواناتی که در سیرک‌ها نگهداری می‌شوند نظارت کند، اما این‌که آیا سیرک‌ها این مجوزها را دریافت می‌کنند، مشخص نیست.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان البرز نیز از پلمب سیرک قهرمان در این استان خبر می‌دهد و درباره وضع سیرک‌ها می‌گوید: متاسفانه امروزه سیرک‌ها محل حیوان آزاری شده است و باید به سمت و سویی حرکت کنیم که حیوانات را در فضاهای دائم ‌مثل پارک یا باغ حیات وحش نگهداری کنیم و این یک شبه به دست نمی‌آید؛ باید قدم‌ها برداشته شود و به تدریج این افراد توجیه شوند که حیوانات را نباید در سیرک به کار گرفته و در شرایط نامناسب نگهداری کنند.

حسین محمدی در گفت‌وگو با مهر می‌افزاید: من نیز مانند دوستداران حیات وحش با نفس سیرک مخالفم، اما تا زمانی که مجوز این فعالیت داده می‌شود، ملاک برپایی رعایت ضوابط و استانداردهاست.افزایش آمار آزار و اذیت حیوانات و جان دادن آنها در پشت میله قفس‌های سیرک‌ها و باغ‌وحش‌ها، طی ماه‌های اخیر اعتراض جمعی از دوستداران محیط‌زیست و حیات‌وحش کشور را نیز به‌دنبال داشت و آنها در نامه‌ای سرگشاده به رئیس‌جمهور خواستار درج نام ایران در فهرست کشورهایی که حیوانات را از سیرک حذف کرده‌اند، شدند. به گفته آنان از بُعد اخلاقی سیرک حیوانات در کشورهای زیادی منسوخ شده است و اسارت حیوانات در شرایط نامناسب و جابه‌جایی آنها، تنبیه، گرسنگی، خستگی، استرس و از طرفی تاثیر خشونت رفتاری با این حیوانات بر تماشاچی که جمعی از آنان را خردسالان تشکیل می‌دهند عواملی هستند که در دنیای امروز نمی‌توان نام «تفریح» بر آن نهاد. در همین حال معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در اظهار نظری از نبود امکان تعطیلی یک شبه تمام سیرک‌های کشور خبر می‌دهد و می‌گوید: بسیاری از گونه‌های موجود در سیرک‌ها از گونه‌های وارداتی هستند و نمی‌توانند به طبیعت بازگردند و هیچ‌یک از باغ‌وحش‌ها نیز به نگهداری آنها علاقه‌ای ندارند، ولی لازم است در قوانین و استانداردهای سیرک‌ها و باغ‌وحش‌های سراسر کشور تجدید نظر و ضوابط سختگیرانه‌تری اعمال شود.

حکمت قاسم خانی ‌/‌ جام‌جم