شبیه غذا؛ محصولات غذایی که شبیه‌سازی شده‌اند

لورل و هاردی قایقی را کرایه و به اقیانوس سفر می‌کنند. در مسیر با مجرم خطرناکی مواجه می‌شوند که برای فرار به قایق آنها نیاز دارد و... .

در قسمتی از این فیلم، لورل و هاردی می‌خواهند برای این مجرم غذا تهیه کنند، در حالی که مواد غذایی لازم را برای تهیه این غذا ندارند. آنها تصمیم می‌گیرند با هرچه دم دستشان است غذایی برایش بپزند و خلاصه این که از بند کفش غذایی می‌پزند که ظاهر خوبی دارد و طعم این غذا رضایت مجرم را هم تامین می‌کند. در حقیقت این دو هنرمند در این ماجرا به معلم بزرگشان چاپلین اقتدا کرده‌اند که در فیلم «جویندگان طلا» به علت گرسنگی مجبور می‌شود کفش‌هایش را بپزد. او با اشتها کفش‌های پخته شده را می‌خورد و بند کفش‌هایش را هم همچون اسپاگتی خوشمزه‌ای نوش جان می‌کند.

صنایع غذایی در مسیر شبیه‌سازی

به نظر می‌رسد صنایع غذایی نیز به شیوه‌ای مشابه از ترفندهایی برای شبیه‌سازی مواد غذایی استفاده می‌کند. منظور از مواد غذایی شبیه‌سازی شده مواد غذایی‌ای است که از نظر ترکیب، شبیه مواد غذایی اصلی است، اما در حقیقت از مواد متفاوتی برای تهیه آنها استفاده شده است. یکی از نگرانی‌های مصرف‌کنندگان درباره شبیه‌سازی مواد غذایی، اطمینان از مجاز بودن آن است. مصرف‌کننده حق دارد از مواد به کار رفته در ساخت محصول یا فرآورده غذایی که می‌خرد اطلاع داشته باشد.

از نکتار که از ترکیب طعم‌دهنده، رنگ مصنوعی و شکر ساخته شده و طعم آبمیوه می‌دهد، می‌توان به عنوان نمونه بارز مواد غذایی شبیه‌سازی شده البته مجاز نام برد.

ممکن است محصول شبیه‌سازی شده از نظر شکل ظاهری، طعم و رنگ و بویی شبیه محصول اصلی باشد، اما در ساخت این فرآورده از مواد دیگری استفاده شده و این محصول براساس ویژگی‌های مواد طبیعی ساخته شده است. با این حال عرضه مواد غذایی شبیه‌سازی شده باید با ملاحظات و اطلاع‌رسانی شفاف به مصرف‌کننده همراه باشد.

دکتر علی رافع، عضو هیات علمی پژوهشکده علوم و صنایع غذایی در گفت‌وگو با جام‌جم در این باره می‌گوید: در زمینه استفاده از انواع افزودنی‌ها در صنایع غذایی باید به این نکته توجه داشت که اگر این افزودنی در برچسب محصول مشخص نشده باشد به عنوان یک ماده غیرمجاز معرفی می‌شود و در این شرایط به علت آگاه نبودن مصرف‌کننده این کار غیرقانونی تلقی می‌شود.

وی می‌افزاید: در نوشیدنی‌ها و نکتارها باید درصد میوه مورد استفاده در تهیه این فرآورده‌ها مشخص شود. در این صورت دیگر نمی‌توان گفت محصولی جایگزین محصول دیگر شده است و در واقع هیچ شبهه‌ای برای مصرف‌کننده وجود نخواهد داشت، اما اگر تولید این فرآورده‌ها به گونه‌ای باشد که مشخص نشود فرآورده‌ای نکتار، آبمیوه یا نوشیدنی است این شبیه‌سازی و به نوعی تقلب محسوب می‌شود. وی درباره این که آیا ماجرای استفاده ار روغن پالم در لبنیات نیز شبیه‌سازی بوده است این طور می‌گوید: استفاده از روغن پالم در فرآورده‌های لبنی مانند شیر و ماست در هیچ شرایطی مجاز نیست. در شیر خشک نوزادان از روغن پالم استفاده می‌شود، اما در شرایطی که روغن پالم با روغن‌های سویا و آفتابگردان ترکیب شده و نسبت چربی اشباع و غیراشباع آن در حد طبیعی حفظ شود، می‌توان از روغن پالم در شیرخشک استفاده کرد، اما حتی در این شرایط نیز اگر روی بسته‌بندی محصول استفاده از چربی اشباع عنوان نشده باشد مجاز به فروش محصول نخواهند بود.

دکتر رافع با تاکید بر لزوم فرهنگسازی در زمینه برچسب موادغذایی نیز می‌افزاید: باید در برچسب محصولات غذایی جدول تغذیه‌ای و میزان کالری ذکر شده باشد. همچنین باید این برچسب دربردارنده اطلاعاتی درباره ترکیب و مشخصات محصول باشد. علاوه بر این اطلاعات ثبت شده در برچسب محصول باید مورد تائید اداره استاندارد و تغذیه قرار گیرد.

فرانک فراهانی‌جم / گروه دانش