طلسم ساخت باغ موزه دفاع مقدس مشهد بالاخره شکست

سال 76 بود که اولین زمزمه‌ها برای ساخت این باغ‌موزه در مشهد بر سر زبان مسئولان افتاد و درست همان زمان دبیرخانه کنگره شهدای خراسان نیز کارش را آغاز کرد. با این حال 9 سال طول کشید تا این ایده به‌طور جدی مورد اقبال قرار گیرد.

سال85 ، شورای دوم شهر مشهد با ایجاد باغ‌موزه دفاع مقدس در مشهد موافقت کرد و با هبه زمینی به مساحت 3000 متر در اطراف منطقه جبل‌النور در منطقه کوهسنگی مشهد، به بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان، دو ماه به این بنیاد فرصت داد تا نقشه‌ها و طرح‌های خود را برای ساخت این باغ‌موزه به شورای شهر ارائه کند و بنای باغ‌موزه را نیز ظرف مدت یک ماه به پیشرفتی معادل 30 درصد برساند.

در عمل اما هیچ اتفاقی نیفتاد و همه چیز یک سال دیگر بلاتکلیف ماند تا این‌که شورای شهر برای بار دوم در شانزدهم دی ماه 86 مصوبه دیگری را به تصویب رساند که به موجب آن ده هزار متر زمین دیگر در ضلع جنوبی پارک کوهسنگی، در نزدیکی آموزشگاه ثامن الائمه(ع) نیروی انتظامی و محدوده مجتمع «آیه‌ها»ی سپاه پاسداران، برای ساخت این مجتمع اختصاص یافت.

باز هم اتفاقی نیفتاد تا این‌که سال 89 استاندار طی نامه‌ای از رئیس‌جمهور وقت، تقاضای مجوز برای هزینه‌کرد باغ‌موزه را خواستار شد و به این ترتیب 15 میلیارد تومان به این اکار اختصاص یافت. هرچند این اعتبار نیز گره‌گشای این مشکل نشد، زیرا مسئولان مجتمع آیه‌ها به‌دلیل اختلاف زیاد با متولیان ساخت باغ‌موزه، حاضر به واگذاری زمین خود نشدند و این اختلافات تا روز رفتن صلاحی از استان، به قوت خود باقی ماند و راه به جایی نبرد.

فروزان‌مهر، استاندار جدید هم با وجود تاکید بر ساخت این باغ‌موزه با توجه به تجربه ساخت باغ‌موزه در استان‌های کرمان و فارس، در عمل کاری از پیش نبرد تا این‌که اردیبهشت سال گذشته صدای اعتراض سردار کارگر، رئیس جدید بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس بلند شد و عنوان کرد: خراسان رضوی اکنون تنها استانی است که تکلیف زمین پارک‌موزه دفاع مقدس در آن پس از 15 سال هنوز مشخص نشده است. در حالی که تکلیف زمین پارک موزه دفاع مقدس در همه استان‌های کشور تعیین شده و پارک موزه بیش از ۹۰ درصد استان‌ها به مرحله احداث یا بهره‌برداری رسیده است.

ارتش هم زمینش را نداد

البته در آخرین روزهای حضور سیدمحمد پژمان، شهردار مشهد نیز توافق‌نامه‌ای صورت گرفت تا زمین میدان تیر ارتش که قرار بود به شهرداری واگذار شود، به‌عنوان مکان ساخت باغ‌موزه دفاع مقدس، در اختیار بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس قرار گیرد؛ توافقی که آن هم به‌دلیل انصراف ارتش از دادن زمین یادشده به شهرداری، عملی نشد.

سردار اکبر نجاتی، رئیس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان درباره دلیل عملیاتی نشدن واگذاری آخرین زمین به جام‌جم می‌گوید: این واگذاری از اساس دارای اشکالاتی است که در حیطه پاسخگویی من نیست، اما آنچه می‌توان گفت این‌که ظاهرا ارتش از ابتدا نیز تمایلی به واگذاری این زمین نداشت، زیرا بعد از توافقات واگذاری زمین، مسئولان ارتش حتی از برچیدن برج دیدبانی و سیم خاردارها نیز خودداری کرده و وعده زمانی دیگری را می‌دادند.

وی می‌افزاید: برای به سرانجام رساندن وضع این باغ‌موزه چاره‌ای نداشتیم و باید کار واگذاری زمین را نهایی می‌کردیم و به همین دلیل وارد گفت‌وگو با شهردار جدید مشهد شدیم و وی نیز سه اولویت جدید پیش روی ما قرار داد.

در همین حال فرمانده قرارگاه عملیاتی شمال شرق کشور درباره انصراف ارتش از واگذاری زمین به شهرداری می‌گوید: شهردار پیشین مشهد در حالی برای دریافت زمین میدان تیر پادگان لشکر 77 و واگذاری آن برای ساخت باغ‌موزه دفاع مقدس سخن به میان آورد که این زمین همچنان در تملک ارتش و آستان قدس است و قصد واگذاری آن را نیز نداریم.

امیر سرتیپ علی جهانشاهی با بیان این‌که ما از ابتدا نیز نیت واگذاری نداشتیم و بنا بود این زمین را فقط برای بهره‌برداری بیشتر در امور و فضای شهری در اختیار شهرداری قرار دهیم، در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: وقتی زمین متعلق به ماست و قصد واگذاری آن را نداریم، معنایی ندارد شهرداری و بنیاد حفظ آثار درباره آن تصمیم‌گیری کنند، بنابراین توافق‌نامه‌ای که وضع شده، از ابتدا یکطرفه و از نظر ما بدون ارزش بود.

قفلی که «فعلا» شهردار باز کرده

تا اواخر بهمن سال گذشته تمام تعاملات و رایزنی‌ها در زمینه اختصاص زمینی برای باغ‌موزه دفاع مقدس در خراسان رضوی به جایی نرسید تا این‌که شهردار جدید مشهد اوایل اردیبهشت امسال موافقت کرد 20 هکتار از زمین‌های پارک ملی کال چهل‌بازه را به این موضوع اختصاص دهد.

شهردار مشهد در این‌باره به جام‌جم می‌گوید: تا روز آزادسازی خرمشهر به بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس فرصت داده‌ایم تا نسبت به جذب سرمایه‌گذار و آغاز عملیات اجرایی در این زمین اقدام کند.

سیدصولت مرتضوی با بیان این‌که مهلت زیادی از زمان داده شده، نمانده است، می‌افزاید: شهرداری از نظر قانونی هیچ وظیفه‌ای در قبال ایجاد، ساخت و سرمایه‌گذاری برای احداث باغ‌موزه دفاع مقدس ندارد، با این حال حفظ ارزش‌های دفاع مقدس برای استانی که بعد از پایتخت بیشترین شهید را تقدیم کرده است، از واجبات می‌دانیم.

وی تاکید می‌کند: البته هیچ سندی را به نام این بنیاد نخواهیم زد و اگر تا مدت زمان مورد نظر این کار به سرانجام نرسد، اشکال کار از خود آنها خواهد بود و ما نیز زمین یادشده را بازپس خواهیم گرفت.

وی با نقد تصمیمات گذشته در مورد واگذاری زمین‌های مختلف برای ایجاد باغ‌موزه دفاع مقدس در استان می‌گوید: هیچ‌کدام از واگذاری‌های قبلی بر پایه و اصول منطقی نبود، زیرا در هیچ‌کدام از موارد ذکر شده اصول اولیه قرارداد اعم از زمان، زمین و بودجه مشخص نشده بود.

منتظر همت بنیاد حفظ آثار هستیم

رئیس شورای اسلامی شهر مشهد نیز در حاشیه یکی از جلسات شورای شهر به جام‌جم می‌گوید: جای تردید نیست که این انتخاب با توجه به وسعت زمین، بهترین انتخاب است و شهرداری برای این واگذاری سنگ‌تمام گذاشته است.

محمدکمال سروی‌ها می‌افزاید: شهرداری و شورای شهر وظیفه خود را بخوبی انجام داده‌اند و متولیان ساخت این باغ‌موزه نیز باید همت کنند و بر توافقات انجام شده در این زمینه صحه بگذارند.

به گفته وی، ساخت موزه‌ای با چنین عظمت، باید با همکاری دولت و تزریق بودجه‌های کلان از پایتخت انجام شود و شهرداری و شورای شهر با وجود نداشتن کوچک‌ترین وظیفه‌ای در این زمینه، به اختصاص زمین مبادرت کردند، بنابراین متولیان بنیاد حفظ آثار نیز باید قدر این فرصت را دانسته و به ساخت سریع این باغ‌موزه اقدام کنند.

البته سردار کارگر اوایل اردیبهشت ماه و به‌دنبال واگذاری زمین کال چهل‌بازه برای ساخت این باغ‌موزه اعلام کرده بود که ساخت پارک‌موزه دفاع مقدس خراسان رضوی را به‌طور قطع تا پنج سال دیگر تمام می‌کنیم و زائران و مجاوران مشهد تا سال ۱۴۰۰ می‌توانند از این مجموعه بازدید کنند.

این آخرین وعده یک مقام مسئول در مورد احداث باغ‌موزه دفاع مقدس در خراسان رضوی بود که البته فرصت چندانی برای اجرای آن نمانده است و باید نشست و دید آیا این فرصت نیز همانند دیگر فرصت‌ها از دست خواهد رفت یا از آن به بهترین نحو بهره‌برداری خواهند کرد.

البته شواهد و قرائن موجود نشان می‌دهد عملیات ساخت باغ‌موزه دفاع مقدس گرچه دیرتر از موعد، اما روی همین زمین انجام خواهد شد، به طوری که سردار کارگر هم شروع ساخت را از زمان تحویل، «شش ماه دیگر» اعلام کرده است.خراسان بزرگ با 23 هزار شهید، دومین استان بعد از تهران بود که بیشترین شهید را تقدیم دفاع مقدس کرد.

مهدی عسکری ‌/‌ جام‌جم مشهد