روان شکافی

پرخوری عصبی

یکی از اختلالاتی که بین برخی افراد به چشم می‌خورد پرخوری عصبی است. فرد مبتلا به پرخوری عصبی بر رفتار غذا خوردن خود کنترل ندارد و حجم زیادی غذا را می‌خورد، و از آن سو دچار عذاب وجدان می‌شود و کارهایی از قبیل استفراغ عمدی، استفاده شدید از ملین‌ها، رژیم غذایی‌ سخت و ورزش‌های سنگین را از خود نشان می‌دهد.

کد خبر: ۶۶۶۰۸۳

این افراد دوره‌های پرخوری کنترل نشده را نیز تجربه می‌کنند و حتی با این‌که سیر هستند، اما باز هم اقدام به خوردن می‌کنند و اغلب وعده‌های غذایی آنها هم تعداد بیشتری دارد و هم حجم بالاتری را در بر می‌گیرد. این افراد غذای خود را به صورت تعمدی بالا می‌آورند.

علاوه بر عوامل جسمانی و فشارهای اجتماعی عواملی مانند افسردگی و اضطراب، خشم و تنهایی، عزت نفس پایین و احساس ناتوانی در کنترل زندگی می‌توانند شدت بروز این مشکل را افزایش دهد.

برای رفع پرخوری عصبی درمان‌های ترکیبی توصیه می‌شود. یعنی در صورت لزوم هم از دارو استفاده شود و هم درمان‌های روانشناختی.

یکی از روش‌های درمان غیردارویی درمان شناختی است. در این روش برای حل این اختلال لازم است تا نگرش فردی که این رفتار را از خود بروز می‌دهد مورد بررسی قرار گیرد. گام اول، مشخص کردن تعداد و نوع رفتار است.

یعنی فرد باید بنویسد که پس از پرخوری چه رفتارهایی را از خود نشان می‌دهد و هر کدام از این رفتارها را چند بار در طول روز یا هفته تکرار می‌کند. در گام دوم به هدف از بروز رفتار پرداخته می‌شود و آنچه روی آن تاکید بسیار می‌شود اصلاح شیوه رسیدن به هدف در فرد مبتلا به پرخوری عصبی است.

گام سوم، تهیه فهرست رسیدن به اهداف است: یعنی اگر هدف لاغری و تناسب اندام است، لازم است تا فهرستی از راه‌های رسیدن به این هدف را مشخص کنید. در این مرحله مهم‌ترین نکته لحاظ‌کردن زمان رسیدن به هدف است که هم منطقی باشد و هم به اندازه‌ای دیر نباشد که فرد منصرف شود.

گام چهارم، افزایش آگاهی است که در آن اطلاعات کاملی در خصوص عوارض استفراغ تعمدی و استفاده بیش از حد از ملین‌ها و ورزش‌های غیراصولی و همچنین فواید استفاده از راه‌های مفید به فرد داده می‌شود.

گام پنجم کنترل حمله‌های خوردن است و به فرد آموزش داده می‌شود که در زمان‌هایی که بشدت پرخوری از خود نشان می‌دهد از تنفس عمیق شکمی استفاده کند و با چشمان بسته حدود سه تا پنج دقیقه تمرکز کند و به مباحث مرحله آگاهی فکر کند. علاوه بر آن استفاده از تکنیک‌های حواس‌پرتی مانند شمارش اعداد معکوس یا نام بردن اسامی گل‌های مختلف نیز می‌تواند حواس فرد را از خوردن افراطی پرت کند.

گام ششم، تمرین گفت‌وگوی درونی است که از فرد خواسته می‌شود که جملات امیدبخش و کنترل‌کننده‌ای را در ذهن خود تکرار کند. بهتر است که این تمرینات همراه با پیاده‌روی باشد و فرد در حین انجام پیاده روی جملات امیدبخش را در ذهن خود مرور کند. آخرین تمرین، تصویرسازی قبل از خواب است که در آن فرد چند نفس عمیق می‌کشد و خود را در حالت شایسته تصور می‌کند.

دکتر مهرنوش دارینی - روان‌شناس و مشاور