جز برای شقایق‌ها نخوان چرا که کلاغ‌ها کاری جز قار قار بلد نیستند

ده‌نمکی در آغاز این برنامه با اشاره به مستند فقر و فحشا گفت: در این مستند ما سیاست گذاری‌ها را متهم کرده‌ایم؛ چرا که سیاست اصلی نظام مبارزه با فاصله طبقاتی و آسیب‌های اجتماعی است؛ ولی در این مستند دیدیم که عکس سیاست‌های اصلی نظام در کشور عمل شده است. در واقع این مستند نقد از درون بود و به همین دلیل دیدیم که میلیون‌ها نفر فقر و فحشا را تماشا کردند.

کارگردان «معراجی‌ها» با بیان اینکه برخی از دوستان‌مان به مستند فقر و فحشا اعتراض داشته‌اند، اظهار داشت: به آنها گفتم که خودتان در خطبه‌ها همیشه گفته‌اید که اقتصاد اسلامی، عدالت اجتماعی و.... دارای شرایطی است ولی چون مصداقی برایشان نداشته اید، کشور دچار این مشکلات شده و نتیجه‌اش مستند فقر و فحشا می‌شود.

ده نمکی با بیان اینکه این مستند نهیب جدی به آسیب اجتماعی و فاصله طبقاتی زد، تصریح کرد: آن زمان با بسته شدن نشریه جبهه و همچنین بسته شدن نشریه ای دیگر آن هم توسط جناح دیگر سیاسی، دیگر نتوانستم در عرصه مکتوب کار کنم، حتی مدتی هم به کار کشاورزی در خارج از تهران مشغول بودم.

وی در همین زمینه افزود: البته بعد از مدتی با تغییر ذائقه مخاطبان از رسانه‌های دیداری به شنیداری، به عرصه سینما و به ویژه سینمای جنگ وارد شدم.

کارگردان «معراجی‌ها» با بیان اینکه اسکات پیترسون که نویسنده‌ای آمریکایی است، از چند سال قبل درباره ایران تحقیق کرده و اتفاقات آن را رصد می کند، اظهار داشت: وی به من گفته بود که روی ماهیت جنگ کار می کند و حتی در جشنواره های فیلم فجر ما نیز حضور پیدا کرده و نکته جالب اینجاست که به سینمای ما برای نوع پرداختن به سینمای جنگ انتقاد هم دارد.

وی اضافه کرد: پیترسون می‌گفت که همه دنیا می‌داند که صدام به کشور شما تجاوز کرده؛ در حالی که جریان سینمای شما ضدجنگ است و حتی خودش عنوان می‌کرد که آمریکایی اگر فیلم ضدجنگ می‌ساختند درباره کشوری مانند ویتنام بوده که خودشان به آن حمله کرده‌اند.

کارگردان «معراجی ها» تصریح کرد: این نویسنده آمریکایی عکس شهید آوینی و حاج بخشی را در اتاق خانه اش دارد؛ ببینید یک آمریکایی چطور شرق شناسی و به ویژه ایران شناسی می کند؛ وی اعتقاد دارد نوایی که از بلندگوهای ماشین حاج بخشی پخش می‌شد موتور محرک رزمنده‌ها بود نه ماشین جنگی و می گفت که سینمای شما می‌خواهد ادای اسپیلبرگ را در بیاورند و مثلاً سرباز رایان بسازد؛ با این حال نگاه کنید ما چگونه با شهید آوینی و حاج بخشی برخورد کرده‌ایم و آنها چطور.

ده نمکی با بیان اینکه پیترسون عنوان کرده که بعد از فیلم اخراجی ها متوجه شدیم که اگر دوباره تجاوزی به کشور ایران شود، نسل جوان مقاومت خواهند کرد، گفت: در سفر آخری که به ایران داشت وی کتابی به من داد که روی جلد آن نوشته بود شمشیرها مرا در بر بگیرید، این همان حرف امام حسین (ع) است، این مسئله نشان می دهد که آنها مطالعات دقیقی را در حوزه ایران شناسی و اسلام شناسی انجام می‌دهند.

وی افزود: در همه جنگ‌ها متفقین و متحدین داریم در حالی که در جنگ ایران و عراق آنها همگی یکی شده بودند و علیه ما می‌جنگیدند؛ با این حال حتی یک وجب از خاک ایران هم کم نشد. در کتاب های تاریخ دوره راهنمایی می‌بینیم که زمانی نصف دنیا متعلق به ایران بود ولی کم کم بخش هایی از آن به علت بی کفایتی پادشاهان از دست رفت؛ در حالی که در جنگ تحمیلی این اتفاق نیفتاد، حالا درست است که با رزمندگان مان اینگونه برخورد کنیم؟

کارگردان «معراجی‌ها» گفت: متأسفانه رزمندگان مان در جامعه مظلوم هستند و نوع برخوردمان باعث این اتفاق شده است؛ البته در معراجی ها این مظلومیت را نشان داده‌ام. زمانی که رزمندگان‌مان از جبهه ها بازگشتند تفکرات لیبرالیستی بر آنها حاکم شد و به همین دلیل شاهد اینگونه اتفاقات هستیم.

ده نمکی با بیان اینکه بعد از امضای قطعنامه توسط امام خمینی میلیون‌ها آدم به مناطق جنگی رفتند و در عملیات مرصاد شرکت کردند، بیان داشت: چون در طول دفاع مقدس کار فرهنگی درستی در کشور انجام نشده بود و طبیعتاً نتوانست روحیه دفاع را در جوانان ایجاد کند؛ امام در آن دوران اعلام کرده بودند که ایران با 20 میلیون جوان باید 20 میلیون تفنگدار داشته باشد، در حالی که می‌دیدیم به دلیل عدم کار فرهنگی این مسئله محقق نشده بود.

وی با بیان اینکه عدم انجام کارهای فرهنگی در آن دوران باعث شده که امروز زنگ خطر فرهنگی به صدا در آید، تصریح کرد: اگر آمارهایی که درباره طلاق، آسیب‌های اجتماعی، اعتیاد و ... ارائه می شود، درست باشد، نتیجه عملکرد جناح‌های چپ و راست سیاسی است و باید به این مسئله رسیدگی شود، به عبارت دیگر زمانی باید این دو گروه دعواهای خود را کنار گذاشته و به نتیجه اقدامات خود بپردازند.

کارگردان «اخراجی ها» با بیان اینکه قطعاً نگرانی هایی که در اول انقلاب وجود داشته باید ادامه پیدا کند، بیان داشت: متأسفانه کسانی که مردم را دعوت به اسلام و انجام کارهای مرتبط با آن می کردند، خودشان به حرف شان عمل نکرده‌اند و همین باعث شده که ایران به جامعه کوچک اروپایی تبدیل شود.

وی با اشاره به شعر «اسلام به ذات خود ندارد عیبی، هر عیب که هست از مسلمانی ماست»، گفت: عده‌ای می‌گویند که مردم پای کار نیستند، در حالی که مردم در دفاع مقدس، تحریم‌ها، جنگ اقتصادی و حتی انصراف از یارانه‌ها هم شرکت کرده‌اند، بنابراین مردم مان هیچ مشکلی ندارند و مسئله نوع عملکرد مسئولین است که باید مورد نقد قرار گیرد.

ده نمکی با بیان اینکه هیچ تبلیغی برای رسوایی صورت نگرفت، با این حال فروش خوبی داشت، افزود: عده‌ای می‌خواستند معراجی‌ها را ضدجنگ و شعارزده معرفی کنند و حتی عنوان می‌کردند که این فیلم جنگ را تحریف کرده است، با این حال دیدیم که مردم از این فیلم استقبال کردند؛ چرا که فطرت مشترک انسان‌ها باعث می‌شود افراد جامعه دور هم جمع شوند و باید از این فطرت‌ها صحبت کرد.

وی گفت: متاسفانه عده ای می گفتند مردم جنگ را قبول ندارند ولی دیدیم که وقتی فیلمی در عرصه جنگ ساخته شود، مردم از آن استقبال خواهند کرد. در واقع مردم پای حرف جنگ ایستاده‌اند و این مسئله را از آن خود می‌دانند.

ده نمکی افزود: در رسوایی حرف‌های علما را به دیالوگ تبدیل کردم و دیدیم که این فیلم هم مورد استقبال قرار گرفت؛ چرا که هر وقت حرفی بزنیم که با فطرت انسان ها مشترک باشد، چه در عرصه سینما و چه در عرصه رسانه‌های مکتوب و حتی برنامه‌های گفتگومحور تلویزیونی، مورد استقبال قرار می‌گیرد.

کارگردان «معراجی‌ها» با بیان اینکه تعجب می کنم از عده ای که منطقی به تصویر کشیدن جبهه را برنمی تابند، ادامه داد: نگاه تک بعدی به جنگ باعث دلسردی مخاطب از سینمای جنگ می‌شود، مخاطبان سینما با رزمندگان و شهدا زندگی کرده‌اند و باید عنوان کرد که در جنگ نیز زندگی عادی جریان داشته و باید این مسائل را در فیلم‌هایمان نشان دهیم.

وی گفت: اگر اعتقاد داریم که جبهه کارخانه آدم سازی است که فردی مانند مجید سوزوکی در آن به شهادت می رسد و اگر اینگونه نبود فردی که آن دوران نوارفروش بوده الان سی دی فروش شده است. اگر کسی به جبهه اعتقاد داشته باشد اثری که می‌سازد به ضدخودش تبدیل نمی شود، ولی اگر اینگونه نباشد و افراد فرصت طلب بخواهند در این عرصه کار کنند، آثارشان بر ضدخودشان عمل خواهد کرد.

کارگردان «معراجی ها» با بیان اینکه رهبری از مردم خواستند به صورت چریکی در عرصه فرهنگ کار کنند، ادامه داد: مگر مسئولین فرهنگی رسالت دیگری دارند که رهبری این درخواست را کرده اند، همیشه سعی کرده ام در حوزه فرهنگ کاری متفاوت نسبت به دیگران انجام دهم و اعتقاد دارم یکی از بخش هایی که در این حوزه به آن اجحاف شده ، تاریخ مقاومت آزادگان است.

وی افزود: آزادگان قهرمانان اصلی ما به شمار می روند و باید درباره آنها صدها جلد کتاب نوشته شود؛ چرا که این قشر از رزمنده‌ها انقلاب را در اردوگاه های عراقی صادر کردند ولی متأسفانه بعد از بازگشت به کشور، حتی نسبت به سایر رزمندگان نیز مظلوم واقع شده‌اند.

ده نمکی با بیان اینکه صدام در طول فاصله حمله آمریکا به کشورش، چند جلد کتاب درباره اسرای خود نوشت، ادامه داد: در حالی که ما چنین کاری نکردیم؛ البته با اسرای عراقی در ایران با مهربانی رفتار می شد ولی با اسرای ایرانی اینگونه نبود؛ به همین دلیل در وهله اول به صورت فردی و بعد به صورت گروهی روی فرهنگنامه آزادگان کار کردم و برای این فرهنگ نامه 7 هزار ساعت مصاحبه گرفتیم و متون صلیب سرخ را ترجمه کردیم؛ متأسفانه برای رونمایی از این کتاب مقام رسمی ای حاضر نشد.

وی ادامه داد: بعد از نوشتن کتاب توسط صدام برای اسرای عراقی رهبری مسئولین فرهنگی را بازخواست کردند، با این حال کتابی که درباره فرهنگنامه آزادگان نوشتم، هنوز در آرشیوها خاک می خورد.

ده نمکی گفت: آمریکایی ها در حال حاضر می خواهند از اسلام و ایران به صورت آگاهانه رمزگشایی کنند؛ به همین دلیل که دیگر مستقیم به دوران دفاع مقدس و اسلام حمله نمی کنند؛ در واقع آنها شرق شناسی خود را قوی کرده اند، چرا که دیدند انقلاب اسلامی با حمله نظامی، جنگ اقتصادی و تحریم و ... از بین نمی رود و می خواهند با شناخت نقاط قوت و ضعف ما در عرصه فرهنگ، برای جنگ با ایران برنامه ریزی کنند.

وی ادامه داد: آنها متوجه شدند که اگر مستقیم به فرهنگ و مقدسات مردم حمله کنند، مردم حرف های دیگرشان را قبول نخواهند کرد، به همین دلیل است که حتی درماه محرم از شبکه های ماهواره ای اذان پخش می کنند. به عبارت دیگر شناخت از درون اسلام کار اصلی آنها است چرا که می خواهند با این شناخت به دین مان حمله کنند.

کارگردان «معراجی ها» اضافه کرد: آمریکایی ها می خواهند حساسیت مردم را نسبت به اسلام و فرهنگ بومی از بین ببرند؛ چرا که می بینیم داستان بسیاری از فیلم های سینمایی مان همان داستانی است که در سریال های شبکه های ماهواره ای وجود دارد.

ده نمکی با اشاره به «اخراجی ها 2» گفت:در این فیلم یکی از وقایعی که در اردوگاه های عراقی وجود داشت،به تصویر کشیدم؛ در واقع در سال 1364 یکی از هواپیماهای ایرانی ربوده شد و مسافران آن به اردوگاه های عراقی برده شدند که این مسئله در فیلم به تصویر کشیده شده بود.

وی گفت:اسرای سایر کشورها با ذلت زندگی می کردند ولی آنها در فیلم هایشان اسرای خودرا با عزت نشان می‌دهند، حال وقتی اسرای ما در عراق با عزت زندگی کرده اند چرا ما این مسئله را در فیلم هایمان نشان ندهیم.

کارگردان «معراجی ها» اظهار داشت: افتخارم این است که یکی از پرفرش ترین فیلم های تاریخ سینمای ایران درباره اسارت و آزادگی است.

ده نمکی با بیان اینکه فقر سوژه را در سینما قبول ندارم، تصریح کرد: اگر تاریخ را بخوانیم متوجه ایده‌های فراوان برای فیلم سازی می شویم، باید به جوان ها حق دهیم چرا که آنها هیچ اطلاعی از وقایع قبل از انقلاب ندارند و به همین دلیل است که وقتی آنها مستند از تهران تا قاهره را می بینند، عنوان می کنند که پدرانشان برای انجام انقلاب اسلامی کار اشتباهی انجام داده‌اند.

وی با بیان اینکه بودجه فیلم 300 برابر با چند سال بودجه فرهنگی کشورمان است، بیان داشت: حال می خواهیم با ساخت چند فیلم به مقابله با 300 برویم، باید در حوزه فرهنگ نظام و دولت سرمایه گذاری های فراوانی انجام دهند و به عقیده شهید آوینی کسانی باید در این حوزه وارد شوند که به کار در آن اعتقاد داشته باشند.

کارگردان رسوایی ادامه داد : من معتقدم حکیم در سینمای غرب نسبت به سینمای ما بیشتر است یعنی آنها با اندیشه «ماتریکس» تولید می‌کنند. اینجا نگاه‌ها کاسب‌کارانه است. کسی مثل جواد شریفی راد خود سوژه است که وارد سینما می‌شود و اگر می‌دید امکانات نیست امکانات خلق می‌کرد. چقدر امکانات در این حوزه فراهم کرده‌ایم؟ برای ما ساخت فیلم جنگی سخت‌تر از خود جنگ است در صورتی که در فیلمم نزدیک بود این اتفاق برای خودم بیفتد.

ده نمکی در پایان سخنان خود از فیلم سینمایی «چ» به عنوان تاریخ دفاع مقدس یاد کرد و افزود: ما اگر می‌خواهیم ظرفیت‌ها را آزاد کنیم باید بستر را فراهم کنیم. مردم را به دیدن فیلم خوب حاتمی‌کیا دعوت می‌کنم و باید به حاتمی کیا از قول شهید آوینی بگویم که جز برای شقایش ها نخوان چرا که کلاغ ها کاری جز قار قار بلد نیستند.(تسنیم)