همه پشت سر حشمت مهاجرانی

جدا از تمام لابی‌ها و رایزنی‌ها در انتخاب سرمربی تیم ملی که به دلیل اهمیت و جایگاهش نمی‌توان آن را منحصر به فدراسیون فوتبال ایران دانست، ‌باید یک مربی نیز توانایی‌ها و ویژگی‌های منحصر به فردی داشته باشد که بتواند در راس تیم ملی کشورش، بانی اقدامات خوب و ماندگاری برای فوتبال ملی شود.

جدا از مرحوم پرویز دهداری که همه بدرستی از او به‌عنوان معلم اخلاق فوتبال ایران یاد می‌کنند و توانست تحولی خاص را در سطح فوتبال ملی با میدان دادن به بازیکنان جوان، مستعد و با اخلاق به‌وجود آورد، حشمت مهاجرانی را باید سرآمد مربیان ملی دانست؛ کسی که برای نخستین بار در زمان او تیم ملی هم به المپیک مونترال 1976 راه یافت و هم با شایستگی مجوز حضور در جام جهانی 1978 آرژانتین را به‌دست آورد. فوتبال ایران همچنین در زمان حضور او یک بار نیز سال 1976 برای سومین بار قهرمان جام ملت‌های آسیا شد تا از آن سال تا به امروز در حسرت این جام در تلاش و تکاپو باشد.

این مربی که متولد 1314 در مشهد است، در زمان بازیگری در تیم استقلال (تاج سابق) توپ زد و در بیست و هفت سالگی فوتبال را کنار گذاشت تا رویکرد به مربیگری را مورد توجه قرار دهد. به همین منظور او در دوره‌ای سه ماهه در کشور ژاپن شرکت کرد تا اصول مربیگری را از مربیان بزرگ آن زمان فرا بگیرد. مهاجرانی در بازگشت به ایران به سرمربیگری تیم فوتبال جوانان ایران رسید و موفق شد چهار بار این تیم را به مقام قهرمانی در آسیا برساند. او سپس به دستیاری فرانک اوفارل در تیم ملی بزرگسالان رسید تا با تجربه کار دو ساله با این مربی، مهیای تصدی تیم ملی شود. تیم ملی سال 1354 (76 میلادی) با پیروزی بر کویت در فینال، قهرمان جام ملت‌های آسیا شد و به فاصله کمی بعد از این رقابت‌ها به المپیک مونترال صعود کرد. حسن ختام کار مهاجرانی نیز در تیم ملی فوتبال صعود به جام جهانی آرژانتین بود. او بعد از انقلاب اسلامی به امارات رفت تا پس از سال‌ها کار و زندگی در این کشور، سال 1385 برای همیشه به ایران بازگشته و تجاربش را به جوانان منتقل کند.

از دیگر مربیان ایرانی که البته نه به صورت طولانی و بلندمدت سرمربی تیم ملی بوده‌اند، باید از مرحوم محمد رنجبر، مرحوم پرویز دهداری، حسن حبیبی، محمود یاوری، منصور پورحیدری، علی پروین، محمد مایلی‌کهن، امیر قلعه‌نویی، منصور ابراهیم‌زاده، علی دایی، افشین قطبی و علیرضا منصوریان نام برد که در سطح تیم ملی بزرگسالان و تیم امید ایفای نقش کرده‌اند. جدا از آن که تیم ملی با علی پروین قهرمان بازی‌های آسیایی 1990 پکن شد و منصور پورحیدری نیز توانست همین عنوان را در بازی‌های آسیایی 1998 بانکوک تایلند تکرار کند و حسن حبیبی نیز موفق شد سال 1358، تیم ملی امید را به المپیک 1980 مسکو برساند (بازی‌هایی که با تحریم ایران، در آن شرکت نکردیم)، تیم ملی با مرحوم پرویز دهداری نیز به مقام سوم جام ملت‌های آسیا در سال 1988 رسید تا با توجه به مسائلی که در رابطه با حضور در بازی‌های آسیایی 1986 سئول به‌وجود آمد و کناره‌گیری چند نفر از بازیکنان باتجربه و باسابقه‌، مرحوم دهداری با میدان دادن به جوانانی همچون زرینچه، عابدزاده، نامجو مطلق، سیروس قایقران و... تیم را دو سال بعد به کسب مقام سومی جام ملت‌های آسیا برساند. البته نباید ناگفته بماند که مرحوم دهداری سال 1350 نیز عهده دار هدایت تیم ملی شد و تیم را نیز راهی مرحله نهایی بازی‌های المپیک 1972 مونیخ کرد، اما به دلیل اختلاف نظر با مرحوم رنجبر دستیارش کنار کشید تا تیم ملی با این مربی در المپیک حاضر شود.