چهارشنبه شب گذشته، دکتر روحانی مهمان اهالی هنر بود تا هم سخن و درد دل آنها را بشنود و هم دیدگاهها و رویکرد دولت یازدهم به این قشر فرهیخته و مؤثر را تبیین کند.
از حواشی این دیدار میگذریم و به اختصار به برخی فرازهای سخنان رئیسجمهور میپردازیم.
١) «تقسیم هنرمندان به هنرمندان ارزشی و غیرارزشی بیمعناست» این یکی از فرازهای مهم سخنان ایشان در جمع هنرمندان بود.
سخنی که با این جمله مورد تاکید قرار گرفت که «هنر همیشه خوب است، چون هنر، همان خوبی است».
این سخنان، پرسشهای متعددی را به ذهن متبادر میسازد.آیا از نظر رئیسجمهور اساسا چیزی بنام ارزش و غیرارزش وجود ندارد؟ آیا هر اثر هنری، به صرف هنر بودن، ارزشی است؟ و یا هنر غیر ارزشی را اساسا نباید هنر دانست؟
اگر جناب دکتر روحانی اشارهای میکردند که بشود از آن گزینه سوم را برداشت کرد، نگرانی برطرف میشد و سوء تفاهمی بوجود نمیآمد، هرچند باب مباحث نظری بازبود! اما آنچه ممکن است از سخن رئیسجمهور برداشت شود، خصوصا با توجه به این جمله که «هنر همیشه خوب است، چون هنر همان خوبی است» این است که آقای دکتر روحانی هر اثر هنری را ارزشی میدانند!
آیا این نظر تداعیکننده نگاه پرمساله و غیردینی «هنر برای هنر» در مقابله با «هنر مفید» نیست؟ نظری که هنر را همچون خدایی میداند که باید فقط به خاطر خودش پرستش شود و نباید از آن انتظار سود و منفعت داشت و در راستای هدفی قرار گیرد. طرفداران این نظر که مکتب پارناس را پایهگذاری کردند هنر و زیبایی را هدف نهایی میدانستند که بالاترین هدف هستند و نمیتوانند وسیلهای برای رسیدن به اهداف دیگر شوند. یکی از جملات معروف پیروان این مکتب عبارتست از: «هنر برای هنر به معنی هنری آزاد و فارغ از هرگونه نگرانی و دلمشغولی بجز زیبایی.»
بر این اساس تکلیف آثار هنری ضداسلامی، ضدبشری و ضدایرانی در حوزه سینما، موسیقی و ادبیات که خصوصا در سالهای اخیر رو به فزونی گذاشته است، چه میشود؟ آیا آثاری مثل «٣٠٠» یا «بدون دخترم هرگز» ارزشی است؟ کاریکاتورهای علیه پیامبر اسلام یا شعر و موسیقیهای علیه ائمه اطهار یا صدها اثر هنری ضداخلاقی که در دنیا تولید میشود، چطور؟ تردیدی نیست که رئیسجمهور نه این آثار را ارزشی میداند و نه تولیدکنندگان آنها را مستحق تقدیر؛ پس چرا بگونهای سخن گفته میشود که امکان برداشتهای سوء را فراهم بیاورد؟
٢) جناب دکتر روحانی در دو جا ازسخنان خود به کارکنان دولت (قاعدتا کارمندان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که میتواند به بقیه کارمندان نیز تعمیم یابد) تعریض داشتند! از جمله دردفاع از انجمنهای صنفی، که آنها را از کارمندان یک وزارتخانه «بیشتر عاشق ایران و کشور» توصیف کردند.
در اینکه بسیاری از اهالی هنر و اعضای انجمنهای صنفی عاشق ایران هستند تردیدی نیست، اما اینکه کارکنان دولت را تخفیف بدهیم تا اهالی هنر را تعظیم کرده باشیم جای تامل است!
ضمن اینکه از این سخنان بوی شانه خالی کردن دولت از وظایف و مسئولیتهای جدی خود در عرصه فرهنگ و هنر استشمام میشود. وظایف و مسئولیتهایی که قانون اساسی متوجه حاکمیت کرده که قوه مجریه هم بخش مهمی از آن است.
«ایجاد محیط مساعد برای رشد فضائل اخلاقی براساس ایمان و تقوی و مبارزه با تمام مظاهر فساد و تباهی» از وظایف دولت جمهوری اسلامی است که در اصل سوم قانون اساسی به آن تصریح شده است.
همچنین اصل هشتم قانون اساسی «دعوت به خیر، امر به معروف و نهی از منکر» را وظیفهای همگانی و متقابل دانسته که «برعهده مردم نسبت به یکدیگر، دولت نسبت به مردم و مردم نسبت به دولت» میباشد.
٣) پایان بخش این سطور، مروری بر نگاه امام راحل و بنیانگذار جمهوری اسلامی، حضرت امام خمینی(ره) است به هنر.
ایشان در سال پایانی عمر با برکت خویش طی پیامی به هنرمندان، نگاه ناب اسلامی به هنر را بیان کردند تا برای همیشه تکلیف این موضوع را روشن کرده باشند. این سخنان را میخوانیم تا نسبت سخنان رئیسجمهور محترم را با آن پیدا کنیم، بویژه اینکه ایشان خود در این دیدار از امام تجلیل و به نقش معظمٌله در گسترش هنر پس از انقلاب اسلامی اشاره کردند.
«تنها هنری مورد قبول قرآن است که صیقلدهنده اسلام ناب محمدی ـ صلیاللّه علیه و آله و سلم ـ اسلام ائمه هدی ـ علیهمالسلام ـ اسلام فقرای دردمند، اسلام پابرهنگان، اسلام تازیانه خوردگانِ تاریخِ تلخ و شرمآور محرومیتها باشد. هنری زیبا و پاک است که کوبنده سرمایهداری مدرن و کمونیسم خونآشام و نابود کننده اسلام رفاه و تجمل، اسلام التقاط، اسلام سازش و فرومایگی، اسلام مرفهین بیدرد و در یک کلمه «اسلام آمریکایی» باشد.
هنر در مدرسه عشق نشاندهنده نقاط کور و مبهم معضلات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، نظامی است... .
و هنرمندان ما در جبهههای دفاع مقدسمان اینگونه بودند تا به ملأ اعلا شتافتند. و برای خدا و عزت و سعادت مردمشان جنگیدند؛ و در راه پیروزی اسلام عزیز تمام مدعیان هنر بیدرد را رسوا نمودند.»
مهدی فضائلی
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
بازگشت ترامپ به کاخ سفید چه تاثیری بر سیاستهای آمریکا در قبال ایران دارد؟
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
رضا جباری: درگفتوگو با «جام جم»:
بهتاش فریبا در گفتوگو با جامجم: