عوارض پس از درمان علت اصلی شکایت از پزشکان

براساس آماری که سازمان نظام پزشکی منتشر کرده تعداد این افراد کم هم نیست، زیرا در سال 91 در 198 دادسرای انتظامی سازمان نظام پزشکی کشور 4800 پرونده تشکیل شده است، این در حالی است که هرساله تعدادی از بیماران نیز برای رسیدن به حق و حقوق خود روانه دادسراهای عمومی و انقلاب کشور می‌شوند، به همین دلیل باید گفت تعداد آنها به طور قطع بیش از 5000 نفر است.

براساس قانون، رسیدگی انتظامی به تخلفات صنفی شاغلان حرف پزشکی بر عهده سازمان نظام پزشکی است و برای اجرای این قانون بجز دادسراهای نظام پزشکی و عمومی انقلاب 200 هیات بدوی و 35 هیات تجدید نظر نیز در دادسراهای نظام پزشکی کشور فعال است.

سال گذشته در کل کشور 4800 شاکی به دادسراهای انتظامی سازمان نظام پزشکی کشور مراجعه کرده و تشکیل پرونده دادند. در این میان دلیل مراجعه 60 درصد از آنها بروز عارضه بعد از اقدام درمانی ثبت شده است.

مجوز برای تبلیغات پزشکی

18 درصد شاکیان سال گذشته دادسراهای انتظامی را افرادی تشکیل دادند که علیه پزشکانی که اقدام به تبلیغ‌های بدون مجوز کرده بودند، شکایت کردند.

علی فتاحی، استاد دانشگاه شهید بهشتی و معاون انتظامی سازمان نظام پزشکی در این باره به جام‌جم می‌گوید: ما معتقدیم عملکرد مثبت پزشکان برای آنها باید تبلیغ باشد، ولی به هر حال پزشکان نیز می‌توانند برای خدماتی که ارائه می‌کنند، تبلیغ کنند فقط محتوای تبلیغات آنها باید از سوی کارشناسان نظام پزشکی مجوز بگیرد و شماره آن را در آگهی خود منتشر کنند.

چهار درصد شاکیان پزشکان را افرادی تشکیل می‌دهند که از رفتار پزشکان و کادر درمانی بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها رضایت نداشته‌اند و حدود 3 درصد شکایت‌های صورت گرفته نیز به دلیل دریافت تعرفه نامتعارف و زیرمیزی بوده است.

به گفته معاون انتظامی سازمان نظام پزشکی، مواردی که به آن اشاره شد از شاخص‌ترین دلایل شکایت‌های مردم از پزشکان و کادرهای درمانی بوده است.

نکته‌ای که در این میان می‌توان به آن اشاره کرد این است که یکی از دلایل افزایش خطاهای پزشکی در کشور این است که پزشکان ترجیح می‌دهند براساس نتایج مراکز پاراکلینیکی (مثل آزمایشگاه، رادیولوژی و ...) نظر بدهند و دیگر کمتر پزشکی تمایل به معاینه بالینی بیماران خود دارد، به همین دلیل این روزها بیشتر بیماران از این گله دارند که پزشکان برای حرف زدن با آنها در مورد بیماری‌شان وقت نمی‌گذارند.

بیشترین شکایت از پزشکان عمومی و دندانپزشکان

53 درصد از 4800 پرونده‌ای که سال گذشته در دادسراهای انتظامی سازمان نظام پزشکی تشکیل شد مربوط به بیمارانی است که به صورت سرپایی درمان شده‌اند، 47 درصد باقیمانده را نیز افرادی تشکیل می‌دهند که در مراکز درمانی بستری بوده‌اند.

فتاحی درباره بیشترین پزشکانی که از آنها شکایت شده، عنوان می‌کند: بیماران سرپایی بیشترین شکایت را از پزشکان عمومی و دندانپزشکان داشته‌اند، اما باید توجه داشت که در این میان دو فاکتور تعداد پزشک و فراوانی اقدامات درمانی نیز تاثیرگذار است، زیرا حدود 70 درصد جامعه پزشکی کشور را پزشکان عمومی و دندانپزشکان تشکیل می‌دهند.

درباره شاکیانی که در مراکز درمانی بستری شده‌اند نیز باید گفت که 70 درصد آنها از رشته‌های جراحی شکایت داشته‌اند و 30 درصد باقیمانده نیز افرادی بوده‌اند که از پزشکان رشته‌های داخلی شکایت کرده‌اند.

بیشترین متخصصان رشته‌های جراحی که بیماران از آنها شکایت داشته‌اند، جراحان عمومی، ارتوپدها و متخصصان زنان بوده‌اند. این در حالی است که معاون انتظامی سازمان نظام پزشکی تاکید می‌کند فراوانی اقدمات درمانی آنها در این آمارگیری تاثیرگذار بوده است.

محکومیت 40 درصدی پزشکان

بررسی و رسیدگی به 4800 پرونده‌ای که سال گذشته در دادسرای انتظامی سازمان نظام پزشکی تشکیل شد حاکی است که رای‌های صادر شده در 40 درصد از پرونده‌های مطرح شده به محکومیت پزشکان منجر شده و 60 درصد پزشکان نیز تبرئه شده‌اند.

افزون بر این 74 درصد پزشکانی که سال گذشته در دادسرای انتظامی سازمان نظام پزشکی مقصر شناخته شدند، توبیخ شده، 10 درصد آنها از طبابت محروم و 16درصد نیز تذکر شفاهی گرفته‌اند.

فتاحی درباره تفاوت رسیدگی به پرونده‌های پزشکی در دادسراهای انتظامی نظام پزشکی و دادسراهای عمومی و انقلاب می‌گوید: تفاوت در نتیجه رای‌های صادر شده در دادسراهای عمومی و انقلاب است. اگر شاکی ادعایش را ثابت کند دیه و خسارت مالی دریافت می‌کند.

این درحالی است که به گفته معاون انتظامی، در دادسراهای عمومی و انقلاب نیز بر اساس آمار سال گذشته 40 درصد پزشکان محکوم شده‌اند. به نظر او شکایت‌هایی که در دادسراهای انتظامی سازمان نظام پزشکی مطرح می‌شود برای پزشکان هزینه بیشتری دارد، زیرا شکایت در پرونده آنها ثبت شده و می‌ماند، ولی افرادی که در دادسراهای دیگر طرح شکایت می‌کنند فقط دیه دریافت می‌کنند.

باید یادآور شد که براساس قانون، بیمارانی که قصد مطرح کردن شکایت دارند، باید حداکثر تا یک سال بعد از وقوع عارضه به دادسراهای انتظامی سازمان نظام پزشکی مراجعه کنند، زیرا در صورت سپری شدن زمان بیشتر به شکایت بیماران رسیدگی نخواهد شد، این درحالی است که گذشت زمان در دادسراهای عمومی و انقلاب ملاک طرح شکایت نیست.

تهران بیشترین شاکی را دارد

چندی پیش رئیس کمیسیون پزشکی قانونی استان تهران از افزایش10 درصدی خطاهای پزشکی در تهران سخن به میان آورد.

براساس آماری که غلامعلی جعفری به آن اشاره کرد در سال 90 به حدود 2100 شکایت و در سال 91 نیز به حدود2300 شکایت در کمیسیون پزشکی قانونی تهران رسیدگی شده است.

هرچند که تاکنون آماری از نیمه نخست سال 92 منتشر نشده، اما کارشناسان با توجه به افزایش 25 درصدی شکایت‌ها در سال 91 پیش‌بینی می‌کنند که آمارها در این حوزه امسال به طور قطع افزایش خواهد داشت.

معاون انتظامی سازمان نظام پزشکی درباره این‌که کدام شهر بیشترین میزان شکایت‌ها را دارد، بیان می‌کند: تهران بیشترین شکایت‌ها را در این خصوص به خود اختصاص داده است، البته باید به این نکته هم توجه داشت که جراحی‌های سنگین در پایتخت و بیشتر شهرهای دیگر انجام می‌شود.

سیستم بازرسی و نظارت لنگ می‌زند

برخی‌ها دلیل بروز خطاهای پزشکی در کشور را پایین بودن تعرفه‌های پزشکی می‌دانند. به اعتقاد این افراد پزشکان برای کسب درآمد مجبور می‌شوند، بیماران را در زمان کوتاه‌تری معاینه کنند، این درحالی است که این کار پزشکان با سوگندنامه آنها مغایرت دارد.

در این میان گروهی نیز انگشت اتهام را به سمت بیمارستان‌ها و سیستم نظام درمان گرفته و ادعا می‌کنند، خدمات پاراکلینیکی و تشخیصی بیمارستان‌ها مناسب نیست یا بروکراسی که در بیمارستان‌ها رواج داد سبب می‌شود پرونده بیمار در زمان مناسب به دست پزشکان نرسد.

علی کائیدی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با اشاره به این‌که رسیدگی به پرونده‌های پزشکی باید سرعت بیشتری بگیرد، در گفت‌و‌گو با جام‌جم می‌افزاید: رسیدگی به همه پرونده‌های قضایی باید سرعت بگیرد، زیرا اکنون شاکیان زمان زیادی را در دادسراها سپری می‌کنند.

وی ادامه می‌دهد: سیستم بازرسی و نظارت در کشور ما ضعیف اجرا می‌شود و وقتی بازرسی و نظارت در کار نباشد، آمار خطا نیز افزایش پیدا می‌کند.

با توجه به این‌که به اعتقاد کارشناسان، سیستم بازرسی و نظارت در کشورمان مناسب عمل نمی‌کند و یکی از مشکلات بیماران هنگام طرح شکایت زمانبر بودن این پروسه است، مسئولان باید با به کار گرفتن نیروی بیشتر شرایط را برای رسیدگی بهتر به نیازهای شهروندان آماده کنند. این درحالی است که برخی شهروندان نیز آن‌طور که باید و شاید به حقوق خویش آگاه نبوده و هنگام بروز مشکل زمان زیادی را صرف یافتن راهکار قانونی می‌کنند.

مهدی آیینی - گروه جامعه