اینترنت مرزها را برداشته است

کارآفرینی در حوزه فناوری و البته هر بخش دیگری، همان قدر که جذاب و دلفریب است به همان میزان هم می‌تواند شکننده و مایوس‌کننده باشد. هر چقدر یک ایده سود‌ده و پولساز باشد می‌تواند زیانده هم باشد. در حقیقت، کارآفرینی حرکت بر لبه یک پرتگاه است که هر لحظه از آن با ریسک بالایی روبه‌روست. تنها راه عبور از این پرتگاه، پشتکار و تلاش و تبدیل تهدیدها به فرصت است. اما شرایط محیطی و فضای کسب و کار منطقه‌ای نیز در موفقیت یا شکست این کسب و کارهای مبتنی بر اینترنت بی‌تاثیر نیستند.

سراغ پژمان دشتی‌نژاد، یکی از کارآفرینان و فعالان حوزه فناوری اطلاعات در کشور سوئد رفتیم تا برایمان از تفاوت‌ها و تجربه خود از کار در حوزه آی‌تی در اروپا بگوید. پژمان فوق‌لیسانس کامپیوتر را از سوئد گرفته و در همان کشور شرکت 46 گوزن را برپا کرده است. پژمان حدود یک‌سال در دفتر شرکت گوگل در ایرلند نیز کار کرده و فرصت ملاقات با موسسان این غول جستجوگر اینترنتی یعنی اریک اشمیت و لری پیج را از نزدیک داشته است.حاصل گفت وگوی ما با پژمان دشتی​نژاد را پیش رو دارید.

چرا به جای ایران، کشور سوئد را برای راه اندازی کسب و کار دانش‌بنیان خود انتخاب کردی؟

در حقیقت از آنجا که به یک سیستم روتین و منظم عادت کرده‌ام، دوست داشتم تمام تمرکزم را روی هسته اصلی کار و اجرای آن بگذارم و کمتر به دنبال مسائل حاشیه‌ای باشم؛ موضوعی که کمتر در ایران بخصوص در کار گروهی به چشم می‌خورد.

به نظر شما چه تفاوتی بین فضای تجارت آی‌تی ایران و کشورهای غربی مثل همان سوئد که در آن زندگی می‌کنی وجود دارد؟

باید اذعان کنم فضای کارآفرینی حوزه دیجیتال در ایران به سمت و سوی خوبی در حال حرکت است. زیرساخت‌ها بهتر شده‌ است، مثل سرعت اینترنت یا پرداخت آنلاین بانکی به مراتب راحت‌تر و در دسترس‌تر شده است. سیستم پستی بهتر از سال‌های پیشین است و من چشم‌انداز خوبی برای فضای کارآفرینی ایران می‌بینم، اما بعضی از حلقه‌های زنجیر این اکوسیستم یا وجود ندارد یا به بقیه متصل نیست و هماهنگی ندارد. مثلا سرمایه‌گذار خطرپذیر وجود ندارد و اگر هم پیدا شود صرفا در حد اسم است. از سویی، آنچه در حال حاضر اعتقاد دارم در فضای استارتاپ ایران دارای کمبود بسیار زیادی است، نبود یا کمبود بسیار زیاد اطلاعات پیرامون فضای کارآفرینی نوین دنیاست. این امر نیازمند آموزش‌های جامع کوتاه‌مدت خارج از فضای دانشگاه و برگزاری مراسم مختلف است تا شخص جوان کارآفرین با روش‌ها، نحوه تفکر و اجرای یک کارآفرین خارج از کشور آشنا شود و طبیعتا بهتر است این مهم توسط کسانی انجام شود که خود کارآفرین هستند یا تجربه کارآفرینی داشته‌اند. پس یک مبحث آموزش داریم. مبحث دیگر آن است که کارآفرین‌ها باید از یکدیگر یاد بگیرند و متاسفانه چه در فضای وب و چه در فضای آفلاین، موقعیت‌های بسیار اندکی در ایران وجود دارد که به کارآفرینان موفق اجازه صحبت و اشتراک تجربیات داده شود. هر دوی این موارد آموزش و اشتراک تجربیات، هم روی فضای مجازی و هم مراسم‌ کارآفرینی نیازمند همت خود جوانان ایران زمین و طبیعتا نیازمند زمان است.

کمی از ایده دانش‌بنیان خودت بگو. 46elks چیست و چه خدمتی ارائه می‌دهد؟

استارتاپ من در حقیقت یک پلتفرم (API) متن باز در فضای ابری است که مشتری‌ها اعم از یک شرکت کوچک تا یک سازمان بزرگ می‌توانند برنامه کامپیوتر، موبایل یا نرم‌افزار تحت وب خود را به این سرویس وصل کنند و داده‌هایی از قبیل صوت، پیامک متنی و چند رسانه‌ای را به افراد مورد نظر خود ارسال کنند. فرق 46 گوزن با شرکت‌های ارسال کننده پیامک‌های انبوه در این است که آنها سفارش مشتری را از وی می‌گیرند و پیام مورد نظر وی را ارسال می‌کنند؛ در حالی که ما در واقع بستری را در اختیار مشتری قرار می‌دهیم که به کمک آن می‌تواند راس ساعتی خاص پیامک بفرستد، پیغام ضبط شده پخش کند و هر کاری که دوست دارد انجام دهد. به عبارت دیگر، ما نقشی در محتوای سفارش دهنده نداریم. هر توسعه‌دهنده‌ای با کمترین سواد برنامه‌نویسی می‌تواند سیستم شرکت‌ها را به سرویس ما متصل کند. نه‌تنها این کار باعث شده هزینه‌ها نسبت به شرکت‌های ذکر شده پایین‌تر باشد، بلکه سهولت و امکانات کار بیشتر شده است. از سویی شرکت‌هایی هم که قادر به وصل‌کردن سرویس خود به پلتفرم ما نباشند، می‌توانند با استفاده از توسعه‌دهندگان ثالث این کار را انجام دهند. به این ترتیب برای جامعه بزرگی نیز کارآفرینی شده است.

کمی از گوگل بگو! در آنجا چه کار می‌کردی؟

در واقع شغل من در گوگل، نگهداری و مراقبت از سیستم‌های کنفرانس از راه دور بود. پس از یک‌سال کار در آنجا و کسب کلی تجربه و مهارت تصمیم گرفتم بیرون بیایم و به استکهلم برگردم و کسب و کار شخصی خودم را راه‌اندازی کنم.

بزرگ‌ترین آرزویت چیست؟

من 34 سال دارم که 12 سال از آن را در خارج از ایران زندگی کرده‌ام. اگرچه به سیستم اینجا عادت کرده‌ام، اما از این‌که ما ایرانی‌ها در کار تیمی موفق نیستیم دیگر خسته شده‌ام. از همین رو بزرگ‌ترین آرزویم این است روزی به وطنم باز گردم و کسب و کاری دانش‌بنیان در ایران راه‌اندازی کنم و بتوانم در این راه به جوان‌های عاشق این حوزه کمک کنم. من شرکت خودم را در استکهلم دارم، اما شاید وقتی آن شرکت را به مرحله رشد و تثبیت رساندم بفروشمش و به فکر راه‌اندازی یک استارتاپ در ایران باشم. هر بار که ایران می‌آیم، موج انرژی و استعداد هموطنان عزیزم را می‌بینم و به خودم قول داده‌ام تا آنجا که می‌توانم کمکی حتی کوچک برای اعتلای فضای کارآفرینی ایران انجام دهم.

نوشین​ ظهروند