غذای قلب خسته و بیمار

این گفته‌ها حاصل دستاوردهای چندساله محققان است که کاملا بر پایه مستندات علمی ثابت می‌کند که داشتن یک برنامه تغذیه‌ای صحیح بر محور تناسب، تعادل و تنوع و نیز بهره‌گیری از یک الگوی تحرکی روزانه که بتواند سوخت و ساز بدن را بالا ببرد، مانع از بروز بیماری‌های قلبی ـ عروقی و دیگر بیماری‌های متابولیکی می‌شود.

از آنجایی که افزایش وزن یک روند تدریجی است، می‌توان نتیجه گرفت که نداشتن یک برنامه غذایی مناسب و بی‌تحرکی طی چند سال و به طور تدریجی به تشکیل رسوب‌های چربی یا پلاک‌ها در لایه داخلی دیواره سرخرگ‌ها منجر می‌شود؛ رسوب‌هایی که مانع عبور خون شده و به دنبال آن زمینه تصلب شرایین یعنی سخت شدن رگ‌ها یا آترواسکلروز را فراهم می‌آورد البته بحث پیشگیری از بیماری‌های مادرزادی قلب از طریق اصلاح تغذیه و روش زندگی ممکن نیست و داستان خود را دارد.

اما دکتر تیرنگ نیستانی، متخصص تغذیه و رژیم درمانی در مورد ابتلا به بیماری‌های قلب و عروق از طرق غیرارثی بر این باور است که فعالیت بدنی منظم و کنترل وزن بشدت بر ابتلا به این بیماری‌ها جنبه کنترلی خواهد داشت.

به بیان دیگر هر چه بافت ماهیچه در بدن نسبت به بافت چربی از طریق ورزش و تغذیه مناسب، حجم بیشتری را داشته باشد، نشاط، سرخوشی، انرژی و متابولیسم بدن در سطح بالاتری خواهد بود.

با چربی خداحافظی نکنید!

«آقا، خانم اینقدر غذاهای چرب نخورید. همین غذاهای چرب است که آخر شما را سکته می‌دهد.» این جملات که زیاد در میان عوام شنیده می‌شود، گرچه از جهاتی درست است، اما تاکید بر ممنوعیت مصرف چربی‌ها هم برای همه افراد و حتی بیماران قلبی نه‌تنها لزومی ندارد بلکه حتی آسیب زننده محسوب می‌شود.

دکتر نیستانی در گفت‌وگو با جام‌جم در این باره اظهار کرد: حذف چربی از رژیم غذایی می‌تواند چربی بد یا تری‌گلیسیرید خون را بالا ببرد که این اتفاق به ایجاد پلاکت‌های چربی در دیواره رگ‌ها و به دنبال آن بروز سکته قلبی کمک می‌کند. مصرف متناسب چربی‌ها؛ اگر در قالب روغن‌های مایع و گیاهی چون روغن سویا، کانولا، زیتون و ذرت باشد برای بدن بسیار ضروری است. آنچه برای همه افراد ازجمله بیماران قلبی ضرر دارد، چربی حیوانی، روغن جامد، کره و چربی گوشت قرمز است، اما چربی دانه‌های روغنی چون بادام، بادام زمینی و گردو که غنی از روی است برای سلامت قلب و عروق بسیار مفید است.

البته نباید فراموش کنید که رعایت اصل تعادل در مصرف همه مواد غذایی بسیار مهم است، چراکه مصرف زیاد از حد روغن زیتون یا انواع مغز دانه‌های روغنی هم در کنار فوایدش مضر و چاق‌کننده خواهد بود. به این دلیل توصیه می‌شود بیش از پنج تا ده عدد دانه روغنی در روز مصرف نکنید.

گوشت قرمز را حذف کنید، اما میوه و سبزیجات هرگز

محققان به این نتیجه رسیده‌اند که کلم برگ، کلم قرمز، گل‌کلم، کلم بروکلی، ‌شلغم، چغندر، اسفناج، مارچوبه، لوبیا سبز، نخود سبز، لوبیا قرمز، لوبیا چشم بلبلی و نخود دارای ویتامین‌های گروه ب خصوصا اسیدفولیک است.

تحقیقات متعددی نشان داده‌اند که اسید فولیکی که به طور طبیعی در مواد غذایی یافت می‌شود، می‌تواند سبب کاهش ماده‌ای در خون شود که به دیواره رگ‌ها آسیب می‌رساند و سبب تشکیل رسوب‌های چربی می‌شود.

تخمین‌زده شده است که افزایش دریافت روزانه اسید فولیک به میزان صد میکروگرم، سبب کاهش مرگ‌ مرتبط با بیماری‌های قلبی به میزان هفت درصد در مردان و پنج درصد در زنان می‌شود.

پس می‌توان نتیجه گرفت که دریافت روزانه سبزیجات مانند میوه‌ها در سلامت سیستم قلب و عروق همچون سایر ارگان‌ها بسیار مفید است.

دکتر نیستانی با تاکید بر مصرف روزانه سه واحد میوه از سوی بیماران قلبی می‌گوید: متاسفانه اولین قربانی کاهش قدرت اقتصادی مردم در کشور ما میوه و لبنیات است. در حالی که آنچه حذف کردنش برای یک فرد بزرگسال خالی از ضرر است، گوشت قرمز است و نه میوه و سبزیجات؛ یعنی در هر شرایطی میوه و سبزیجات، همین طور لبنیات باید مصرف شود، بخصوص آن که ارزش تغذیه‌ای میوه‌ها متناسب با قیمتشان نیست یعنی ارزش تغذیه‌ای نوع ارزان‌تر یک میوه با انواع گران‌تر آن یکسان است.

روزی دو لیوان شیر کم‌چرب یادتان نرود

مصرف لبنیات بخصوص شیر و ماست برای همه افراد و حتی بیماران قلبی یک ضرورت است، اما ضرر انواع پرچرب لبنیات از مصرف نکردن آن کمتر نیست حتی جذب کلسیم شیر و ماست با پایین بودن میزان چربی به خوبی صورت می‌گیرد. بر این اساس به بیماران قلبی مصرف دو لیوان شیر یا ماست کم‌چرب به طور روزانه توصیه می‌شود.

امان از گوشت کبابی

شاید حذف گوشت قرمز از رژیم غذایی ایرانی‌ها کار بسیار سخت و حتی غیرممکنی باشد، اما می‌توان مصرف آن را به حداکثر دو نوبت در هفته کاهش داد و این مساله برای بیماران قلبی ـ عروقی بسیار پراهمیت‌تر است.

اما دکتر نیستانی به کسانی که معتقدند گوشت کبابی یا حتی جوجه و ماهی کبابی بسیار کم‌ضررتر از انواع خورشتی و سرخ شده آن است، هشدار می‌دهد که کالری انواع گوشت قرمز و حتی سفید به دلیل این که حجم زیادی از آن خورده می‌شود، بسیار زیاد و آسیب زننده است. پس حجم دریافتی یک ماده غذایی در کنار نوع طبخ آن نیز بسیار پراهمیت است.

از تخم‌مرغ غافل نشوید

انجمن قلب استرالیا در جدیدترین تحقیقات خود اعلام کرده است که مصرف شش عدد تخم‌مرغ کامل در هفته برای بیماران قلبی مجاز است، اما دکتر نیستانی با تاکید بر وجود ویتامین و پروتئین موجود در تخم‌مرغ، مصرف هفتگی دو تا سه عدد تخم‌مرغ را به بیماران قلبی توصیه می‌کند.

وی همچنین بر مصرف غلات آن هم به صورت غلات کامل سبوس نگرفته برای بیماران قلبی ـ عروقی تاکید کرده و می‌گوید: مصرف برنج قهوه‌ای که البته طرفدار زیادی بین مردم ندارد ،گزینه مناسبی برای بیماران قلبی است.

مراقب چربی‌های نامرئی باشید

شاید بسیاری تصور کنند هر ماده غذایی غرق در روغن، چرب و مضر محسوب می‌شود، اما بسیاری از مواد غذایی که سرشار از چربی‌های نامرئی است به مراتب از چربی‌های مرئی، خطرناک‌تر است.

به گفته دکتر نیستانی مصرف کیک و بیسکویت به علت نوع چربی نامرئی به کار رفته در آنها بسیار مضر بوده و سبب افزایش سطح چربی بد خون می‌شود.

گوشت و فرآورده‌های آن، لبنیات پرچرب و کره، فست‌فودها و غذاهای فرآوری شده نیز ‌غنی از نوعی چربی است که باعث افزایش سطح چربی بد خون می‌شود. پس مصرف هر دو دسته این مواد غذایی را باید به حداقل رساند.

فراموش نکنید که غذاها و سوپ‌های آماده مصرف یا کنسرو شده، سوسیس و کالباس و گوشت‌های نمک سود شده و همچنین تنقلات شور، سرشار از نمک است و دریافت زیاد سدیم برای بیماران قلبی و کسانی که فشار خون بالا دارند، بسیار مضر است.