سهم دولت‌ها در شادی مردم

از وقتی مردم با زندگی ماشینی دست و پنجه نرم می‌کنند و استرس و ترافیک و... جزء جدایی‌ناپذیر زندگی‌ها شده، محققان در تلاش هستند راهی برای برون‌رفت از این تراژدی زندگی مدرن پیدا کنند و تحقیقات متعدد نشان داده آن سخن قدیمی چندان هم بیراه نبوده و هنوز هم «خنده» بر بسیاری از دردها دواست.

این نکته مشخص می‌کند مسئولان کشورها هم باید به فکر این موضوع یعنی افزایش میزان شادی مردم باشند. به همین دلیل در یکی از گزارش‌ها تائید شده بود کشورهای ثروتمند در جهان کم نیستند، اما آنچه برای شادبودن از درآمد مهم‌تر جلوه می‌کند، عواملی مانند روابط اجتماعی مستحکم، نبود فساد در جامعه و امکان فعالیت‌های مفرح و هیجان‌انگیز فردی است.

تعجبی هم ندارد؛ تصور کنید شما در کشوری زندگی می‌کنید که کاری مناسب دارید، روابط اجتماعی قوی و مستحکمی میان افراد برقرار است و به اندازه کافی فرصت در اختیارتان هست که از لحظات زندگی لذت ببرید. در چنین شرایطی انتظار می‌رود شما زندگی شادی را تجربه کنید و از شرایط موجود، رضایت کامل داشته باشید.

در مقابل، افرادی را تصور کنید ناچارند در مکانی نامناسب زندگی کنند، غذایی برای خوردن ندارند و به دلیل همین مشکلات، روابط اجتماعی هم چندان معنایی برای آنها ندارد. مسلما این گروه حتی نمی‌توانند شادبودن را درک کنند و رضایت جایی در زندگی‌شان ندارد.

این مثال‌های ساده نشان می‌دهد در قرن بیست و یکم در کنار تلاش و فعالیت‌های فردی و جمعی، دولت‌ها نیز نقش مهمی در ایجاد و پایداری شادی‌های مردم دارند. تلاش برای برقراری روابط مناسب اجتماعی، ایجاد زیرساخت‌های لازم و... ازجمله مواردی است که مردم به تنهایی نمی‌توانند در ظهور و پایداری‌شان نقشی بازی کنند.

در این میان، اما هنوز افرادی هم بر این باور هستند که دولت‌ها نقش زیادی در شادکردن مردم ندارند. بر اساس این دیدگاه، رفاه و خدمات اجتماعی، درآمد و بیکاری افراد تاثیر چندانی بر وضعیت‌شان نمی‌گذارد و هر کس مسئول شادکردن خودش است. در حالی که براساس یک نظرسنجی، ساکنان کشورهایی که دولت بیشتر به فکر برآورده کردن نیازها‌یشان بوده، شادتر بودند.

کسانی که در این نظرسنجی شرکت کردند میزان فردگرایی، روابط خانوادگی و اجتماعی، حضور در فعالیت‌های خیرخواهانه و نرخ بیکاری را از مهم‌ترین عواملی می‌دانستند که در افزایش میزان شادی ‌مردم تاثیرگذار است.

استانداردهای زندگی تغییر کرده است

در یک نگاه کلی، با تغییر استانداردهای زندگی، اغلب افراد، فارغ از این که در کدام منطقه جغرافیایی ساکن هستند، شرایط بهتری را تجربه می‌کنند و در نتیجه شادتر هستند. دستیابی به فرصت‌های یکسان در پناه توسعه فناوری، امکان دریافت خواسته‌ها و رفع نیازهای مادی در زمانی کوتاه و... ازجمله عوامل موثر در این زمینه محسوب می‌شود؛ اما این موضوع همه‌گیر نبوده و برای همه افراد هم صادق نیست. به عنوان نمونه، طی سال‌های گذشته، میزان شادی مردم در آمریکا افزایش نیافته است که شاید نبود شغل مناسب و مطمئن، یکی از مهم‌ترین دلایل آن باشد که همین نکته نشان از نقش جدی دولت‌ها در شادتر بودن یا نبودن مردم دارد.

سلامت روانی را نادیده نگیریم

بی‌شک در یک جامعه شاد و سالم، افسردگی، اضطراب، افکار بیمارگونه، خودکشی و... اگر نگوییم جایی ندارد، قطعا بسیار نادر است و آمار این مشکلات در چنین کشورهایی به آن حد نیست که بتوان در موردشان بررسی و تحقیق کرد.

به همین دلیل، متخصصان باور دارند که سلامت روانی افراد جامعه، یکی از معیارهای مهم در سنجش میزان شادی و رضایت آنها از زندگی است.

بر این اساس، جامعه‌ای که افراد آن کمتر با مشکلات روحی و روانی دست به گریبان باشند، شادی بیشتری را تجربه خواهند کرد.

با این حال، متأسفانه هنوز هم بسیاری از بیماران برای استفاده از خدمات درمانی به پزشک مراجعه نمی‌کنند و مشکلات روحی را جدی نمی‌گیرند. طبق آماری که در این زمینه وجود دارد، تنها یک‌چهارم کسانی که دچار مشکلات و بیماری‌های روحی هستند از خدمات درمانی استفاده می‌کنند که بیشتر این افراد نیز در کشورهای ثروتمند ساکن هستند بنابراین مشکلات این بیماران در کشورهای فقیر افزایش می‌یابد و همین موضوع به نارضایتی از شرایط زندگی دامن می‌زند.

باید نگاهمان را تغییر دهیم

رفتار مناسب و نگاه مثبت، یکی از ساده‌ترین شیوه‌ها برای شادی بیشتر است که در هر شرایطی می‌توان از آن کمک گرفت.

به همین دلیل، مسوولان آموزش و پرورش در کشورهای پیشرفته تلاش می‌کنند با آموزش کودکان در دوران خردسالی، آنها را از جرم و بزهکاری دور کنند؛ چراکه آنها بخوبی درک کرده‌اند افراد کلاهبردار، سارق، قاچاقچی و... همواره ناراحت و افسرده خواهند بود و این موضوع در گرایش مجدد به جرم و بزه نقشی جدی دارد.

کسانی که همراه و در کنار این افراد زندگی می‌کنند نیز به نوعی قربانی رفتار نابهنجار آنها هستند و در نتیجه نمی‌توانند چندان که لازم است، شاد و راضی باشند.

تغییر نگاه و رفتار نیز تنها به دوران کودکی بازنمی‌گردد. در کشورهای پیشرفته، با درک نقش رسانه‌ها و مراکز مردم‌نهاد، برنامه‌های گسترده‌ای برای آموزش این راه‌ها تدوین و اجرا می‌شود که در نهایت سود آن هم به مردم و هم به دولت خواهد رسید، چراکه دولت‌ها در مواجهه با مردم شاد و راضی، مشکلات کمتری برای اجرای برنامه‌های مختلف خواهند داشت.

روابط اجتماعی را دریابیم

شاید پول عامل مهمی برای شادی بیشتر باشد، اما نباید تنها دلیل شاد بودن افراد باشد. آن‌طور که نظرسنجی‌ها و تحقیقات نشان داده است، در این زمینه، روابط اجتماعی و خانوادگی قوی، بسیار مهم‌تر و موثرتر از کسب درآمد و پول بیشتر عمل می‌کند.

به همین دلیل در کشورهای مختلف تلاش می‌شود با تقویت بنیان‌های خانواده و گسترش روابط میان دوستان و همسالان، افراد را از تنهایی و انزوا به جمع‌های مثبت سوق دهند.

یکی از مشکلات انسان معاصر، غرق شدن در تنهایی‌های افراطی است و این یکی از گام‌های نخست نارضایتی از شرایط اجتماعی به شمار می‌رود. مسئولان اجرایی در کشورهای مختلف، بخوبی درک کرده‌اند هزینه لازم برای بازگرداندن افرادی که دچار بیماری‌های روحی هستند یا آنها که گوشه عزلت را به کار و تلاش ترجیح داده‌اند، بسیار بیشتر از بودجه لازم به منظور فراهم کردن امکاناتی برای شاد زیستن شهروندان است.

ایجاد امکان برای استفاده مناسب از تعطیلات کوتاه و بلند مدت، ساخت فضاهای مناسب و هماهنگ با فرهنگ مردم برای تفریح، شاد بودن و گذراندن اوقات فراغت، فراهم نمودن زمینه مشارکت مردم در برنامه‌های خرد و کلان محلی و... نمونه‌ای از راهکارهای برخی کشورهای موفق در ایجاد زیرساخت لازم برای داشتن کشور و مردمی شادتر است.