چگونه پایم به تلویزیون باز شد

اگرچه این قدرت و برد رسانه و شهرت‌سازی تلویزیون را می‌رساند اما بهنام تشکر می‌گوید، هیچ وقت سودای شهرت نداشته است وگرنه 15 سال عمرش را در حوزه تئاتر نمی‌گذاشت.

به نظر او آنچه باعث ماندگاری و شهرت یک بازیگر می‌شود مهارت و توان او در بازی است نه‌خودش. تشکر با حضورش در سریال ساختمان پزشکان هم چهره تازه‌ای در سریال‌های طنز شبانه محسوب می‌شود و هم با نوع و جنس بازی‌اش در نقش نیما افشار موفق شد شخصیت متفاوتی در سریال‌های کمدی ارائه دهد.

این حضور را می‌توان نه فقط معرفی یک بازیگر جدید به عرصه طنز دانست بلکه یک شمایل متفاوت از بازیگری طنز نیز محسوب می‌شود. در ادامه گفت‌وگو بیشتر در این باره می‌خوانید.

ساختمان پزشکان در واقع یک طنز موقعیت است و طنازی‌های فردی بازیگران تابع این موقعیت و صورتی ثانویه دارد. مثلا بازی خود شما به عنوان شخصیت محوری در نقش دکتر افشار بسیار جدی است، در عین این‌که رگه‌هایی از طنز هم در آن وجود دارد. به نظر شما بازیگر کمدی در ساختار این موقعیت دوگانه باید چگونه عمل کند؟ اساسا کمدی موقعیت چه نوع از بازیگری را طلب می‌کند؟ و شما چگونه به این شکل از بازی که در ساختمان پزشکان می‌بینیم، رسیدید؟

تاکنون در ژانر طنز کارهای زیادی انجام شده است و شاهد بازی‌های مختلفی هم در آن بوده‌ایم اما در شرایط فعلی مخاطب ما نیازمند بود تا با جلوه‌های تازه‌ای از بازی کمدی و اساسا سریال طنز روبه‌رو شود.

واقعیت این است که سابقه ساخت مجموعه‌های طنز در ایران خیلی کم است و به کمتر از 2 دهه می‌رسد و ما در این پروسه زمانی، تنوع کمی را تجربه کرده‌ایم و حتی به تکرار رسیدیم و نیازمند طرحی نو بودیم. البته این به معنی نفی ارزش‌های هنری این مجموعه‌ها نیست، شاید باید این پروسه را طی می‌کردیم تا به این نتیجه برسیم.

بازیگر طنز لزوما نباید کارهای عجیب و غریبی بکند و خنداندن مخاطب صرفا مبتنی بر خلاقیت‌ها و به قول شما طنازی‌های فردی باشد. مردم ما از تماشای این شکل از کمدی که بر حرکات و شمایل ظاهری بازیگر مبتنی است اقناع شده‌اند و گاه آن را پس می‌زنند. البته این جای خوشحالی است و نشان می‌دهد سلیقه و ذائقه تماشاگران ما ارتقا پیدا کرده و خواهان کمدی‌های فاخرتر و عمیق‌تر هستند.

ما در ساختمان پزشکان تلاش کردیم که در واقع هیچ کاری نکنیم به این معنی که اراده نکنیم؛ تا با حرکات و رفتارهای خود مخاطب را بخندانیم. به زور نمی‌خواستیم خنده را بر لب مخاطب بنشانیم و سعی کردیم تا در بازیگری هم تابع نقشی باشیم که برای ما نوشته شده است، چون مطمئن بودیم اجرای درست نقش خودش قابلیت خنداندن مردم را دارد.

همین طور است. چون باور دارم اگر فیلمنامه درست و حرفه‌ای نوشته و روایت شود، کافی است و بازیگر فقط باید تلاش کند آن را به درستی اجرا کند، بدون این‌که بخواهد تلاش مضاعفی برای دیده شدن نقش از خود بروز دهد. من در نمایشنامه‌خوانی‌هایی که بعضا رنگ و بوی طنز هم داشتند همیشه به خودم و همکارانم می‌گویم که اصلا لازم نیست شما کار خاصی بکنید فقط کافی است نمایشنامه را درست بخوانید، چون همه چیز در دل نمایشنامه است. به نظر کارهای کمدی و طنزی مورد توجه مخاطب قرارگرفته است که فیلمنامه درستی داشته‌اند و طنز در ذات قصه تنیده شده بود.

گاهی اوقات فیلمنامه‌ها آنقدر دارای حفره است که بازیگر مجبور است برای پرکردن آن از خود مایه بگذارد و خودش را بیهوده خرج کند. در حالی که اگر ساختار داستانی فاقد این خلا‌ها و حفره‌ها باشد به مهارت‌های بازیگر تکیه نمی‌کند و کافی است تا بازیگر فقط متن را درست اجرا کند. خوشبختانه فیلمنامه‌های پیمان قاسم‌خانی و گروهش آنقدر قوی هست که بازیگر احتیاجی ندارد دست به کارهای غیرعادی و حرکات عجیب و غریب بزند.

به نظر من تک‌تک این عوامل و مجموعه آنها موثر بود. یک دلیل مهم که شاید این عوامل را به هم وصل می‌کند مهندسی نقش در فیلمنامه پیمان قاسم‌خانی بود. چیدمان و طراحی و ترسیم نقش در فیلمنامه بیش‌از هرچیز به من بازیگر کمک می‌کند تا بتوانم نقشم را درست ایفا کنم و این متفاوت بودن را قاسم‌خانی به درستی در شخصیت‌پردازی نیما افشار طراحی و پیش‌بینی کرده بود.

اساسا معتقدم که هوش پیمان قاسم‌خانی و سروش صحت موجب شد نه فقط نقش من که اساسا کل سریال، کار متفاوتی از کار دربیاید و برای مردم تازگی داشته باشد. شاید جنس بازی من و انرژی که برای این کار گذاشتم متفاوت بود و این شاید به تازگی چهره من برای مخاطبان سریال‌های طنز برمی‌گردد که البته این موقعیت برای من هم فرصت بود هم تهدید. برای این‌که لزوما یک چهره جدید نمی‌تواند دلیلی برای پذیرش آن بازیگر یا شخصیت از سوی مخاطب باشد. اتفاقا من در اوایل کار خیلی اضطراب داشتم که آیا مخاطب می‌تواند با شخصیت نیما افشار ارتباط برقرار کنند یا خیر؟

خوشبختانه فضای صمیمی و اعتماد متقابلی که بین عوامل بود کمک کرد تا بتوانم تمرکز و انرژی لازم برای اجرای نقش را به دست آورم و الان خوشحالم که ظاهرا مخاطبان توانستند با این نقش ارتباط برقرار کرده و آن را بپذیرند.

این شخصیت جدید محصول خلاقیت و خلق پیمان قاسم‌خانی بود و همان طوری که اشاره کردم وقتی فیلمنامه درست باشد و شخصیت‌ها درست طراحی شده باشند به بازیگر کمک می‌کند تا به نحو احسن آن نقش را اجرا کند، لذا اگر شخصیت نیما افشار مورد توجه قرار گرفت بدون شک باید ردپای پیمان قاسم‌خانی را در آن جستجو کرد. تعریف درست شخصیت در فیلمنامه به بازیگر کمک می‌کند تا بداند از کجا شروع کند، چه مسیری را طی کرده و نقش را متجلی سازد.

به نظر من پیمان به خوبی این شخصیت را مهندسی کرده بود و من تلاش کردم به این شخصیت، طراوت و جذابیت ببخشم. تازگی نقش و شخصیت نیما افشار محصول این فرآیند است. البته به نظر من این اتفاق درباره همه شخصیت‌های قصه رخ داد.

خب در روند کار، گاهی من فکر می‌کردم برخی از کدها و نشانه‌های رفتاری که به این شخصیت نزدیک بوده و با آن سنخیت دارم را پیشنهاد می‌دادم و از آنجایی که واقعا به شکل جمعی و تیمی کار پیش می‌رفت و کسی تکروی نمی‌کرد برخی از این پیشنهادات با نظر جمع پذیرفته و این نقش پردازش می‌شد. این را هم بگویم که همیشه سعی کردم بازی‌ام شبیه خودم و مال خودم باشد و از کسی تقلید نکنم و در واقع شبیه به جنس بازی یک بازیگر دیگر نباشد. ضمن این‌که پیمان قاسم‌خانی به همه این جزئیات در فیلمنامه توجه کرده بود.

من وقتی کارهای قبلی پیمان را می‌دیدم فکر می‌کردم بسیاری از دیالوگ‌ها یا رفتارهای بازیگران ناشی از بداهه‌گویی آنهاست اما در این سریال متوجه شدم که بسیاری از آنها توسط خود پیمان نوشته شده است.

کاملا قبول دارم. ببینید به نظر من طنز، موقعیت غمگین یک انسان در قالب یک لبخند است؛ بازتابی از دشواری‌های یک انسان یا موقعیت با زبان خنده. این اتفاق ممکن است در هر موقعیتی تجربه شود. در اینجا ما مواجهه این آدم که حالا شغلش روان‌شناسی است را در این موقعیت می‌بینیم. طنز ماجرا نیز در همین مواجهه شکل می‌گیرد و مبتنی بر شخصیت حقیقی دکتر افشار است نه شخصیت حقوقی آن.

به هر حال هرکس در زندگی و حرفه خود اصولی برای خودش دارد.

واقعیت این است که اوایل خودم مایل نبودم به سمت تصویر بروم، چون فکر می‌کردم زود است و نزدیک به 15 سال کار تئاتر کردم. دوست داشتم به مرحله‌ای در بازیگری برسم که برای ایفای نقش در سینما و تلویزیون انتخاب شوم.

شاید با چنین نگرشی حضور در نقش اول یک سریال طنز تلویزیونی با آن وسعت مخاطبی که دارد یک ریسک بزرگ برای من محسوب می‌شد اما با توجه به شناختی که از پیمان قاسم‌خانی و سروش صحت داشتم احساس می‌کردم که این پیشنهاد می‌تواند یک فرصت و تجربه خوبی برای من باشد.

خوشبختانه تجربیات تئاتری یک اندوخته و پشتوانه خوبی برای من بود که خیلی از مواقع به کمکم آمد. با این حال دلبستگی و تعلقی که به تئاتر دارم خیلی بیشتر است و حضور من در سینما و تلویزیون بعد از ساختمان پزشکان که در سرنوشت حرفه‌ای و زندگی شخصی‌ام تاثیر گذاشت، همچنان به پشتوانه و تجربیات تئاتری نیازمند است.