![خطر پرتوهای فرابنفش، آلاینده ازون و گرمای بیسابقه | چرا کمیته اضطرار تشکیل نمیشود؟](/files/fa/news/1403/5/5/1236632_213.jpg)
رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوای دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفتوگو با جام جم آنلاین:
ساختمان پزشکان اگرچه یک مجموعه طنز آپارتمانی است، اما فضاسازی، نوع شخصیتپردازی و شیوهای که در روایت قصه و نوع داستان برگزیده است، شمایل متفاوتی از طنزهای متداول تلویزیون در سالهای اخیر ترسیم کرده که شاید خیلی نوآورانه نباشد، اما دستکم تکراری نیست. ساختار کمدی ساختمان پزشکان را از نظر دراماتیک و توجه به عناصر داستانی میتوان به 3 مولفه و عنصر اصلی تقسیم کرد. این ویژگیها را در واکاوی عنوان سریال هم میتوان جستجو کرد. یعنی این سریال از یکسو مبتنی بر مکان و لوکیشن ثابت است و بستر اصلی اتفاقات و ماجراهای آن در ساختمان و مناسبات آن میگذرد و دوم اینکه، محوریت قصه بر مبنای یک گروه شغلی و مناسبات حرفهای آنها بنا شده است. در عین حال، ساختمان پزشکان شخصیتمحور است و داستانهای آن حول شخصیت اصلی یعنی دکتر افشار روایت میشود. این شخصیت محوری بعد عمیقتری هم دارد. به این معنا که طنز ماجرا در نوع شخصیتها و ویژگیهای رفتاری آنها ریشه دارد که در قصه میبینیم. به عبارت دیگر، خود ساختمان به عنوان شیء و لوکیشن اصلی، صنف پزشکی با رفتارشناسی خاص خود و شخصیت و پرسوناژهای درام به عنوان 3 عنصر اصلی نمایشی و کمیک در ساختمان پزشکان برجسته شده و ساختار کمدی سریال مبتنی بر آنها شکل گرفته است.
اگر بخواهیم فرم و شکل روایی ساختمان پزشکان را بازنمایی کنیم باید به ساختار اپیزودیک آن اشاره شود. این سویه اپیزودیک به واسطه تنوع سوژه و پیامهای اجتماعی پنهان در آن صورتبندی شده و در نسبت با شخصیتهای ثابتی که در قصه میبینیم، وحدت و یگانگی آن حفظ شده است. از آنجا که سوژههای قصه بیشتر پیامها و مسائل اخلاقی، اجتماعی و خانوادگی هستند شخصیت اصلی آن یک دکتر روانشناس انتخاب شده تا بهانه منطقی و دراماتیک برای پرداختن به این مشکلات فراهم شود. تاکید قصه بر روانشناس بودن دکتر افشار و تمایز او از کتی به عنوان یک روانپزشک، مبتنی بر این تاویل هوشمندانه صورت گرفته است، هرچند به شکل تلویحی میتواند به برخی تصورات غلط و کلیشهای در اینباره که در جامعه وجود دارد نیز دامن بزند. هم به دلیل جدایی دکتر افشار از همسر سابقش کتی ـ که یکی روانشناس و دیگری روانپزشک است ـ و هم به واسطه شخصیتپردازی دکتر افشار با بازی بهنام تشکر احتمالا به این تصور دامن بزند که روانشناسان خودشان بیش از دیگران مشکل دارند. از ابتدا هم میتوان حدس زد که این سریال نیز با اعتراضها و انتقادات صنفی از جامعه پزشکی مواجه شود. و این یکی از دشواریهای کار کمدی در ایران است.
واقعیت این است که ساختمان پزشکان اگرچه یک طنز شخصیتمحور و صنفی است، اما از حیث محتوایی میتوان آن را موضوع محور نیز دانست. به این دلیل که در هر قسمت یک سوژه و رفتار اجتماعی همچنین مسائل فردی و جمعی، دستمایه روایت قرار گرفته و همه اجزاء و عناصر درام در خدمت بازنمایی آن قرار میگیرند، مثلا بیاعتمادی زن و شوهر به هم، بیتوجهی همسران به یکدیگر و فراموشی، بدبینی و سوءتفاهم، وسواس و... هرکدام از این سوژهها هم به واسطه نسبت نزدیک، عمیق و ملموسی که با زندگی روزمره و مسائل عینی مخاطب دارند و هم به دلیل ارتباط موضوعیشان با روانشناسی یا مسائل پزشکی، در نسبتی هماهنگ و منطقی با ساختار کلی سریال قرار میگیرند. نویسندگان این مجموعه سعی کردهاند در بستر همین واقعیتهای روزمره، قصه خود را روایت کنند و ظرفیتهای کمدی و طنز ماجرا را نیز از دل همین موقعیت بیرون بکشند و پرورش دهند. این شیوه موجب میشود مخاطب هم از لحظات مفرح و کمیک سریال لذت ببرد و سرگرم شود و هم به واسطه همذاتپنداری با سوژه و شخصیتها احساس نزدیکی بیشتری با آن کند. ضمن اینکه تلاش شده وجوه طنازانه سریال در نهایت به سویه راهبردی و فرآیند حل مساله پیوند بخورد و در نهایت مخاطب نه فقط از قصه لذت ببرد، بلکه راهکاری نیز برای حل مسائل خود بیابد. به همین دلیل شاید این مجموعه بهتر از برنامههای ترکیبی و گفتوگومحور در حوزههای روانشناسی تاثیرگذار باشد و مخاطب را اقناع کند. به عبارت دیگر میتوان نمونهای کوچک از هنردرمانی را در ساختار روایی ساختمان پزشکان ردیابی کرد که مسائل تلخ و بغرنج را با زبان طنز، هم به تصویر میکشد و روایت میکند و هم راهحل ارائه میدهد.
ترکیب بازیگران ساختمان پزشکان نیز قابل تامل است و سعی شده از چینش تکراری و همیشگی در مجموعههای طنز استفاده نشود. درواقع یک نوع آشناییزدایی در انتخاب بازیگران اتفاق افتاده که تازگی بیشتری به این مجموعه داده است. بهنام تشکر به عنوان بازیگر نقش اول این مجموعه، هم برای مخاطبان چهره تازهای است و هم شخصیت جدیدی در کمدی تلویزیونی ارائه کرده که شباهت کمی به پرسوناژهای طنز تلویزیونی دارد. جدیت در چهره و صدا همراه ملاحت و شیرینیای که در رفتار و نوع بازیاش به چشم میخورد، شخصیت دکتر افشار را دوستداشتنی کرده است. از نریشن با صدای او در سویه جدی سریال، آنجا که قرار است پیام و مفهوم اجتماعی ـ اخلاقی قصه به مخاطب منتقل شود استفاده شده است. در ضمن نویسندگان تلاش کردهاند با ترکیبی متضاد در شخصیتپردازی، پارادوکس طنازانهای خلق کنند که ظرفیت کمیک بالایی داشته باشد. شخصیت جدی امید روحانی، هالوبودن منشی ساختمان با بازی شقایق دهقان و از آن طرف، شخصیتهای بینابینی مثل بیژن بنفشهخواه و هومن برقنورد، تعادل خوبی در شخصیتپردازی به وجود آورده که قابلیت روایت طنز را نیز در خود میپروراند. این توازن دراماتیک در شخصیتپردازی زنان مجموعه نیز رعایت شده است. به این معنی که از یک سو شخصیت ساده منشی ساختمان را داریم و از سوی دیگر، شخصیت جدی و مقتدر کتی یا نازنین تا ناعدالتی جنسیتی نیز در این بازنمایی اتفاق نیفتد و مورد انتقاد قرار نگیرد. این توازن از آن طرف درباره شخصیتهای مرد قصه نیز برقرار است تا تعادلی منطقی در این میان برقرار شود.
طنز سریال ساختمان پزشکان را در وضعیتی بین طنز کلامی و فانتزی میتوان قرار داد که البته کمدی شخصیت نیز در آن برجسته شده است؛ اما بیش از اینها باید نوعی طنز مفهومی را در این مجموعه جستجو کرد؛ یعنی ساختار کمیک قصه بیش از هر چیز مبتنی بر مفاهیم و مسائلی است که دستمایه طنز قرار گرفته و نگاه نامتعارف و ساختارشکنانه به آنها که خندهای با تامل را برای مخاطب به همراه میآورد.
به عبارت دیگر در ساختمان پزشکان، با یک نوع کمدی اصلاحگرایانه مواجه هستیم که نقد رفتارهای آدمی را در ماهیت درونی خود دارد و در کسوتی طنازانه ارائه میکند. ساختمان پزشکان، روایت و تصویر نامتعارفی از جامعه و انسانهایش به نمایش میگذارد، اما لحنی تلخ و توهینآمیز ندارد و میتوان آن را به عنوان یک طنز اجتماعی مطرح کرد.
سیدرضا صائمی
رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوای دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفتوگو با جام جم آنلاین:
سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در گفتوگو با جام جم آنلاین:
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
جواد فروغی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
گفتوگو با منوچهر آذری، بازیگر،گوینده،مجری وصداپیشه پیشکسوت رادیو و تلویزیون
فاطمه مجلل در گفتوگو با «جامجم»:
رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوای دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفتوگو با جام جم آنلاین: