مشمشه افراد عادی را مبتلا نمی‌کند

براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت نزدیک به 850 عامل بیماری‌زا در جهان وجود دارند که از طریق حیوان به انسان منتقل می‌شوند و به همین دلیل امروزه که ارتباط نزدیکی بین جوامع انسانی و حیوانی وجود دارد زئونوزها یا بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان از اهمیت بسیار زیادی برخوردارند.

در این میان، مشمشه که یک بیماری مسری و خطرناک باکتریایی است از جمله بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان است که از طریق دام آلوده به انسان منتقل می‌شود.

دکتر جمشیدی، به جام‌جم می‌گوید: بیماری مشمشه یا گلاندر اغلب سبب ابتلای حیوانات تک سمی (اسب، قاطر و الاغ) شده و بشدت نیز کشنده است؛ هرچند این بیماری در بسیاری از کشورهای جهان پس از انجام اقدامات قرنطینه‌ای ریشه‌کن شده است، اما در بین حیوانات اهلی در آفریقا، آسیا، خاورمیانه و مرکز و جنوب آمریکا هنوز شایع است. وی می‌افزاید: دام‌های آلوده به این بیماری بدون هیچ علامت بالینی بوده و ظاهری کاملا طبیعی دارند.

بیماری توسط حمله یک نوع باکتری به نام پزودومناس مالئی ـ که گاهی در مراجع جدید به نام بورخولدریا مالئی نیز نامیده شده ـ ایجاد می‌شود.

دکتر جمشیدی می‌گوید: این باکتری در حیوانات اغلب از طریق بلع موادغذایی آلوده در آبشخورهای مشترک اتفاق می‌افتد و هر چند تماس مستقیم با پوست‌آلوده و وسایل تیمار حیوان می‌تواند خطرآفرین باشد لیکن بندرت ایجاد بیماری پیشرونده می‌کند. وی توضیح می‌دهد: دو راه عمده انتقال مشمشه به انسان یکی از راه دستگاه تنفس است که در نهایت می‌تواند منجر به ایجاد زخم‌های عفونی و ایجاد ذات‌الریه شود و دیگری انتقال از راه زخم‌های ایجاد شده در پوست انسان است که در این صورت ممکن است غدد لنفاوی فرد و در نهایت دیگر نقاط بدن مانند کبد و طحال گرفتار ‌شوند.

انسان از جمله جانداران حساس به این عامل عفونی بوده و اگر بیماری به موقع درمان نشود در عرض 3 هفته منجر به مرگ می‌شود. این دامپزشک می‌گوید: بیماری در حیوان با علائمی چون تب بالا، انتشار سریع زخم‌هایی روی مخاط بینی، بزرگ شدن غدد لنفاوی و همچنین تاول‌هایی بر روی پوست که در نهایت منجر به تلف شدن حیوان ظرف چند روز بعد می‌شود، تظاهر می‌کند. در انسان (کسانی که با دام سروکار دارند، دامپزشکان و...) بیماری با علائمی از قبیل تب، ضعف، دردهای عضلانی و سردرد، درد قفسه سینه، چرک در خون، ترشحات بینی، اشک ریزش شدید چشم‌ها و حساسیت به نور و اسهال قابل مشاهده است. وی می‌افزاید: در انسان بجز در ابتلای از راه تنفس که علائم بیماری در کمتر از یک یا 2 روز ظاهر می‌شوند در اغلب موارد علائم مشمشه یک تا 14 روز پس از تماس نمایان شده و با توجه به نحوه آلودگی، راه ورود عامل بیماری‌زا و محل ابتلا علائم به اشکال حاد و مزمن در اعضای مختلف بروز می‌کنند.

قطعی‌ترین راه تشخیص هر بیماری جداسازی عامل بیماری است. دکتر جمشیدی می‌گوید: هرچند تشخیص انواع مزمن و مخفی بیماری بسادگی امکان‌پذیر نیست اما در شکل حاد بیماری جداسازی عامل بیماری از بافت‌های آلوده به این دلیل که باکتری از رشد نسبتاً آهسته و خوبی بر روی اکثر محیط‌های کشت آزمایشگاهی برخوردار است آسان است.

وی می‌افزاید: یکی از راه‌های بسیار مناسب جهت تشخیص دام‌های آلوده (حامل) انجام تستی به نام مالئیناسیون در مراکز نگهداری تک سمی‌ها، مراکز خرید و فروش و مرزهای زمینی محل تردد این گونه دام‌ها و... است که بایستی بصورت مستمر توسط سازمان دامپزشکی کشور و با همکاری این گونه مراکز انجام شود. دکتر جمشیدی همچنین تاکید می‌کند: باکتری پزودومناس مالئی به آسانی توسط نور، حرارت و ضدعفونی کننده‌های معمولی از بین می‌رود به طوری که این انگل در یک محیط آلوده بیش از 6 هفته نمی‌تواند باقی بماند.

بیماری مشمشه واکسن و روش پیشگیری از طریق ایمن‌سازی ندارد. وی در ارتباط با روش‌های کنترل بیماری می‌گوید: رعایت شرایط قرنطینه‌ای کامل و پیشگیری از تردد دام‌های که وضعیت سلامتی آنها مشخص نیست، جداسازی و معدوم نمودن هرچه سریع‌تر دام‌های آلوده، ضد عفونی محل نگهداری دام‌های آلوده بوسیله سود سوزآور و... از موثرترین اقدامات کنترلی در بیماری مشمشه است. دکتر جمشیدی می‌افزاید: همکاری موسسات، دستگاه‌ها و بخصوص مراکز نگهداری دام در انجام تست‌های تشخیصی بیماری به همراه جلب رضایت صاحبان دام‌ها جهت معدوم کردن حیوانات آلوده و حامل از جمله اقدامات موثر در جلوگیری از شیوع این بیماری است.

سعیدکریمی‌‌‌‌‌ / ‌‌‌‌‌جام‌جم