گورستان مکانی است برای مردم‌شناسی

شیخ صدوق و گورستان ابن بابویه

آوردن نام گورستان شاید در وهله اول تأثیر بدی روی گردشگر بگذارد اما گورستان مکانی است برای مردم‌شناسی و هنگامی که مدفن بزرگان کشور باشد ، زمینه‌ای می‌شود برای آشنایی با مذهب، فرهنگ، هنر و تاریخ آن کشور.
کد خبر: ۳۲۸۰۴۵

به گزارش خبرگزاری میراث فرهنگی ، پانزدهم اردیبهشت روز بزرگداشت شیخ صدوق ذکر شده و بیستم این ماه نیز روز ثبت باروی شهر ری باعث شد تا ضمن مرور زندگی شیخ صدوق (ابن بابویه) نگاهی نیز به شهر ری  داشته باشیم.

ابوجعفر محمد بن ‌على ‌بن‌ حسین‌ بن‌ موسى بن بابویه ، مشهور به شیخ صدوق و ابن بابویه قمى ، از محدثان بنام شیعى است که در سال 347 هـ.ق، به تقاضاى رکـن‌الدوله دیلمى در رى ساکن شد. آثارش از بدو تألیف تاکنون مورد توجه قرار گرفته و به دلیل اهمیت این آثار، اغلب آنها براى استفاده عموم مردم به فارسى ترجمه شده است. آغاز ترجمه کتاب‌هاى وی به فارسى، به عهد صفویه برمی‌گردد و تاکنون بالغ بر 22 عنوان از نسخه‌هاى خطى ترجمه‌هاى آثار شیخ صدوق شناسایی شده است.

بابویه، نام جد بزرگ او یک نام کهن ایرانی است که در روزگار پس از ظهور اسلام نیز افرادی به این نام موسوم بوده‏اند. برخی این کلمه را منسوب به «بابُو» یعنی بابا، پدر، پیر و مرشد می‏دانند و در زبان عربی هم به ضم با و فتح واو و سکون یاء تلفظ می‏شود. بنابراین «ابن بابویه» به معنای پسر بابا می‏شود و هم اکنون نیز در میان خانواده‏های ایرانی اصطلاح «فرزند بابا» یا «پسر بابا» به فرزند مورد احترام و علاقه پدر بسیار شهرت دارد. علی بن حسین به «صدوق اول» نیز معروف است که هر جا «صدوقین» یا «ابنا بابویه» گفته شود ابو جعفر محمد و پدرش در نظر است و تصور این که منظور شیخ صدوق و برادرش باشد اشتباه است.

شیخ صدوق، سفرهای فراوانی به شهرهای مختلف داشت. در این مسافرت‌ها به محضر عالمان هر شهر می‌رسیده و از برکات علمی‌شان بهره می‌گرفته است. از جمله مقاصد سفرهای او که در کتاب‌های خود به آن اشاره می‌کند، می‌توان از مناطق و شهرهای خراسان،نیشابور، سرخس، سمرقند، استرآباد و گرگان، بغداد و مکه و مدینه و ایلاق از شهرهای ماورأ النهر، که شیخ صدوق در سال 368 به آن شهر رسید و مدتی در آنجا اقامت گزید، نام برد.

شیخ صـدوق پـس از بیش از هفتاد سال زندگانى و انجام مسافرت‌هاى طـولانـى، سـرانجام در سال 381 هـ.ق، در شهر رى چشـم از جهان فـرو بست و آرامگاهـش امروز در شهر رى به نام ابـن بابویه مشهور و زیارتگاه مردم مسلمان است.

ابن بابویه نخستین گورستان شهرری و دومین گورستان تهران محسوب می‌شود که بسیاری از مشهورترین چهره‌های ایران مانند شیخ محمدحسین زاهد تهرانی که در تهران به تقوا و زهد و پارسایی ، مشهور همگان بود میرزا ابوالحسن حکیم متخلص به جلوه، یکی از عالمان زاهد با تقوا ؛ میرزا لطفعلی نصیری ، ملقب به صدر الافاضل ، از مشاهیر علم و تقوی در قرن چهاردهم هجری ؛ میرزا طاهر تنکابنی ، از علمای معروف تهران ؛ سید محمد تنکابنی ، صاحب کتاب ایضاح الفوائد ؛ مرحوم شیخ رجبعلی نکوگویان معروف به خیاط ؛ مرحوم علی اکبر دهخدا ؛ دکتر سید حسین فاطمی که در دولت دکتر مصدق وزیر امور خارجه ایران بود ؛ رحیم موذن‌زاده اردبیلی گوینده اذان ایرانی مشهور و تاریخی جهان اسلام در آواز بیات ترک است ؛ میرزاده عشقی ، شاعر دوران مشروطیت ، روزنامه‌نگار و نویسنده ایرانی و شهدای 30 تیر سال 1331 در آن دفن هستند.

همان طور که گفته شد با مرور زندگی و آثار افراد فوق می‌توان بخشی از تاریخ و فرهنگ کشور فرا گرفت اما ابن بابویه و گورستان آن یکی از آثار شهر ری محسوب می‌شود و جا دارد حداقل آثار تاریخی شهر ری را برشمرد.

شهر باستانی ری با بیش از هشت هزار سال سابقه، یکی از بزرگترین مراکز تمدنی شناخته شده دنیاست. ری در گذشته‌های دور به زبان یونانی به راگو، راگا، راکیا، در زبان ارمنی ری، در زبان سریانی دورا در زبان پهلوی رگ، راگاری و در کتیبه بیستون کرمانشاه از آن به عنوان راگا یاد شده است.

شهر ری دارای 35 اثر تاریخی است که چشمه علی ، باروی ری ، آتشکده ری ، استودان گبرها واقع در دامنه شمال غربی کوه بی‌بی‌شهربانو ، قلعه گبری ، برج طغرل و ابن بابویه (شیخ صدوق) از جمله آثار باستانی در ری هستند.

هنگامی که تپه ‌چشمه ‌علی برای نخستین بار مورد کاوش قرار گرفت آثاری سفالین متعلق به هفت هزار سال پیش از این تپه به دست آمد که برخی از آنها در حال حاضر در موزه‌های ایران و جهان نگهداری می‌شود.

باروی ری ، دیواری است دفاعی که در دوره حکومت اشکانیان ساخته شده و دورتادور شهر را در بر می‌گرفته و هم‌اکنون تنها حدود سه کیلومتر از بقایای این دیوار که قسمتی از آن بر روی صخره چشمه علی واقع شده، باقی مانده است.

بقایای آتشکده‌ای متعلق به دوران پادشاهی بهرام چوبین ساسانی، در روستای قلعه نو بر فراز تپه‌ای بلند، قرار دارد. برج طغرل، منسوب به طغرل سلجوقی و طغرل‌بیگ و متعلق به نیمه دوم قرن ششم هجری است. این برج دارای تزیینات و کتیبه‌ای به خط کوفی بوده که در مرمت دوره قاجاریه از بین رفته است.

با ذکری که از ابن بابویه در ابتدا رفت، مشخص می‌شود که علاوه بر وجود آثار تاریخی، شهر ری از لحاظ اماکن مذهبی نیز قابل توجه زائران و مسافران است ، ری پس از مشهد و قم سومین شهر مذهبی کشور به شمار می‌رود. آستانه حضرت عبدالعظیم الحسنی(ع) که مجموعه وسیع و مقدس است ، محل دفن امامزده حمزه ، امامزاده طاهر و امامزاده مطهر نیز هست.

محدوده بافت تاریخی ری با دارا بودن آثار باستانی، تاریخی و اسلامی یک مجموعه کامل از آثار پیش از تاریخ، دوران‌های مختلف تاریخی و دوره اسلامی تا عصر پهلوی را در خود جای داده که براساس محله‌های امروزی، از شمال به جاده کمربندی تهران، از جنوب به جاده کمربندی شهر ری از شرق به کوه‌های سیمان شهر ری و از غرب به خیابان شهید رجایی محدود می‌شود و می‌تواند در برنامه سفرهای گردشگری داخلی و خارجی جایگاه ویژه‌ای داشته باشد. 

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها