سموم قاتل در کمین انسان و طبیعت

البته مقدار ناچیزی از برخی از این فلزات برای بدن ضروری‌اند، اما اگر ورودشان به بدن زیادتر از حد نیاز شود، آن وقت از بدن دفع نمی‌شوند و در بافت‌ها انباشته می‌شوند. اینجاست که بیماری‌ها ظاهر می‌شوند و عفونت‌های ویروسی، باکتریایی و قارچی مجال رشد می‌یابند. این فلزات سنگین ضرر دیگری هم دارند، یعنی می‌توانند در بافت‌های عروق، عضلات، استخوان‌ها و مفاصل رسوب کنند و جایگزین املاح و مواد معدنی شوند.

این در حالی است که فلزات سنگین می‌توانند عاملی برای بسیاری از بیماری‌ها باشند مثلا اختلالات عصبی همچون پارکینسون و افسردگی، انواع سرطان‌ها، فقر مواد مغذی، برهم خوردن تعادل هورمون‌ها، اختلالات تنفسی و قلبی عروقی، سقط جنین، آسم و آلرژی، کم‌خونی، خستگی، تهوع و استفراغ، بی‌خوابی و مرگ از جمله پیامدهای ناخوشایند ورود فلزات سنگین به چرخه زندگی آدم‌هاست.

آرسنیک را می‌توان در حشره‌کش‌ها، شوینده‌های خانگی، دود ناشی از مواد سوختنی یا شیشه‌ها و آیینه‌ها پیدا کرد. این در حالی است که در باتری خودروها، سرامیک‌ها، دود اگزوز و آلیاژ لحیم‌کاری، سرب به کار رفته است. چسب‌ها، فیلترهای صنعتی، لوازم آرایشی، پسماندهای صنعتی و نرم‌کننده لباس نیز حاوی جیوه هستند. پس این فلزات برای زندگی انسان‌ها ضروری‌اند اما مشکل وقتی آغاز می‌شود که این فلزات بی‌محابا در طبیعت رها شوند.به طور مثال جیوه سمی‌ترین فلز موجود است که از راه‌های مختلف وارد محیط می‌شود. ترکیبات جیوه در آب‌ها تبدیل به متیل مرکوری می‌شود که یک میلی‌گرم در تن آن سمی است و اگر میزان آن در آب‌های سطحی به 50 میلی‌گرم در تن برسد، تمام گیاهان آبزی را از بین می‌برد.مسمومیت با جیوه نیز بسیار خطرناک است و علائم این مسمومیت فراموشی، اختلال در سیستم عصبی، از بین رفتن حس لامسه و کوچک شدن گردی صورت است که مرگ فرد مسموم را در پی دارد.

شاید بدترین اتفاقی که به دنبال پراکنده شدن جیوه در طبیعت روی داد، مربوط به کشور آمریکا باشد. در قرن نوزدهم جویندگان طلا در کالیفرنیا برای بالا بردن خلوص طلا و جداسازی آن از مواد زاید، از جیوه استفاده می‌کردند. آن‌طور که در آن زمان تخمین زده شد حدود 4000 تن جیوه در طول این مدت وارد رودخانه‌ها و جویبارهای این منطقه شد، به طوری که آثار بالا رفتن مقدار جیوه در رودخانه ساکرامنتو و سواحل سان‌فرانسیسکو هنوز در بدن ماهی‌ها مشاهده می‌شود.

مشکلات آرسنیک به عنوان یک عنصر شیمیایی هم وضعیتی مشابه دارد. این عنصر از نظر شیمیایی شبیه فسفر است، به همین دلیل عنصری سمی به شمار می‌رود. وقتی به آرسنیک حرارت داده شود اکسیده می‌شود و بویی شبیه سیر از آن متصاعد می‌شود.